آب آوردن زانو یا افیوژن (effusion)، عارضه‌ای است که به دلایل مختلف اتفاق افتاده و منجر به افزایش میزان آب میان مفصلی در زانو می‌شود. در این وضعیت تجمع غیرطبیعی مایع در مفصل زانو را داریم که ممکن است به علت التهاب، عفونت یا آرتریت، اتفاق بیفتد. هنگامی که افیوژن (آب آوردن زانو) رخ دهد، ممکن است متوجه علائمی مانند تورم، سفتی، داغی، محدودیت دامنه حرکتی و ناراحتی حین راحت رفتن شوید. در این مطلب از فست طب، قصد داریم نگاهی به علائم آب آوردن زانو و نحوه تشخیص آن بیندازیم. با ما همراه باشید.

آب آوردن زانو یا افیوژن مفصلی چیست؟

برای این که ببینیم آب آوردن زانو (افیوژن مفصلی) چیست، باید پیش از آن کمی درباره مایع مفصلی بدانیم. مایع مفصلی به شکل کپسولی مفاصل زانو و استخوان‌های درشت نی و نازک نی را در خود جای داده است. این مایع مفصلی، حجم استانداردی دارد و نباید حجم آن افزایش پیدا کند. حال در صورتی که حجم این مایع در بخش زانو، افزایش پیدا کند، اینطور گفته می‌شود که زانو آب آورده است. پس آب آوردن زانو، به این معنا نیست که در یک محیط خشک، از جایی آب وارد شده باشد. بلکه همان مایع مفصلی زانو به میزان زیادی تولید می‌شود و باعث زانو درد می‌شود.

علائم آب آوردن زانو؛ مهمترین نشانه‌های افیوژن زانو

حالا که دیدیم افیوژن مفصلی چیست، شاید هر احساس ناراحتی یا مشکلی در زانوی خود را به این عارضه ربط بدهید. پیشنهاد می‌کنیم که علائم آب آوردن زانو را به خوبی در نظر داشته و به این ترتیب بتوانید نزدیکی علائم خود به این موارد را تشخیص داده و به موقع و به درستی، به پزشک مراجعه داشته باشید. از جمله نشانه ‌های آب آوردن زانو، موارد زیر قابل توجه هستند:

• ورم زانو
• زانو درد
• گرفتگی مفاصل زانو
• قفل شدن زانو
• کاهش توان در خم یا صاف کردن زانو
• کم شدن توان حرکتی زانو

نکته: دقت داشته باشید که اگر به علائم بالا، به ویژه ورم کردن زانو، تب و تعریق شبانه نیز اضافه شود، ریسک وجود مشکل بزرگ‌تری، چون تومور خوش خیم و حتی بدخیم وجود دارد.

با استفاده از زانوبند زاپیامکس که به تکنولوژی UIC مجهز است به راحتی می‌توانید درد و ناراحتی در زانوی خود را تسکین دهید. این زانوبند ساخت شرکت زایسترونیک آلمان است.

علت آب آوردن زانو از آسیب به مفصل تا عفونت

آب آوردن زانو- effusion که از نظر پزشکی به عنوان افیوژن زانو شناخته می‌شود، دلایل مختلفی دارد. در اینجا چند دلیل متداول برای ورم زانو ناشی از آب آوردن آن، آورده شده است:

1. آسیب مفصل: ضربه یا آسیب به زانو، مانند رگ به رگ شدن، کشیدگی یا پارگی رباط، منجر به تورم و آب آوردن زانو می‌شود. چنین وضعیت التهابی و تورمی، به دلیل آسیب به ساختارهای داخل مفصل زانو یا بافت‌های اطراف آن رخ می‌دهد.
2. استئوآرتریت: این بیماری تخریبی مفصل باعث تجزیه تدریجی غضروف مفصل زانو می‌شود که منجر به التهاب و تورم و همین طور تجمع بیش از حد مایع مفصلی زانو، خواهد شد. در نظر داشته باشید که استئوآرتریت در افراد مسن شایع‌تر است.
3. آرتریت روماتوئید: این یک نوع اختلال خود ایمنی است که باعث التهاب مزمن مفاصل، از جمله زانو می‌شود. تورم، درد، سفتی و آب آوردن از علائم معمول آرتریت روماتوئید هستند.
4. نقرس: نقرس نوعی آرتریت است که در اثر رسوب کریستال‌های اسید اوریک در مفاصل ایجاد می‌شود. هنگامی که مفاصل زانو تحت تاثیر قرار بگیرند، ممکن است آب میان مفصلی را افزایش داده و موجب بروز تورم و درد نیز شود.
5. بورسیت: بورس‌ها کیسه‌های پر از مایع کوچکی هستند که مفاصل را محافظت می‌کنند و می‌توانند به دلیل حرکات تکراری، عفونت یا آسیب ملتهب شوند. بورسیت زانو می‌تواند باعث آب آوردن، تورم و ناراحتی شود.
6. عفونت: عفونت در مفصل زانو، مانند یک منبع باکتریایی یا ویروسی، می‌تواند به آب آوردن زانو، تورم همراه با سایر علائم چون التهاب مانند قرمزی، گرما و درد منجر شود.
7. دلایل دیگر: سایر علل احتمالی تورم و آب آوردن زانو، شامل تاندونیت (التهاب تاندون‌های اطراف زانو)، پارگی منیسک (پارگی غضروف زانو) و برخی بیماری‌های زمینه‌ای است.

اگر علائمی دارید که نشان می‌دهد احتمالا زانوی شما آب آورده است، حتما باید برای ارزیابی مناسب با یک متخصص و پزشک مشورت کنید. پزشک علائم شما را بررسی کرده، یک معاینه فیزیکی انجام داده و ممکن است آزمایش‌های اضافی مانند تصویربرداری یا آسپیراسیون مفصل را برای تعیین دلیل آب آوردن زانو و توصیه درمان مناسب تجویز کند.

روش‌های مناسب برای تشخیص آب آوردن زانو؛ از سونوگرافی تا CT اسکن

پیش از هر چیزی پزشک از بیمار سوالاتی کرده و در خصوص علائم و مشکلات، بررسی لازم را به عمل می‌آورد. همین طور معاینه حضوری زانو و وضعیت حرکت دادن آن نیز به وسیله پزشک، صورت می‌گیرد. پس از آن در صورتی که پزشک تشخیص اولیه را داده باشد، از روش‌های تشخیص دیگر، برای اطمینان پیدا کردن از effusion و شدت آن، استفاده می‌کند. از جمله این روش‌ها، موارد زیر را داریم:

• سونوگرافی: در سونوگرافی، وضعیت التهاب مفاصل و همین طور تجمع آب بیش از حد نرمال را تشخیص داده و از امواج صوتی برای این تصویربرداری استفاده می‌کند. این روش غیرتهاجمی بوده و هیچ گونه ضرری نیز برای بیمار ندارد.
• تصویربرداری از نوع MRI: در تصویربرداری MRI، از امواج رادیویی و مغناطیسی برای به دست آوردن تصاویر دقیق‌تر استفاده می‌شود.
• سی تی اسکن: سی تی اسکن (اسکن توموگرافی کامپیوتری) می‌تواند در تشخیص بیماری‌های مختلف زانو، از جمله آب آوردن زانو مفید باشد. سی تی اسکن زانو یک تست تصویربرداری تخصصی است که از اشعه ایکس و فناوری کامپیوتری برای به دست آوردن تصاویر مقطعی دقیق از مفصل زانو و ساختارهای اطراف آن استفاده می‌کند.
• آسپیراسیون مفصل: تخلیه مایع اضافی در مفصلبا سرنگی خاص و سونوگرافی لحظه‌ای.

توجه داشته باشید که با آسپیراسیون مقداری از تورم و التهاب مفصل کم خواهد شد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت تورم زانو، به طور کلی بهتر است با پزشک مشورت کنید اگر:

• تورم قابل توجه، ناگهانی یا همراه با درد شدید، اتفاق بیفتد.
• تورم بیش از چند روز باقی مانده یا با گذشت زمان بدتر شود.
• شما قادر به تحمل وزن روی زانوی مشکوک به آب آوردن نبوده یا در راه رفتن مشکل داشته باشید.
• متوجه قرمزی، گرما یا تغییر رنگ پوست در اطراف ناحیه متورم شوید.
• در زانوی خود احساس ناپایداری ‌کنید.
• سابقه مشکلات زانو یا آسیب‌های قبلی زانو را دارید.
• تب یا سایر علائم سیستمیک را همراه با تورم زانو تجربه کنید.

به یاد داشته باشید، یک پزشک متخصص، می‌تواند وضعیت شما را ارزیابی کرده، تشخیص مناسب ارائه داد و گزینه‌های درمانی مناسب را توصیه کند.

سخن پایانی

در این مطلب از فست طب، دیدیم که آب آوردن زانو چیست و علائم افیوژن زانو کدامند. همین طور دلیل آب آوردن زانو وابسته به بیماری‌های زمینه‌ای مختلف و آسیب‌های گوناگون را بررسی کردیم. شما چه اطلاعات دیگری در این باره دارید؟ آیا تا به حال افیوژن زانو را تجربه کرده‌اید؟ علائم اولیه شما چه بودند؟ در صورت تمایل تجربه خود را با ما و دیگر کاربران ما، به بحث و اشتراک بگذارید.

سوالات متداول در مورد در مورد آب آوردن زانو

۱- آیا آب آوردن زانو یا همان افیوژن مفصل زانو، خطرناک است؟

بله، در صورتی که به موقع برای درمان مراجعه نکرده و اجازه دهید این عارضه پیشروی داشته باشد، هم بیماری زمینه‌ای پیشرفت کرده و هم شدت التهاب و افیوژن بیشتر خواهد شد.

۲- سن ریسک بالای آب آوردن زانو، چه وقت است؟

اگر چه ردیف سنی خاصی برای این عارضه عنوان نشده، اما بیشتر افراد بالای ۵۰ سال را درگیر می‌کند.

۳- از کجا بفهمیم زانو آب آورده است؟

ورم کردن زانو، خشکی و درد به ویژه در زمان خم کردن مفصل زانو، از علائم ابتدایی آب آوردن و افیوژن هستند.