درد کف پا یکی از دردهای ناتوان کننده‌ای است که همه ما حداقل یک مرتبه در طول زندگی خود آن را تجربه کرده‌ایم. این درد ممکن است ناشی از عوامل مختلفی مانند: استفاده از کفش‌های نامناسب فعالیت‌های شدید ورزشی، شکستگی استخوان، تاندونیت تیبیال خلفی، سندرم تونل تارسال و سندرم کمپارتمان گرفتگی باشد. اگر شغل شما جزء مشاغلی است که نیاز دارد ساعت‌های طولانی روی پاهای خود بیایستید، درد و آسیب‌های کف پا اختلال زیادی در روند زندگی شما ایجاد خواهد کرد. به همین دلیل بررسی علت درد کف پا تا زانو بسیار مهم است.

علاوه بر موارد گفته شده برخی از افراد به دلیل مشکلات ساختاری در کف پاهای خود مانند قوس زیاد و یا صافی کف پا مستعد درد شدید هستند. از آنجایی که حدس می‌زنیم در خصوص این موضوع سوالات زیادی دارید، در این سری از مقالات فست طب قصد داریم در خصوص رایج‌ترین علت درد کف پا تا زانو صحبت کنیم. با ما همراه باشید تا در مورد این موضوع جالب بیشتر بدانید بیشتر بدانید.

آشنایی با رایج‌ترین علت درد کف پا تا زانو

کف پاهای شما عضوی است که در هنگام راه رفتن، پریدن، دویدن و حتی نشستن بیشترین فشار به آن وارد می‌شود. به همین دلیل کاملا قابل انتظار است که در بعضی از مواقع درد و گرفتگی جزئی در عضلات آن احساس کنید. البته این دردها باید به سرعت یعنی پس از کمی استراحت رفع شوند. درد کف پا تا زانو ممکن است به دلایل کاملا طبیعی مثل زخم کف پا، استفاده از کفش نامناسب و یا کار طولانی مدت ایجاد شود. همچنین در بعضی از مواقع این گرفتگی‌ها دلایل جدی‌تری مانند: شکستگی و یا سندرم تونل دارند. در ادامه مقاله به متداول‌ترین علت درد کف پا تا زانو اشاره خواهیم کرد.

متداول‌ترین علت درد کف پا تا زانو عبارتند از:

۱. فاشیای کف پا؛ علت درد کف پای چپ در زنان

 فاشیای کف پا در واقع نوار فیبری محکمی است که از پاشنه کف پا تا انگشتان امتداد دارد. زمانی که به علت کارهای سنگین بیرون و یا حتی منزل به مدت طولانی می‌ایستید و یا اینکه از کفش‌های دارای کفی صاف استفاده می‌کنید؛ دچار گرفتگی و درد شدید ناشی از کشیدگی فاشیای کف پا می‌شوید. علاوه بر این اگر دقت کرده باشید اول صبح هنگامی که کف پاهای خود را روی زمین قرار می‌دهید کمی احساس درد، بی حسی و حتی سوزن سوزن شدن می‌کنید. مقصر این دردها نیز کشیدگی نوار فاشیا است.

مهم‌ترین علائم درگیری فاشیای کف پا و عوامل خطر آن شامل موارد زیر است:

۲. نوروپاتی محیطی؛ علت بی حسی و درد کف پا

بیماری نوروپاتی محیطی به درد ناشی از تحریک اعصاب واقع در خارج از مغز و نخاع (به نام اعصاب محیطی) گفته می‌شود. باید اشاره کنیم که این بیماری باعث درد و اسپاسم شدید در دست‌ها و پاها می‌شود. درد ناشی از نوروپاتی با احساس گزگز، سوزش، تورم همراه است. این آسیب اغلب با راه رفتن و ایستادن طولانی مدت بدتر می‌شود. آسیب به اعصاب محیطی به دلیل مواردی مانند: دیابت، سوء مصرف الکل، ابتلا به بیماری لایم، بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس و مصرف برخی داروها ایجاد می‌گردد.

مهم‌ترین علائم نوروپاتی محیطی شامل موارد زیر است:

• احساس مور‌مور شدن
• بی‌ حسی شدید
• ناتوانی برای حرکت دادن بازوها، دست‌ها و پاها
• افزایش درد (احساس سوزش یا تیر کشیدن)
• مشکلات خواب به دلیل درد شبانه
• سوزن سوزن شدن
• حساسیت شدید به لمس

۳. شکستگی استخوان‌های کف پا؛ علت درد شدید کف پاها

اگر پس از ضربه‌هایی مانند تصادف دچار درد غیر قابل تحمل شوید، احتمالا علت آن شکستگی یا ترک برداشتن استخوان‌های کف پا (تارسوس، متاتارس و فالانژها) است. متاسفانه در میان انواع شکستگی‌های پا، شکستگی استخوان کف شدیدترین و دردناک‌ترین نوع شکستگی است. از آنجایی که در موارد زیادی ناچار هستید کف پاهای خود را روی زمین قرار دهید، مدت زمان بهبودی پس آسیب بسیار طولانی است. شکستگی استخوان کف پا از شکستگی جزئی استخوان (ترک برداشتگی) تا خارج شدن استخوان از سطح پوست متغیر باشد.

در این وضعیت باید سریعا برای گچ کردن استخوان‌های کف پا با پزشک ارتوپد صحبت کنید. انواع شکستگی استخوان کف پا شامل: شکستگی در انگشتان پا (فالانژ)، شکستگی استخوان‌های میانی پا (شکستگی متاتارس)، شکستگی سزاموئید و شکستگی در استخوان‌های پشت پا (شامل استخوان‌های میخی، ناوچه‌ای، مکعبی، تالوس و استخوان پاشنه (کالکانئوس) است.

مهم‌ترین علائم شکستگی استخوان کف پا شامل موارد زیر است:

• درد شدید
• تورم زیاد در محل شکستگی
• کبودی
• بی‌حسی و سردی در کف پا
• احساس سوزن ‌سوزن شدن
• بد فرم شدن پاها
• مشکل در راه رفتن
• کاهش تعادل
• عدم توانایی برای تحمل وزن
• خونریزی زیر پوستی

۴. خار پاشنه؛ علت درد کف پا تا زانو در حین راه رفتن

یکی از دلیل مهم درد کف پا تا زانو خار پاشنه است. خار پاشنه یا استئوفیت (به زبان انگلیسی heel spur) در واقع به توده‌ای از رسوبات کلسیم گفته می‌شود که در حین راه رفتن درد و ناراحتی زیادی را ایجاد می‌کند. این رسوبات کلسیمی در بین پاشنه و قوس پا (فاسیای پلانتار، غلاف کف پایی یا نیام کف پا نامیده می‌شود) رشد می‌کنند. جالب است که بدانید در موارد شدید این آسیب، در حین عکس برداری بیماران متوجه می‌شوند که طول خار استخوانی پاهای آنها تا حدود ۱/۲۵ سانتی متر رشد کرده است.

مهم‌ترین علائم خار پاشنه شامل موارد زیر است:

• درد شدید مانند احساس فرو رفتن چاقو در پاشنه‌ی پا
• درد شدید پا پس از بیدار شدن از خواب
• التهاب و تورم پاشنه‌ی پا
• احساس حرارت در محل آسیب ‌دیده
• وجود برآمدگی استخوانی کوچک در قسمت زیر پاشنه‌ی پا

۵. تاندونیت تیبیال خلفی؛ یکی از علل کاهش تعادل و درد کف پا

عضله تیبیالیس یا تاندونیت خلفی Tibialis posterior muscle به عضله‌ای گفته می‌شود که در قسمت پشتی ساق قرار دارد. وظیفه این عضله حفظ تعادل و پایین آوردن پاشنه پا در حین راه رفتن است. از لحاظ آناتومی عضله تاندونیت از قسمت پشتی قوزک داخلی مچ پا عبور کرده و به سطح داخلی استخوان‌های ناویکولر و متاتارس می‌چسبد. ضعف و انقباض شدید این عضله سبب درد شدید و ناتوانی در هنگام راه رفتن و درد پشت زانو می‌شود.

مهم‌ترین علل آسیب تاندونیت تیبیال خلفی شامل موارد زیر است:

• کف پاهای صاف
• دویدن در مسیر‌های طولانی و مارپیچ
• استفاده از کفش نامناسب
• انجام حرکات ورزشی غیراستاندارد

۶. سندرم تونل تارسال؛ علت گرفتگی‌های عصبی

سندرم تونل تارسال یا گیر افتادگی عصب به آسیبی می‌گویند که در آن بر روی عصب تیبیال خلفی فشار زیادی وارد می‌شود. این عصب از درون تونل تارسال زیر مچ پا عبور می‌کند. به طور کلی هر آسیبی که سبب فشار آوردن روی عصب تارسال شود، علائمی مانند: تحریک عصب و عوارضی مانند: درد شدید، بی حسی، التهاب، احساس تیر کشیدن و سوزن سوزن شدن کف پا تا زانو را در پی دارد.

مهم‌ترین مواردی که سبب بروز سندرم تونل تارسال می‌شوند، عبارتند از:

متداول‌ترین علائم سندرم تونل تارسال عبارتند از:

• درد شدید
• احساس سوزن سوزن
• احساس برق گرفتگی
• احساس سوزش شدید در کف پا در حین راه رفتن

۷. سندرم کمپارتمان؛ یکی از علل درد کف پا و ناتوانی

کمپارتمان در واقع به مجموعه بافت‌های عضلانی، عروق خونی و رگ‌های عصبی گفته می‌شود که در داخل دست‌ها و پاها قرار دارد. این بافت‌ها توسط یک غشا قدرتمند به نام فاشیا احاطه شده‌اند. در سندرم کمپارتمان بر روی عضله و عصب فشار زیادی وارد می‌شود. متاسفانه بیماران مبتلا به سندورم علاوه بر درد پا قادر به حرکت دادن دست‌های خود نیز نیستند.

 سندروم کمپارتمان به سندروم ورزشکاری نیز معروف است؛ زیرا این سندروم اغلب ورزشکاران را درگیر می‌کند. علت بروز این سندروم کمپارتمان انبساط و تورم غشا فاشیال و به دنبال آن زیاد شدن فشار داخل کمپارتمان است. فشار زیاد در داخل غشا فاشیا سبب کاهش خون و اکسیژن رسانی به بافت‌ها (مرگ سلول‌ها یا نکروز) می‌شود.

مهم‌ترین علل به وجود آمدن سندرم کمپارتمان عبارتند از:

۸. گرفتگی عضله کف پا؛ متداول‌ترین علت درد کف پا

متداول‌ترین علت ناتوانی، کاهش تعادل و درد کف پا، گرفتگی عضله آن است. این آسیب زنان را بیشتر از مردان درگیر می‌کند. به همین دلیل گفته می‌شود یکی از مهم‌ترین علت درد کف پای چپ در زنان نیز ناشی از گرفتگی عضلات آنها به دلیل کاهش خون رسانی (کم خونی) است. دلایل متعددی مقصرگرفتگی کف پا هستند.

مهم‌ترین علل گرفتگی عضله کف پا شامل موارد زیر است:

• بارداری
• کم خونی
• کاهش تحرک
• ابتلا به سرطان
• اضافه وزن
• سابقه جراحی یا جراحت کف پا و زانو

۹. کف پای صاف؛ علت درد شدید و ناتوانی در دویدن

علت بسیار مهم دیگر درد شدید و ناتوانی در دویدن، صافی کف پا (به انگلیسی flat feet) است. احتمالا دیده‌اید که بعضی از بچه‌ها کمتر سایرین قادر به دویدن هستند. صرف نظر از دلایل متعدد دیگر یکی از مهم‌ترین علل آن صافی کف پا است. در این شرایط قوس کف پا بسیار کم بوده و تمام سطوح آن روی زمین قرار دارد. افراد دارای صافی کف پا قادر به انجام بعضی از حرکات و تمرین‌های ورزشی نیستند. خوشبخانه این آسیب پس از سه سال همزمان با محکم شدن رباط‌ها و تاندون‌های پا خود به خود درمان می‌شود.

مهم‌ترین علل صافی کف پا شامل موارد زیر است:

• ناهنجاری‌های مادرزادی
• پاره شدن تاندون‌های کف پا
• التهاب تاندون تیبیال خلفی
• در رفتن استخوان‌های پا
• ابتلا به آرتریت روماتوئید
• مشکلات عصبی
• چاقی
• دیابت
• بارداری
• افزایش سن

۱۰.استفاده از کفش نامناسب؛ علت اصلی درد وگرفتگی عضله کف پا

احتمالا تا اینجای مقاله به دلیل مطالعه عارضه‌ها و بیماری‌های مختلف تا حد زیادی نگران شده‌اید؛ خوشبختانه در بسیاری از افراد این نگرانی بی مورد است؛ زیرا در بسیاری از موارد علت زانو درد و یا درد کف پاها تنها ناشی از پوشیدن کفش نامناسب بوده و پس از ماساژ درد پاها کاملا تسکین پیدا می‌کند.

همانطور که می‌دانید در قسمت کف پاهای خود رگ‌های خونی و عصبی بسیار زیادی دارید. بنابراین استفاده از کفش‌های نامناسب و سنگین باعث تحریک و فشار زیاد روی آنها شده و درد بسیار زیادی را در پی دارد. در هنگام خرید دقت داشته باشید! بهترین کفش‌ها کفش‌هایی هستند که انعطاف کف پا را حفظ کرده و حدود ۳ سانتی متر از سطح زمین ارتفاع دارند.

سوالات متداول در مقاله درد کف پا تا زانو

۱. بهترین درمان خانگی درد کف پا چیست؟

بهترین و موثرترین درمان خانگی برای درد کف پاها، ماساژ پا با روغن‌های گیاهی گرم (مانند: روغن بادام) است. البته برای کاهش درد می‌توانید دمنوش‌های ضد التهابی مانند دمنوش عسل و دارچین را مصرف کنید.

۲. برای جلوگیری از گرفتگی کف پا چه ویتامینی مصرف کنیم؟

برای جلوگیری از گرفتگی کف پا توصیه می‌شود پس از انجام آزمایش و زیر نظر پزشک از مکمل‌های حاوی منیزیم، ویتامین D وکلسیم استفاده کنید.

۳. مهم‌ترین علل درد پاشنه پا هنگام بلند شدن از خواب چیست؟

مهم‌ترین علل درد پاشنه پا هنگام بلند شدن از خواب شامل: فاشئیت کف پا (التهاب فاشیای کف پا)، التهاب تاندون آشیل، گرفتگی و شکستگی استخوان است.​