مفصل زانو، یک مفصل دوسویه با ساختار پیچیده شامل استخوان‌ها، غضروف‌ها، لیگامان‌ها و بافت‌های مختلف است. این مفصل با فراهم کردن انعطاف، استحکام و پایداری، به ما اجازه می‌دهد تا حرکات گوناگون را با اطمینان انجام دهیم. با اینکه مفصل زانو به دلیل ساختار پیچیده خود مقاومت زیادی دارد،درد زیر زانو سمت چپ اما برخی عوامل می‌توانند منجر به مشکلات و درد داخل زانو شوند. این مشکلات ممکن است از عوامل مختلفی نظیر آسیب‌های ناشی از ورزش، التهابات مفصلی یا فرآیندهای خودآگاه ناشی از روند پیری باشند. اما در مواردی علت درد داخل زانو مشل دیگری است.

علت درد داخل زانو، هرچه که باشد، این مشکل می‌تواند بر روند زندگی روزمره از انجام فعالیت‌های عادی گرفته تا مشکلات خواب و تحولات روحی، به طور مستقیم تأثیر بگذارد. به همین دلیل، داشتن اطلاعات دقیق در مورد علل مختلف درد داخل زانو و راهکارهای پیشگیری از آن، اهمیت بسیاری در حفظ سلامتی و کیفیت زندگی ما دارد. در این مقاله از فروشگاه فست طب، به بررسی علل متداول درد داخل زانو و راهکارهای پیشگیری متناسب با آنها می‌پردازیم.

بررسی علت درد داخل زانو در اثر رایج‌ترین بیماری‌ها و مشکلات

در ادامه این مطلب به بررسی چند نمونه از مهمترین علت درد داخل زانو خواهیم پرداخت. زیرا با توجه به ساختار پیچیده و خاص زانو، امکان بروز آسیب در هر یک از قسمت‌ها ممکن است علت درد کنار زانو باشد.

 ۱. آرتروز (OA)، مهمترنی و رایج‌ترین علت درد داخلی زانو

آرتروز یکی از شایع‌ترین نوع بیماری‌های مفصلی است که بیشتر در افراد سالمندتر دیده می‌شود. در صورتی که درد زیر زانو سمت چپ یا راست را تجربه می‌کنید، ممکن است OA (Osteoarthritis) یکی از عوامل مسئول باشد.

علل و علائم آرتروز: OA به تخریب غضروف درون مفصل می‌انجامد، که باعث بروز التهاب و درد می‌شود. این بیماری معمولاً به مرور زمان شدت می‌یابد و علائم آن شامل درد، تورم و محدودیت در حرکت مفصل است. در اوایل، این درد فقط با فعالیت‌هایی مانند پله رفتن یا نشستن طولانی‌مدت افزایش می‌یابد و با استراحت تسکین می‌یابد.

ریسک فاکتورهای آرتروز زانو: ریسک فاکتورهای OA شامل عوامل ژنتیک، چاقی، آسیب مفصلی قبلی و فعالیت‌های فیزیکی زیاد است. همچنین در مواردی که زانو در حال خم شدن به سمت داخل است (زانوی varus)، احتمال بروز OA افزایش می‌یابد.

تشخیص و درمان آرتروز: برای تشخیص آرتروز، پزشک ممکن است تاریخچه پزشکی را بررسی کرده، بررسی نتایج تصویربرداری مانند ایکس ری از زانو و ارزیابی علائم انجام دهد. درمان OA شامل مدیریت درد با داروها، فیزیوتراپی و تغییرات در سبک زندگی برای کاهش فشار بر زانو است. حتی شاید در موارد شدیدتر، جراحی لازم باشد.

پیشگیری از آرتروز: برای پیشگیری از توسعه یا پیشرفت OA، حفظ وزن در محدوده سالم، اجتناب از آسیب‌های مفصلی و انجام فعالیت‌های ورزشی با تأکید بر تقویت عضلات اطراف زانو اهمیت دارد. همچنین، استفاده از کفش‌های مناسب و حفظ فرم صحیح انجام حرکات (نشستن، برخواستن، بلند کردن اجسام سنگین و غیره) در زندگی روزمره نقش مهمی در پیشگیری از OA ایفا می‌کند.

 ۲. آرتریت روماتوئید (RA)؛ درگیری در مفاصل همتا

آرتریت روماتوئید یا RA (Rheumatoid arthriti) یک بیماری اتوایمیون (خودایمنی) است که معمولاً مفاصل هر دو طرف بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. یک علت درد داخلی زانو، می‌تواند همین آرتریت روماتوئید باشد.

علل و علائم آرتریت روماتوئید: در آرتریت روماتوئید، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به مفاصل حمله می‌کند و باعث التهاب، تورم و درد مفاصل می‌شود. درد در RA ممکن است به صورت سیکلی باشد، مثل بروز درد و سفتی در صبح هنگام که با گذشت زمان تسکین می‌یابد.

ریسک فاکتورهای آرتریت روماتوئید: عوامل ژنتیک و محیطی می‌توانند در بروز آرتریت روماتوئید نقش داشته باشند. همچنین، آسیب به مفاصل یا عفونت‌ها می‌توانند عامل تحریک کننده برای ظهور RA باشند.

تشخیص و درمان آرتریت روماتوئید: پزشک با استفاده از بررسی تاریخچه پزشکی، آزمایش‌های خونی و تصاویر تشخیصی مانند ایکس‌ری و آزمون‌های MRI می‌تواند آرتریت روماتوئید را تشخیص دهد. درمان آرتریت روماتوئید شامل مصرف داروهای ضدالتهاب، داروهای مهارکننده سیستم ایمنی و فیزیوتراپی برای تقویت عضلات و افزایش دامنه حرکت مفاصل است.

پیشگیری از آرتریت روماتوئید: با توجه به ماهیت اتوایمیون آرتریت روماتوئید، پیشگیری کامل از این بیماری ممکن نیست. اما می‌توان با مدیریت استرس، انجام فعالیت‌های ورزشی با مشورت پزشک و ایجاد سبک زندگی سالم، در کاهش خطر ابتلا به RA نقش داشت.

التهاب مفصل روماتوئید یک بیماری مزاحم است که نیاز به مداخله پزشکی دارد. در صورت تجربه مداوم درد داخل زانو، مراجعه به پزشک برای ارزیابی و تشخیص دقیق امری ضروری است.

 ۳. آسیب رباط جانبی داخلی (MCL)

معمولا آسیب دیدگی رباط جانبی داخلی در نتیجه اعمال نیروی غیرعادی به زانو، به خصوص در ورزش‌های تماسی مانند فوتبال یا بسکتبال، اتفاق می‌افتد. آسیب دیدگی رباط جانبی داخلی (MCL) یکی از رایج‌ترین علت‌های درد داخل زانو است.

علل و علائم آسیب رباط جانبی داخلی (MCL): MCL، رباطی است که از داخل زانو به طرف خارج آن کشیده می‌شود و وظیفه حفظ پایداری زانو را دارد. آسیب به MCL ممکن است ناشی از ضربه مستقیم به جانب زانو، چرخش غیرطبیعی زانو یا فشار غیرطبیعی بر زانو باشد. علائم شامل تورم، درد و عدم پایداری زانو هستند.

ریسک فاکتورهای آسیب رباط جانبی داخلی (MCL): ریسک فاکتورها شامل مواردی نظیر شرکت در ورزش‌های تماسی مانند فوتبال، هاکی یا ورزش‌های زوری و همچنین افرادی که به صورت طبیعی زانوی varus (خمیدگی به سمت داخل) دارند، می‌شوند.

تشخیص و درمان آسیب رباط جانبی داخلی (MCL): برای تشخیص آسیب به MCL، پزشک ممکن است از آزمایشات تصویر برداری مانند MRI استفاده کند. درمان MCL شامل استراحت، استفاده از زانوبند حمایتی، فیزیوتراپی برای تقویت عضلات اطراف زانو و در موارد شدیدتر، جراحی است.

پیشگیری از آسیب رباط جانبی داخلی (MCL): برای پیشگیری از آسیب به MCL، استفاده از لوازم حفاظتی در ورزش‌های تماسی، تقویت عضلات اطراف زانو و اجتناب از حرکات ناطبیعی و فشار غیرطبیعی بر زانوها از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.

 ۴. آسیب مینیسک داخلی

علت درد کنار زانو میمکن است آسیب منیسک داخلی باشد. آسیب منیسک داخلی یکی از مشکلات شائع در زانوهاست و ممکن است از حرکات چرخشی یا فشار غیرعادی بر زانو ناشی شود.

علل و علائم آسیب منیسک داخلی: منیسک‌ها، کارتیلاژهای C-شکل در داخل زانو هستند که به عنوان پدال‌های جذب شوک و فشار‌ عمل می‌کنند. آسیب به منیسک داخلی ممکن است به دلیل چرخش غیرطبیعی زانو، خمیدگی زیاد یا آسیب مستقیم اتفاق بیافتد. علائم شامل درد داخل زانو، تورم، حس جمع شدن آب در زانو و محدودیت در حرکت مفصل است. پس می‌توان گفت که علت ورم بغل زانو و درد کنار آن، آسیب مینیسک داخلی است.

ریسک فاکتورهای آسیب منیسک داخلی: عواملی مانند ورزش‌های چرخشی یا فشار زیاد بر زانو، چاقی و عضلات ضعیف اطراف زانو می‌توانند ریسک آسیب به منیسک را افزایش دهند.

تشخیص و درمان آسیب منیسک داخلی: برای تشخیص آسیب منیسک داخلی، پزشک ممکن است از آزمون‌های تصویری مانند MRI استفاده کند. درمان شامل استراحت، استفاده از یخ، داروهای ضدالتهاب، فیزیوتراپی برای تقویت عضلات اطراف زانو و در موارد شدیدتر جراحی است.

پیشگیری از آسیب منیسک داخلی: برای پیشگیری از آسیب منیسک، تقویت عضلات اطراف زانو، استفاده از تکنیک‌های صحیح در ورزش‌ها، و اجتناب از فعالیت‌هایی که نیاز به چرخش زیاد زانو دارند می‌تواند کمک کند.

 ۵. بورسیت پس‌انسرین (Pes Anserine Bursitis):

علت درد داخل زانو می‌تواند بورسیت پس‌انسرین باشد. التهاب بورس پس‌انسرین یک مشکل مفصلی است که بورس‌ها (کیسه‌های مایع) در ناحیه Pes Anserine که انتهای تاندون سه عضله sartorius، gracilis و semitendinosus در آنجا قرار دارند، تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

علل و علائم بورسیت پس‌انسرین: التهاب بورس پس‌انسرین معمولاً ناشی از فشار یا تحریک مکرر بر بورس پس‌انسرین است. علائم شامل درد داخل زانو، تورم و گاهی اوقات گرمی در ناحیه پشتی و داخلی زانو هستند. ممکن است این درد به ویژه در حین خم شدن زانو یا پله بالا و پایین رفتن افزایش یابد.

ریسک فاکتورهای بورسیت پس‌انسرین: ریسک فاکتورهای بورسیت پس‌انسرین شامل داشتن اضافه وزن، زانوی varus (خمیدگی به داخل) و فعالیت‌های ورزشی پرفشار چون دویدن یا پرش می‌شوند.

تشخیص و درمان بورسیت پس‌انسرین: پزشک ممکن است با استفاده از بررسی تاریخچه پزشکی، علائم و تست‌های تصویری نظیر ایکس‌ری یا MRI، التهاب بورس پس‌انسرین را تشخیص دهد. درمان شامل استراحت، استفاده از یخ، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، فیزیوتراپی برای تقویت عضلات اطراف زانو و در موارد شدیدتر، تزریق کورتیکواستروئیدها یا جراحی است.

پیشگیری از بورسیت پس‌انسرین: برای پیشگیری از التهاب بورس پس‌انسرین، مهم است که وزن را در حد متعادل نگه دارید، از استفاده از لوازم حفاظتی در ورزش‌های پرفشار بر ناحیه زانو مثل دویدن بهره مند شوید و فعالیت‌هایی که فشار زیادی بر زانو دارند را با دقت انجام دهید.

۶. سندرم پلیکا (Plica)، تحریک و التهاب در مفصل

پلیکاها، چین‌های پرده مانند کوچک از بافت مفصلی در داخل زانو هستند که به نظر می‌رسد هیچ نقش خاصی در جریان عادی حرکات زانو ندارند. اما تحقیقات اخیر خلاف این مووضع را ثابت کرده است. سندرم پلیکا یک مشکل در زانوهاست که در مواردی به علت درد داخلی زانو منجر خواهد شد. این سندرم باعث تحریک و التهاب پلیکای مفصل زانو می‌شود.

علل و علائم نشانگان چین زانو: تحریک Plica در لایه مفصلی زانو می‌تواند ناشی از حرکات چندین باره (تکراری) و یا چرخش‌های مکرر زانو باشد. علائم این عارضه شامل درد، تورم، گرمی و در برخی موارد قفل شدن زانو است.

ریسک فاکتورهای نشانگان چین زانو: عواملی مانند فعالیت‌های ورزشی با حرکات چرخشی مکرر، چاقی، یا نحوه تغییر مکرر حرکات زانو می‌توانند ریسک تحریک Plica را افزایش دهند.

تشخیص و درمان نشانگان چین زانو: پزشک ممکن است با استفاده از بررسی تاریخچه پزشکی، تست‌های جسمانی، و تصاویر تشخیصی نظیر MRI، تحریک Plica را تشخیص دهد. درمان شامل استراحت، استفاده از یخ، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) و در موارد شدیدتر، فیزیوتراپی یا جراحی است.

پیشگیری از نشانگان چین زانو: برای پیشگیری از تحریک Plica ، اهمیت انجام صحیح حرکات زانو و استفاده از تکنیک‌های درست در ورزش‌ها، اجتناب از حرکات مکرر چرخشی زانو، و تقویت عضلات اطراف زانو بسیار زیاد است.

 ۷. آسیب ناشی از ضربه در ناحیه زانو

آسیب ناشی از ضربه شایع‌ترین علت درد داخل زانو در هر رده سنی است. این نوع آسیب می‌تواند به سبب فعالیت‌های شدید ورزشی، تصادفات یا ضربات مستقیم به زانو ایجاد شود. علائم شامل درد شدید، تورم، قرمزی و در برخی موارد محدودیت حرکت زانو می‌شوند. این علائم ممکن است بلافاصله بعد از آسیب یا به تدریج ظاهر شوند.

ریسک فاکتورهای آسیب ناشی از ضربه: ریسک فاکتورهای آسیب ناشی از ضربه شامل نوع فعالیت ورزشی، شرایط محیطی (مثل سطح زمین و شرایط آب و هوا) و عدم استفاده از لوازم حفاظتی (مانند زانوبند و کفش‌های مناسب) است.

تشخیص و درمان آسیب ناشی از ضربه: پزشک ممکن است برای تشخیص میزان آسیب از آزمایشات تصویری مانند ایکس‌ری یا MRI استفاده کند. درمان آسیب ناشی از ضربه شامل استراحت، استفاده از یخ، داروهای ضدالتهاب و در موارد شدیدتر فیزیوتراپی یا جراحی باشد.

پیشگیری از آسیب ناشی از ضربه: برای پیشگیری از آسیب ناشی از ضربه، استفاده از لوازم حفاظتی (زانو بند)، توجه به تکنیک‌های صحیح در ورزش‌ها، و اجتناب از مواجهه با موارد خطرناک می‌تواند کمک کننده باشد. همچنین، تقویت عضلات اطراف زانو و افزایش ایمنی عضلات می‌تواند به پیشگیری از آسیب‌های ناشی از ضربه کمک کند.

چه زمانی برای درمان درد داخل زانو به پزشک مراجعه کنیم؟

در بسیاری از موارد، درد داخل زانو می‌تواند از طریق تغییرات سبک زندگی، تمرینات فیزیکی، یا درمان‌های خانگی قابل مدیریت باشد. اما، در برخی شرایط، ممکن است نیاز به مداخله پزشکی داشته باشید. در زیر، مواردی که نیاز به مشاوره پزشکی دارند، آورده شده است:

• درد شدید و مستمر
• تورم ناگهانی و شدید
• قفل شدن زانو
• کاهش قابل توجه در دامنه حرکت زانو
• تغییر در شکل یا اندازه زانو
• درد همراه با علائم عمومی نگران‌کننده نظیر تب، لرز، کاهش وزن یا سفتی و گرمی در منطقه زانو

سوالات متداول در مورد درد داخل زانو

۱. چه عواملی می‌توانند به درد داخل زانو منجر شوند؟

درد داخل زانو می‌تواند از عوامل مختلفی نظیر آرتروز، التهابات مفصلی، آسیب منیسک، و التهاب بورسها ناشی شود.

۲. آیا درد داخل زانو همیشه نشان از مشکل جدی است؟

نه، درد داخل زانو ممکن است ناشی از مشکلات موقت یا کم‌تر جدی‌ باشد. با این حال، اگر درد مداوم باشد یا با علائمی همچون تورم یا قفل شدن زانو همراه باشد، نیاز به بررسی پزشکی دارد.

۳. آیا تغییرات در سبک زندگی می‌تواند به بهبود درد داخل زانو کمک کند؟

بله، تغییرات در سبک زندگی از جمله ورزش منظم، کنترل وزن و استفاده از تکنیک‌های صحیح در ورزش‌ها می‌تواند به بهبود درد داخل زانو کمک کند.

۴. چه درمان‌های خانگی می‌توانند در کاهش درد داخل زانو موثر باشند؟

استفاده از یخ، استراحت، افزایش فعالیت‌های آرامش‌بخش مانند یوگا یا شنا، و مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) می‌توانند در کاهش درد داخل زانو موثر باشند.