با این روشمراحل پیشرفت آرتروز با علائم سخت و دردناکی همراه است. در اغلب موارد، منشا بروز آرتروز، صدمات یا سایر آسیب‌های مفصلی مانند نقرس است. البته این بیماری گاها به طور ارثی و در اثر اضافه وزن نیز پیشرفت می‌کند. بیماری آرتروز افراد را در سنین مختلف درگیر می‌کند.

اما شدت پیشرفت آن در میانسالان و به‌خصوص زنان بالای ۵۰ سال بیشتر است. مراحل مختلفی از آرتروز زانو (OA) وجود دارد، که از مرحله صفر، یک زانوی طبیعی و سالم تا مرحله پیشرفته ۴ اختصاص می‌یابد. در ادامه این مقاله از فست طب شما را با اطلاعات بیشتری راجع به مراحل پیشرفت آرتروز آشنا می‌کنیم.

آرتروز زانو به چه معناست؟

آرتریت یا همان آرتروز زانو در لغت به معنی “التهاب مفصل زانو” است. این بیماری اغلب در نتیجه ساییدگی غضروف در مفصل ایجاد شد‌ه و منجر به ساییده‌شدن مستقیم استخوان‌ها به یکدیگر می‌شود. در نتیجه، درد مداوم، احساس کلیک کرد‌ن و محدودیت دامنه حرکتی می‌شود. آرتروز زانو باعث نازک شد‌ن غضروف مفصل زانو و زبر و سفت‌تر شد‌ن سطوح مفصل می‌شود. علائم آرتروز پس از انجام فعالیت فیزیکی خاصی مانند بالا یا پایین رفتـن از پله‌ها تشدید یابد. عموما سفتی زانوها بیش از نیم ساعت طول نمی‌کشد. با این حال، گاها شدت درد به قدری زیاد است که بیمار را در نیمه شب بیدار می‌کند.

برای تسکین درد بیمار آخر شب‌ها یا نیمه سب‌ها استفاده از زانوبند زاپیامکس را پیشنهاد می‌کنیم. این زانوبند با تکنولوژی‌های اولتراسوند، اینفرارد و کلاک پالس به راحتی درد و ناراحتی را تسکین می‌دهد.

مراحل مختلف پیشرفت آرتروز؛ آرتریت ۴ مرحله است یا ۵ مرحله؟

مراحل پیشرفت آرتروز زانو به چهار دسته جزئی، خفیف، متوسط و حاد تقسیم می‌شود. برخی از پزشکان مرحله صفر که همان زانوی سالم است را نیز جز مراحل پیشرفت آرتروز زانو محسوب می‌کنند. انا ما در اینجا به مرحله صفر اشاره‌ای نخواهیم کرد. چهار مراحل دیگر پیشرفت آرتروز تمام استخوان‌ها و مفاصل را بدن از جمله زانوها را تحت تاثیر قرار می‌دهند که در زیر به آن‌ها اشاره شده است.

۱. مرحله جزئی یا آرتروز درجه ۱ زانو؛ مراحل پیشرفت آرتروز

زمانی که آرتروز در مرحله‌ ۱ استئوآرتریت زانو قرار دارد، سطح بسیار جزئی از ساییدگی و رشد خار استخوان را نشان می‌دهد. به‌طور کلی اغلب رشد خار استخوانی بسیار جزئی بدون هیچ درد یا ناراحتی شروع شد‌ه است. هیچ‌گونه ناراحتی و دردی را تجربه نمی‌کند؛ پزشکان معمولاً هیچ نوع درمانی توصیه نمی‌ کنند. اما راهی برای جلوگیری از پیشرفت آسیب وجود دارد؟ درمان جدید آرتروز چیست ؟ آیا روش‌های جدید امکان متوقف کردن ساییدگی و از بین رفتن غضروف را برعکس می‌کنند؟ برای جواب به این سوالات پیشننهاد می‌کنیم که ادامه این مطلب را بخوانید.

با این‌ حال اگر مشخص ‌شده است که شما مستعد ابتلا به استئوآرتریت هستید یا در معرض خطر بیشتری برای ابتلا هستید، ممکن است پزشک مکمل‌ هایی مانند کندرویتین و گلوکوزامین را برای شما شروع کند. همچنین ممکن است برای تسکین علائم جزئی و کاهش سرعت پیشرفت استئوآرتریت، یک تمرین ورزشی خاص به شما پیشنهاد شود.

۲. مرحله خفیف یا آرتروز درجه ۲ زانو؛ یکی دیگر از مراحل پیشرفت آرتروز زانو

مرحله دوم، مرحله خفیف از بیماری آرتروز زانو است، به مرور زمان آرتروز زانو، استخوان، غضروف و مایع سینوویال در زانو را تحت تاثیر قرار می‌دهد. آرتروز زانو در این مرحله غضروف مفصلی را دچار تغییراتی کرده و به تدریج فضای بین استخوان‌ها کاهش پیدا می‌کند. در مرحله ۲ تقریبا غضروف خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد و ترک‌هایی بر سطح آن پدیدار می‌شود. در این مرحله علت زانو درد ناگهانی فشار زیاد به زانوها است.

از طرفی چون استخوان‌ها نمی‌توانند به راحتی روی غضروف ناهموار حرکت کنند. استخوان تحریک شده، سر استخوان‌های درگیر ضخیم می‌شود و خار‌های استخوانی شکل می‌گیرد که با نام استئوفیت شناخته می‌شوند. در مرحله‌ ۲، علائمی مانند سفتی بیشتر در مفصل، هنگامی‌که زانو را برای مدتی حرکت نمی‌دهند، درد پس از دویدن یا راه رفتن طولانی‌مدت را تجربه می‌کنند. حتی ممکن است هنگام خم شدن یا زانو زدن، درد داشته باشند.

درمان‌های غیردارویی مختلفی برای کمک به تسکین درد و ناراحتی ناشی از این مرحله خفیف وجود دارد. به بسیاری از بیماران برای افزایش ثبات مفاصل، رژیم سخت تمرینی و تمرینات قدرتی توصیه می‌شود. علاوه بر این، بریس‌ها، تکیه گاه‌های زانو یا درج کفش ممکن است برای محافظت از زانو در برابر استرس استفاده شود. در این بین باید بگوییم که استفاده از داروهای ضد التهاب طبیعی قوی نیز برای تسکین درد بیمار مناسب هستند.

۳. مرحله متوسط یا آرتروز درجه ۳ زانو؛ از مراحل مختلف پیشرفت زانو

در مرحله سوم یا متوسط ابتلا به آرتروز زانو، آسیب های وارده به مفصل زانو افزایش یافته و  سطح غضروف بین مفصل زانو آسیب قابل‌توجهی را نشان می‌دهد. فاصله بین استخوان ران و درشت نی نیز با گذشت زمان کاهش می‌یابد. آرتروز زانو دقیقا استخوان‌هایی که در قسمت زیرین زانو قرار گرفته‌اند را تحت تاثیر قرار می‌دهد. وظیفه این استخوان تامین هیدروژن و اکسیژن غضروف است، زیرا بافت غضروف فاقد خون رسانی است.

افراد در این مرحله هنگام راه رفتن، خم شدن، زانو زدن یا دویدن، درد را تجربه می‌کنند. اگر مفصل را برای مدت طولانی حرکت ندهند و نیز پس از مدت‌ها مقداری تورم روی مفصل وجود داشته باشد، سفتی مفصل را متوجه می‌‌شوند. در مرحله‌ ۳ مشاهده می‌کنید که کارایی درمان‌های غیر دارویی متوقف‌شده‌ است و تسکین چندانی برای درد شما ندارند. در اینجا ممکن است پزشک توصیه کند که از آمپول کورتیزون استفاده کنید. این دارو برای تسکین درد ناشی از استئوآرتریت شناخته شده است.

تزریق در نزدیکی مفصل زانو اعمال می‌شود. در این بیماران تزریق ژل هیالورونیک اسید و محصولات مشابه می‌تواند کمک کننده باشد. از جمله درمان‌های موثر در استئو آرتریت زانو، سلول درمانی و پرولوتراپی در زانو است، که مهم‌ترین این تزریق‌ها prp است. در روش prp طی فرایندی، از خون خود بیمار پلاکت و فاکتور‌های رشد جداشده و به داخل زانو و بورسیت‌های اطراف زانو تزریق می‌شود. معمولاً این تزریق در سه نوبت به فاصله هر سه هفته تا یک ماه انجام می‌شود.

۴. مرحله حاد و آرتروز درجه ۴زانو؛ مراحل پیشرفت آرتروز

در این مرحله آرتروز زانو به شدت پیشرفته است. در آرتروز زانوی حاد بیمار هنگام راه رفتن یا تلاش برای حرکت دادن مفصل زانو، درد و ناراحتی زیادی را تجربه می‌کند. فضای بین مفصلی زانو به طرز چشمگیری از بین رفته یا بسیار اندک است. همین عامل موجب می‌شود تا تخریب غضروف با سرعت بیشتری صورت گیرد.

• زانوها در این مرحله متورم و دردناک می‌شوند.
• مایع لغزنده کاهش یافته و همین امر سبب می‌شود تا ساییدگی و درد در حین حرکت و جابه جایی و حتی استراحت افزایش پیدا کند.
• پروتئین‌های مخرب، غضروف و بافت نرم اطراف زانو را از بین می‌برند،
• خارهای استخوانی رشد کرده و استخوان‌ها بر روی هم حرکت می‌کنند.
• با این شرایط حرکت و جابه جایی، فعالیت‌های روزانه و کیفیت زندگی نیز تحت تاثیر قرار گرفته و دچار اختلال می‌شوند. در مرحله‌ ۴ آرتروز زانو مبتلا هستید، استئوتومی یا جراحی بازسازی استخوان، یکی از گزینه‌های رایج است که پزشکان توصیه می‌کنند.

درمان مرحله حاد آرتروز به وسیله انجام روش استئوتومی یا جراحی ترمیم استخوان که در آن جراح ارتوپد، استخوان را در بالا یا زیر زانو برش می‌دهد تا طول آن را کوتاه کند و به تنظیم مجدد آن کمک کند تا فشار کمتری روی مفصل زانو وارد شود. این جراحی به جابه‌جایی وزن بدن از محل رشد خار استخوانی و آسیب استخوانی به محافظت از زانو کمک می‌کند‌. اما ایا غضروف زانو ترمیم میشود یا خیر؟ در جواب به این سوال باید گفت که جراحی پاک کردن صورت مسئله است و راهی برای ترمیم غضروف وجود ندارد. راهکارهای درمانی مختلف تنها روند تخریب آسیب را کند می‌کنند.

همچنین تعویض کامل مفصل زانو یا آرتروپلاستی، معمولاً آخرین گزینه‌‌ برای بیمارانی است که از آرتروز حاد زانو یا آخرین مرحله رنج می‌‌برند. آگاه هستیم که مراحل پیشرفت آرتروز فقط مختص آرتروز زانو نیست آرتروز نقاط دیگری از جمله شانه آرنج و کمرو گردن را نیز درگیرمی‌کند. آرتروز گردن مربوط به دیسک دژنراتیو است. بد نیست در ادامه مقاله توضیح کوتاهی در رابطه با مراحل پیشرفت آرتروز و دیسک دژنراتیو داشته باشیم. با اطلاع از آرتروز از تفاوت آن باید انواع آرتریت مانند آرتریت روماتوئید مطلع خواهید شد. زیرا در اغلب موارد افراد تفاوت آرتروز و ارتریت روماتوئید را متوجه نشده و به اشتباه فکر می‌کنند که این دو بیماری یکی هستند.

رابطه بین مراحل مختلف پیشرفت آرتروز و دیسک دژنراتیو

دیسک دژنراتیو در اثر بیرون‌زدگی و التهاب دیسک با فشار به مفاصل گردن ایجاد می‌شود و آرتروز گردن در اثر ساییدگی مهره‌ها و تحلیل مفاصل بین آن. در واقع بیماری که در آن عملکرد یا ساختار بافت‌ها یا اندام‌های آسیب دیده در طول زمان بدتر می‌شود. آرتروز، پوکی استخوان و بیماری آلزایمر نمونه‌هایی هستند. مراحل پیشرفت دژنراتیو هم مانند آرتروز زانو از مرحله خفیف تا مرحله شدید و حاد متغییر است.

با این تفاوت که بیماری دژنراتیو دیسک بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود. بر‌خلاف سایر بافت‌های بدن، دیسک خون بسیار کمی دارد. هنگامی که دیسک آسیب می‌بیند، نمی‌تواند خود را ترمیم کند. در واقع زمانی که بالشتک‌ها از بین می‌روند، سایش استخوان‌ها آغاز می‌شود. دیسک دژنراتیو با سه مرحله ایجاد می‌شود که  طی ۲۰ تا‌ ۳۰ سال رخ دهد.

بیماری دژنراتیو دیسک چیست؟

دیسک‌های ستون فقرات همه افراد با افزایش سن علائم ساییدگی زانو را نشان می‌دهند. دژنراتیو را فرسایش تخریبی معنا کرده‌اند. وقتی  دیسک ستون مهره‌ها ضعیف یا تخریب شود با بیماری دﯾﺴﮏ دژﻧﺮاﺗﯿﻮ روبه‌رو هستیم. دیسک‌های ستون فقرات بالشتک‌های لاستیکی بین مهره‌های شما یا استخوان‌های ستون فقرات شما هستند. آن‌ها به عنوان ضربه گیر عمل می‌کنند و به شما کمک می‌کنند تا راحت حرکت کنید، خم شوید و بپیچید. دیسک دژنراتیو در واقع نوعی بیماری نیست، بلکه وضعیتی است که در آن یک دیسک آسیب‌دیده باعث درد می‌شود. و طیف گسترده‌ای از علائم خفیف تا شدید را به همراه دارد.

بیماری دژنراتیو دیسک چقدر سریع پیشرفت می‌کند؟

عارضه دﯾﺴﮏ دژﻧﺮاﺗﯿﻮ زمانی به سراغتان می‌آید که بالشتک‌های ستون فقرات رفته‌رفته تخریب شوند. بیماری دژنراتیو دیسک در واقع نوعی بیماری نیست، بلکه وضعیتی است که در آن دیسک آسیب‌دیده باعث درد می‌شود. دیسک دژنراتیو در شکل‌های گوناگونی ظاهر می‌شود. دژنراتیو گردن، دژنراتیو مفاصل و دژنراتیو زانو از انواع این بیماری به شمار می‌رود. این عارضه می‌تواند ناشی از خشک شدن دیسک در طول زمان، فعالیت‌های روزانه، ورزش و صدمات باشد.

بالا رفتن سن، یک مرحله طبیعی در زندگی است. در سطح ارگانیسم، بدن به مرور زمان متحمل تغییرات و تجمع می‌شود و این تغییرات معمولاً دژنراتیو هستند. بدن از وضعیت اولیه قبلی خود، به ویژه از نظر سرعت، کارایی و ترمیم، دچار انحطاط می‌شود. به طور نامناسب، مواردی نیز وجود دارد که افراد خاصی پیش از موعد دچار تغییرات دژنراتیو می‌شوند. گزینه‌های درمانی شامل تعویض دیسک، سایر مداخلات جراحی و گزینه های غیرجراحی مانند طب سوزنی، کمردرد و مدیریت درد است.

یادداشت پایانی در زمینه مراحل پیشرفت آرتروز زانو

موقع ابتلا به آرتروز زانو، فرد ممکن است متوجه علائم اولیه نشود تا زمانی که بیماری در حد متوسط یا شدید پیشرفت کند. همچنین قطعی نیست که درد زانو فقط ناشی از مراحل مختلف پیشرفت آرتروز زانو باشد. اگر علائم طی یک ماه ادامه داشت، توصیه می‌شود با پزشک مشورت کنید. مراحل پیشرفت آرتروز چهار مرحله است که در مراحل اولیه قابل کنترل و درمان است اما مرحله آخر را فقط به کمک جراحی زانو می‌توان درمان کرد. در ادامه مقاله درباره ارتباط بین آرتروز و دیسک دژنراتیو و اینکه بیماری دژنراتیو دیسک چقدر سریع پیشرفت می‌کند نیز صحبت کردیم.

پرسش‌های پرتکرار در زمینه مراحل پیشرفت آرتروز

۱. از کجا بفهمیم آرتروز داریم؟

شاید آرتروز را در مراحل اولیه تسخیص ندهیم اما به مرور زمان، با پیشرفت عارضه، احساس سوزش و درد در زانو می‌توانیم بفهمیم آرتروز داریم.

۲. مراحل پیشرفت آرتروز زانو چند مرحله است؟

شامل ۴ مرحله از خفیف تا پیشرفته است.

۳. آیا مراحل مختلف پیشرفت آرتروز با مراحل  بیماری دژنراتیو یکی است؟

در هر دو عارضه علائم ابتدا با درد خفیف شروع و به تدریج، پیشرفت می‌کند.