درد پشت زانو، می‌تواند برای افراد از هر رده‌ی سنی و با هر شدت فعالیتی (از معمولی تا ورزشکاران حرفه‌ای)، مشکلاتی را به دنبال داشته باشد. این درد می‌تواند ناشی از مسائل مربوط به خود زانو یا بروز مشکلات در ساختارهای اطراف زانو باشد. علائم این نوع درد از ساده تا شدید متغیر بوده و حتی در برخی موارد با محدودیت‌هایی در حرکت زانو و فعالیت‌های روزمره همراه است.

در این مقاله از مجله فست طب، به بررسی علت درد پشت زانو و رویکردهای خانگی و تمرینات ورزشی که می‌توانند به بهبود و کاهش درد کمک کنند، خواهیم پرداخت. این اطلاعات می‌تواند به خوانندگان کمک کند تا درک بهتری از مسئله‌ی درد پشت زانو پیدا کرده و راه‌های موثری برای مدیریت و درمان آن را اعمال کنند.

دلیل درد پشت زانو چیست؟

در پاسخ به سوال دلیل درد پشت زانو چیست باید گفت که، درد پشت زانو معمولاً به عنوان یک نشانه از مشکلات مربوط به مفصل زانو، عضلات، عصب‌ها یا سایر ساختارهای اطراف زانو ظاهر می‌شود. علائم درد زانو می‌تواند شدید یا ملایم باشد و باعث محدودیت در حرکت زانو و تغییرات در تمامی فعالیت‌های روزمره شود. این درد معمولاً هنگام حرکت‌هایی مانند خم شدن یا کشیدن زانو، راه رفتن، دویدن یا حتی در استراحت ظاهر می‌شود. برخی از عوامل دخیل در بروز درد پشت زانو عبارتند از:

کیست بیکرز: اصلی‌ترین علت درد پشت زانو

کیست بیکرز یکی از شایع‌ترین عواملی است که می‌تواند درد و گرفتگی پشت زانو را ایجاد کند. این کیست زمانی ایجاد می‌شود که مایع اضافی به داخل بورس پوپلیتئال ریخته شده و باعث تورم آن می‌شود. علائم اصلی کیست بیکرز شامل سفتی و درد در پشت زانو است که هنگام انجام فعالیت‌هایی نظیر راه رفتن یا خم شدن زانو بدتر می‌شود. همچنین امکان ایجاد درد داخل زانو نیز وجود دارد. درمان این وضعیت در وهله اول بر کاهش تورم و درد پشت زانو تمرکز دارد. در موارد شدید‌تر، ممکن است نیاز به تخلیه مایع توسط پزشک باشد.

رگ به رگ شدن رباط؛ عاملی برای درد پشت زانو

رگ به رگ شدن رباط یکی دیگر از عواملی است که می‌تواند منجر به درد پشت زانو شود. در این حالت، یکی از رباط‌های زانو بیش از حد کشیده می‌شود و احتمالاً پاره می‌شود. پارگی رباط زانو معمولاً به دنبال اعمال نیروی زیادی به زانو یا حرکات چرخشی ناگهانی ایجاد می‌شود. به عنوان مثال، چرخش سریع هنگام دویدن وقتی زانو در تحرک است می‌تواند این مشکل را به وجود آورد.

علائم شایع رگ به رگ شدن رباط شامل بی ثباتی زانو، تورم و کبودی است که می‌تواند با درد در پشت زانو همراه باشد که منجر به سفتی زانو و مشکل در راه رفتن شود. برای درمان این مشکل، ممکن است نیاز به استراحت، فیزیوتراپی یا حتی جراحی باشد.

پارگی ساق پا؛ از علل درد پشت زانو

پارگی ساق پا یکی از عوامل شایعی است که می‌تواند منجر به درد پشت زانو شود. این پارگی معمولاً به دلیل آسیب و پارگی یکی از عضلات ساق پا اتفاق می‌افتد. پارگی یا کشیدگی ساق پا معمولاً در حین فعالیت‌هایی مانند دویدن و تغییر سرعت یا جهت اتفاق می‌افتد. اگر عضلات ساق پا بیش از حد کشیده یا پاره شوند، ممکن است به تورم منتهی شده علت درد پشت زانو باشند. علائم پارگی یا کشیدگی ساق پا، به ویژه در ناحیه نوک انگشتان پا، معمولاً هنگام راه رفتن یا دویدن بدتر می‌شوند.

برای درمان پارگی ساق پا، نیاز به استراحت، کم‌کردن فعالیت‌های فیزیکی، استفاده از یخ و داروهای ضد التهابی است. همچنین، فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی و افزایش انعطاف عضلات ساق پا می‌تواند روند بهبودی را تسریع کند.

شایع‌ترین علت درد پشت زانو در افراد بالای ۵۰ سال آرتروز زانو است

آرتروز زانو یکی از عوامل شایعی است که به ویژه در افراد مسن می‌تواند منجر به درد در قسمت پشت زانو شود. در آرتروز زانو، ساییدگی تدریجی در استخوان‌ها و غضروف زانو ایجاد می‌شود. آرتروز زانو ممکن است یک یا هر دو طرف مفصل را درگیر کند و باعث مالیدن استخوان روی استخوان شود. این وضعیت می‌تواند باعث محدودیت در حرکت زانو و ایجاد سفتی زانو، به ویژه در صبح‌ها و بعد از استراحت طولانی مدت، شود. علاوه بر این، صداهای کلیک یا ساییدن نیز ممکن است احساس شود. علائم این عارضه اغلب در نوسان هستند و ممکن است در هوای سرد و مرطوب بدتر شوند.

برای درمان آرتروز زانو، از روش‌هایی مانند مصرف داروها، فیزیوتراپی، ورزش‌های مناسب، روش‌های کمک جراحی نظیر ارتوپلاستی زانو (جایگزینی زانو) و غیره استفاده می‌شود.

پارگی غضروف: از دلایل رایج درد شدید پشت زانو

پارگی غضروف خلفی یکی از دلایل شایع درد شدید پشت زانو است. این پارگی می‌تواند به طور ناگهانی به دلیل آسیب یا به تدریج و به سبب سایش و پارگی ایجاد شود. آسیب‌های غضروف معمولاً با علائمی همچون تورم، بی‌ثباتی در زانو و مشکل در صاف کردن پا همراه است. در برخی موارد، زانو ممکن است قفل شود، به این معنا که دامنه حرکت طبیعی زانو محدود شود. درد پشت زانو ناشی از پارگی غضروف معمولاً هنگام انجام فعالیت‌هایی نظیر راه رفتن، دویدن، بالا رفتن از پله‌ها و حتی چمباتمه زدن بدتر می‌شود. برای درمان پارگی غضروف، معمولاً از روش‌هایی مانند استراحت، فیزیوتراپی، درمان دارویی یا در موارد شدید‌تر، جراحی استفاده می‌شود.

کشیدگی عضلات یا مفصل زانو: علت کمتر شایع درد پشت زانو

کشیدگی بیش از حد زانو، وضعیتی است که زانو بیش از حد به عقب خم می‌شود و باعث آسیب و درد در ناحیه پشت زانو می‌شود. این وضعیت، که به آن هایپراکستنشن زانو نیز گفته می‌شود، یک آسیب ورزشی رایج است که می‌تواند باعث درد شدید یا ناراحتی در پشت زانو، تورم و بی‌ثباتی شود. علائم معمولاً هنگام ایستادن، راه رفتن یا پایین رفتن از پله‌ها بدتر می‌شوند.

برای درمان زانوی بیش از حد کشیده، استراحت، فیزیوتراپی، ورزش‌های بر پایه تقویت و افزایش انعطاف‌پذیری عضلات، استفاده از برخی ابزارهای کمک حرکتی مانند زانوبندها و در موارد شدید‌تر، جراحی لازم است.

آسیب‌های همسترینگ: علت شایع درد پشت زانو در میان ورزشکاران

آسیب‌های همسترینگ یکی از عوامل شایعی هستند که می‌توانند منجر به درد و بی حس شدن زانو و ران در میان ورزشکاران شوند. درد پشت زانو یا ران ممکن است ناشی از تاندونیت یا پارگی در یکی از عضلات همسترینگ باشد. تاندونیت همسترینگ نشانه‌ای از آسیب و استفاده بیش از حد است که در آن مشکل تحریک و التهاب تاندون‌های همسترینگ در پشت زانو وجود دارد. این مشکل عمدتاً ورزشکاران و دوندگان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

پارگی همسترینگ زمانی ایجاد می‌شود که یکی از ماهیچه‌ها بیش از حد و فراتر از ظرفیت الاستیک خود، کشیده می‌شود و باعث پارگی برخی یا همه فیبرهای عضلانی می‌شود. این اتفاق معمولاً در طول فعالیت‌های ورزشی با حرکات ناگهانی و سریع مانند دویدن با سرعت، پریدن و غیره رخ می‌دهد. علائم شایع آسیب‌های همسترینگ شامل درد شدید پشت زانو یا ران هستند که معمولاً با احساس درد مبهم همراه است. در این شرایط درد پشت زانو هنگام خم شدن یا با انجام حرکات با سرعت یا کاهش ناگهانی سرعت بدتر می‌شود.

هنگامی که با آسیب های همسترینگ روبرو می‌شوید، استراحت و اجتناب از فعالیت‌های تشدید کننده وضعیت بسیار حیاتی است. استراحت به عضلات و تاندون‌ها فرصت می‌دهد که بهبودی را آغاز کرده و آسیب را ترمیم کنند، در حالی که فشار زیادی ممکن است باعث آسیب مجدد شود.

پس از چند روز استراحت، تمرینات ملایم تقویت همسترینگ می‌تواند شروع شود، اما باید مطمئن شوید که این تمرینات علائم را تشدید نمی‌کنند. وقتی مطمئن شدید که می‌توانید بدون درد این تمرینات را انجام دهید، می‌توانید به تدریج به کشش های همسترینگ برای بازیابی انعطاف‌پذیری در عضلات بپردازید و از این طریق از فرایند بهبود فیبرهای عضلانی حمایت کنید. همچنین، مهم است که توجه داشته باشید که همیشه با یک متخصص یا فیزیوتراپیست مشورت کنید تا برنامه مناسبی برای بازگشت به فعالیت‌های ورزشی مناسب برای شما تنظیم شود.

لخته شدن خون، خطرناک‌ترین علل درد پشت زانو

ترومبوز ورید عمقی (DVT) یکی از علل جدی و تهدید کننده زندگی درد پشت زانو و ساق پا است. این وضعیت نشانگر وجود یک لخته خون در یکی از وریدهای عمقی پا است. اگر این لخته خون پاره شود، می‌تواند به ریه، قلب یا مغز حمله کند و مشکلات جدی نظیر حمله قلبی یا سکته را ایجاد کند. علائمی که باید به آن‌ها توجه کنید شامل درد و ورم پشت زانو یا در ناحیه ساق پا به همراه قرمزی و احساس گرما در این نواحی است.

البته، این علائم معمولاً فقط در یک پا ( نه هر دو پا) حس می‌شوند. افرادی که به مدت طولانی بی‌تحرک هستند، مثلا در سفرهای طولانی با هواپیما یا پس از جراحی، ریسک بالایی برای ابتلا به این عارضه دارند. همچنین شرایطی نظیر بارداری، چاقی و مشکلات ژنتیکی نیز خطر ابتلا به DVT را افزایش می‌دهند. یک روش ساده برای انجام خودآزمایی DVT این است که انگشتان پا را به سمت خود بکشید. اگر درد در پشت زانو یا ساق پا شما افزایش یابد، احتمالاً نشانه DVT است.

هشدار: لطفاً به خاطر داشته باشید که DVT یک وضعیت جدی و تهدید کننده زندگی است. اگر علائم DVT را تجربه می‌کنید، حتی اگر نتیجه خودآزمایی منفی باشد هم، باید بلافاصله به دنبال مراقبت پزشکی باشید.

سیاتیک: عامل عصبی درد پشت زانو

سیاتیک یک عارضه عصبی ناشی فشار بر عصب سیاتیک است، که می‌تواند به درد شدید پشت زانو نیز منجر شود. عصب سیاتیک از باسن تا نوک انگشتان پا امتداد دارد ، بنابراین هرگونه فشار یا آسیب بر این عصب می‌تواند به درد در این نواحی منجر شود.

اصلی‌ترین علت سیاتیک فشار بر عصب سیاتیک است که می‌تواند ناشی از عواملی مانند بیماری دیسک فشرده‌شده، استخوان‌های آسیب‌دیده در محدوده زانو، آسیب‌های عضلانی یا تورم عصب باشد. در درمان درد پشت زانو سیاتیک، معمولاً از روش‌هایی نظیر تسکین درد با داروها، فیزیوتراپی، تمرینات تقویتی و انعطاف‌پذیری و در موارد شدیدتر، روش‌های جراحی استفاده می‌شود.

درمان خانگی درد پشت زانو

درمان خانگی درد پشت زانو می‌تواند روند بهبودی را تسریع داده و درد را تسکین بخشد، اما باید به یاد داشته باشید که در صورتی که درد قسمت پشت زانو شدید یا مزمن باشد، مشاوره با پزشک مهم است تا علت اصلی آن تشخیص داده شود. اما در محیط خانه برای درد پشت زانو چکار کنیم؟ در اینجا چندین روش درمان خانگی برای درد پشت زانو ذکر می‌شود که منجر به رفع ضعف پا و بهبود وضعیت جسمی بیمار خواهد شد.

درمان درد و ورم پشت زانو با استراحت و کاهش فشار

تحقیقات نشان داده‌اند که استراحت فعال نقش مهمی در تسریع فرآیند بهبودی و کاهش درد دارد. استراحت به معنای اجتناب از فعالیت‌هایی ، مانند پیاده‌روی یا ورزش‌های سنگین است که می‌توانند فشار زیادی به زانو وارد کنند. علاوه بر استراحت، کم‌کردن فشار بر زانو نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده از زانوبندها یا پانسمان‌های فشرده‌ساز می‌تواند در کاهش تورم و التهابات در ناحیه زانو کمک کننده باشد. این اقدام می‌تواند به کاهش درد و القا احساس راحتی در ناحیه زانو کمک کند.

به طور کلی، استراحت و کم‌کردن فشار بر زانو به عنوان بخشی مهم از درمان درد پشت زانو است. این اقدامات روند فرآیند بهبودی را تسریع می‌دهند و به شما کمک می‌کنند تا بهبود قابل ملاحظه‌ای در وضعیت زانو خود ببینید. با این حال، در صورت ادامه درد یا بروز علایم نگران‌کننده دیگر، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید.

درمان خانگی درد پشت زانو با قرار دادن پا در ارتفاع مناسب

بلند کردن پا نیز یکی از روش‌های موثر در درمان درد پشت زانو است. با بلند کردن پا، جریان خون به سمت قلب افزایش می‌یابد که می‌تواند به کاهش تورم و التهاب در ناحیه زانو کمک کند. بلند کردن پا به صورت متداول به این صورت انجام می‌شود که شما پاهای خود را، به عنوان مثال با قرار دادن پاها روی یک بالش یا بلند کردن پاها با چندین بالش یا وسیله مشابه بالاتر از سطح قلب قرار می‌دهید. این اقدام به خصوص پس از فعالیت‌هایی که ممکن است فشار زیادی بر زانو وارد کنند، مانند ورزش یا ایستادن طولانی مدت بسیار مفید است. بلند کردن پاها هر بار به مدت ۱۵-۲۰ دقیقه می‌تواند جریان خون را به سمت قلب افزایش دهد و تورم را کاهش دهد.

در کنار این اقدام از ماساژ زانو غافل نشوید. زیرا ماساژ هم درد را تسکین می‌دهد و هم برای روند بهبودی موثر است. انجام ماساژ را با روغن‌های گیاهی انجام دهید.

مدیریت خانگی درد شدید پشت پا با کمپرس سرد یا گرم

استفاده از یخ یا گرما نیز یک روش معمول در مدیریت درد پشت زانو است که می‌تواند به تسکین درد و کاهش التهابات کمک کند، اما باید به نکات کلیدی در استفاده از هرکدام توجه داشته باشیم.

1. استفاده از یخ (سرما): استفاده از یخ بعد از آسیب وارده یا در زمانی که التهاب زیادی وجود دارد، موثر است. یخ می‌تواند منجر به کاهش تورم، التهاب و درد شود. این روش معمولاً برای مدت‌های کوتاه، مثلاً ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در هر بار، به کار می‌رود. برای استفاده از یخ، می‌توانید یک کیسه از یخ یا یک بسته گوشت یا سبزیجات یخ زده استفاده کنید و آن را لای دستمال یا پارچه پیچیده و روی منطقه دردناک زانو قرار دهید.
2. استفاده از گرما: از گرما معمولاً برای کمک به تسکین درد و افزایش جریان خون به منطقه مورد نیاز استفاده می‌شود. گرما می‌تواند کمک کند تا عضلات و بافت‌های اطراف زانو منبسط شده و کمتر درد کنند. برای استفاده از گرما، می‌توانید از یک کیسه آب گرم، حوله گرم یا یک بطری پر از آب گرم استفاده کنید. این تنکیک را می‌توانید به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه انجام دهید.

به طور کلی، استفاده از یخ (سرما) مناسب زمانی است که تورم و التهاب زیادی وجود دارد (مثلا بعد از یک آسیب یا فعالیت ورزشی شدید). از طرف دیگر، استفاده از گرما برای کمک به کاهش درد و افزایش انعطاف پذیری مفصل در شرایطی مناسب است که درد زانو به دلیل فشار یا کشش مزمن ایجاد شده است.

به همین دلیل، می‌توانید از ترکیبی از هر دو روش استفاده کنید. به عنوان مثال، می‌توانید در روز اول بعد از آسیب برای  فواصل ۱۵-۲۰ دقیقه چندبار در طول روز از یخ استفاده کنید تا التهاب را کاهش دهید، سپس از روز دوم به بعد برای ۱۵-۲۰ دقیقه از گرما استفاده کنید تا عضلات را شل کرده و درد را کاهش دهید.

استفاده از زانوبند زاپیامکس آلمانی

زانوبند زاپیامکس یک محصول از کشور آلمان است که دارای تکنولوژی uic است. با استفاده از این زانوبند درد زانو تسکین یافته و گردش خون در قسمت زانو بهبود پیدا می‌کند. باید اشاره کنیم که زاپیامکس به بهبود حرکت زانو، رفع اسپاسم عضلانی، تحریک عضلات به تقویت خود کمک خواهد کرد. به همین دلیل خرید زاپیامکس را به اغلب افرادی که به زانو درد مبتلا هستند توصیه می‌کنند. برای اطلاع از قیمت زانوبند زاپیامکس به فروشگاه فست طب مراجعه کنید.

ورزش برای درمان درد پشت زانو

ورزش منظم و مناسب می‌تواند در درمان درد پشت زانو بسیار موثر باشد. انجام تمریناتی که عضلات پشت زانو را تقویت کرده و انعطاف پذیری مفصل را افزایش دهند، می‌تواند به بهبود وضعیت زانو کمک کند. بهترین ورزش‌ برای درمان پشت زانو می‌‌تواند گزینه‌هایی مانند آئروبیک، پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، شنا و تمرینات تقویتی عضلات پشت زانو باشد. همچنین، ورزش‌هایی مثل یوگا و پیلاتس نیز که بر روی افزایش انعطاف پذیری و تقویت عضلات هدفمند متمرکز هستند، می‌توانند به کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند. اما حتماً قبل از شروع هر برنامه ورزشی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا از مطابقت آن با وضعیت شما و احتیاجاتتان اطمینان حاصل کنید و از تمرینات نادرست که ممکن است وضعیت شما را تشدید کنند، پرهیز کنید. در زیر نحوه انجام ۳ تمرین فوق‌العاده موثر برای افزایش انعطاف و قدرت زانو با هدف درمان درد قسمت پشت زانو را خدمتتان توضیح می‌دهیم:

۱. تمرین کشش چهار سر ران: ورزش درمان درد پشت زانو

تمرین کشش چهار سر ران (Quad Stretch) به این شکل انجام می‌شود:

• بیایستید و پاها را کمی بزرگتر از عرض شانه‌ها باز کنید.
• یکی از زانوها را خم کنید و پا را به سمت باسن بکشید، آن را با دست هم جهت با پای بالا بگیرید.
• پا را به آرامی به سمت باسن بکشید تا در جلوی ران (چهارسر ران) احساس کشش کنید.
• کشش را برای ۱۵ تا ۳۰ ثانیه نگه دارید، به گونه‌ای که فشاری ملایم به عضلات وارد شود اما درد احساس نکنید.
• در هنگام انجام حرکت بدن خود را صاف نگه دارید و به عقب یا جلو خم نشوید.
• کشش را به آرامی و به آهستگی رها کرده و پا را به زمین برگردانید.
• این کشش را بر روی پا دیگر تکرار کنید.

با گنجاندن این تمرین فوق‌العاده در روتین ورزشی خود می‌توانید به تقویت عضلات پیرامون زانو و در نتیجه کاهش فشار بر زانو کمک کنید.

۲. کشش همسترینگ: بهترین ورزش برای درد پشت زانو

برای انجام حرکت کشش پشت زانو طبق روال زیر پیش بروید:

• به پشت بر روی زمین دراز بکشید و یک پا را به طور کامل به بالا بیاورید و آرام‌آرام آن را به سمت سر خود بکشید.
• برای کمک به کشش با دستان خود پا را به سمت سر بکشید، اما مواظب باشید که کشش باعث ایجاد درد نشود.
• این حالت را برای ۱۵ تا ۳۰ ثانیه نگه دارید، سپس پا را به آرامی و آهستگی پایین بیاورید.
• حالا همین حرکت را با پا دیگر تکرار کنید.

با تکرار این حرکت در ۳ ست ۶ تایی می‌توانید از نتایج فوق‌العاده آن بهره ببرید.

۳. تمرین پلانک: یک تمرین  عالی برای زانو و کل بدن

حرکت دیگری که می‌تواند به تقویت و انعطاف زانو کمک کند، “تمرین پلانک” است. این حرکت به صورت زیر انجام می‌شود:

• به شکم روی زمین بخوابید و کف دست‌ها را در کنار سینه بر روی زمین قرار دهید.
• از کف دست و نوک انگشتان پا کمک بگیرید خودتان را از زمین بلند کنید.
• از قدرت عضلات شکم و پشت برای نگه داشتن بدنتان در راستای یک خط صاف از سر به سمت پا استفاده کنید.
• این حالت را تا زمانی که برایتان قابل تحمل است (مثلاً ۲۰ تا ۳۰ ثانیه) نگه دارید. به تدریج این مدت زمان را افزایش دهید.

این حرکت علاوه بر تقویت عضلات شکم و پشت، باعث تقویت عضلات پشت ران و کمر نیز می‌شود که می‌تواند به بهبود وضعیت زانو کمک کند.

سوالات متداول در مورد درد پشت زانو

۱. دلیل درد پشت زانو چیست؟

درد پشت زانو می‌تواند ناشی از مسائل مختلفی از جمله مشکلات مفصلی، آسیب عضلانی، آرتریت، ترومبوز ورید عمقی، یا حتی سیاتیک باشد.

۲. چه علائمی باعث می‌شود فرد بفهمد درد پشت زانو دارد؟

علائمی مانند درد، تورم، سفتی، قرمزی، احساس گرما در منطقه، یا حتی محدودیت در حرکت زانو ممکن است نشان دهنده وجود مشکلات در پشت زانو باشد.

۳. آیا درمان خانگی می‌تواند برای درمان درد پشت زانو موثر باشد؟

بله، استفاده از روش‌های خانگی مانند استراحت، استفاده از یخ یا گرما و انجام تمرینات تقویتی و انعطاف‌پذیری می‌تواند تسکین و بهبود درد پشت زانو را تسریع کند.

۴. چه ورزش‌هایی می‌توانند برای مدیریت و درمان درد پشت زانو مفید باشند؟

ورزش‌هایی مانند شنا، یوگا و تمرینات تقویتی عضلات زانو می‌توانند به تقویت و افزایش انعطاف پذیری زانو کمک کرده و درد پشت زانو را کاهش دهند.