آرتروز زانو چیست؟ | درمان قطعی، علائم و روش‌های نوین کنترل این بیماری مفصلی

آرتروز زانو چیست؟ آیا همه افراد بالای ۵۰ سال به این بیماری مبتلا می‌شوند؟

یکی از پرسش‌های متداول بسیاری از افراد این است که آرتروز زانو چیست؟ از جمله مشکلات شایع در بیماران که باعث ایجاد اختلالاتی در فرآیند حرکتی آن‌ها می‌شود، آرتروز است. این عارضه معمولا با نام استئوآرتریت (Osteoarthritis) نیز در میان بیماران مبتلا به آن شناخته خواهد شد.

این درد معمولا در مفاصل مختلف زانو ایجاد می‌شود و در صورت تشدید آن، ممکن است احتمال فرسایش این ناحیه افزایش پیدا کند. فرسایش در زانو اغلب در غضروف‌ها ایجاد می‌شود و باعث بروز التهاب و تورم‌های بسیار زیادی در این قسمت از بدن خواهد شد.

آرتروز زانو باعث درگیری بیشتر مفاصل حرکتی در بدن می‌شود. بیشترین میزان آسیب از این بیماری در ناحیه زانو و پا ایجاد خواهد شد. تشخیص آرتروز بیشتر در میان افرادی است که در سنین بسیار بالایی قرار دارند یا اغلب با فعالیت‌های بدنی شدیدی در طول مواجه هستند.

این عارضه معمولا قریب به ۴۶ درصد افراد را مبتلا می‌کند و جزء مشکلات بسیار شایع در بیشتر بیماران است‌. در برخی موارد این اختلال در مرحله اولیه قرار دارند و درد‌های ناشی از آن پس از گذشت مدتی کوتاه از بین می‌روند. اما ممکن است این وضعیت به همراه علائم آن یک‌بار دیگر به بخش‌های مفاصل افراد بازگردد.

انواع آرتروز زانو

استئوآرتریت یا آرتروز معمولا دارای انواع مختلفی است که در هر یک از افراد با علائم گوناگونی ظاهر می‌شود. در ادامه‌ به معرفی و بررسی انواع آرتروز در بدن افراد اشاره خواهیم کرد.

• آرتریت روماتوئید: در مواردی که آرتروز باعث درگیر شدن مفصل زانو می‌شود، استئوآرتریت ایجاد خواهد شد. درد در استئوآرتریت معمولا به گونه‌ای است که در آن به‌طور متقارن در هر دو مفصل زانو ایجاد می‌شود و هر دو بخش بدن را درگیر می‌کند. اگر غشای سینوبال که در بخش زانو فرار دارد، دچار تورم و التهاب شدید شود، امکان بروز آتریت روماتوئید افزایش پیدا می‌کند. در ادامه بیشتر با تفاوت آرتروز و ارتریت روماتوئید آشنا خواهیم شد با ما هرماه باشید.
• استئوآرتریت: این بیماری معمولا در میان افرادی از از سنین ۵۰ سال عبور کرده‌اند بیشتر دیده می‌شود. این نوع از آرتروز جزء شایع‌ترین انواع این اختلال در بدن بیماران است که معمولا مشکلات فرسایشی بیشتری را ایجاد می‌کند. در برخی موارد ممکن است کسانی که در سنین کمتری نیز قرار دارند به این بیماری مبتلا شوند.
• آرتریت ناشی از آسیب‌دیدگی: در مواردی که بخش‌های مختلف زانو با مشکلاتی مواجه می‌شود، این عارضه رخ می‌دهد. بسیاری از آسیب‌هایی که در این ناحیه ایجاد می‌شود، بافت زانو را با اختلالاتی مواجه می‌سازد. در این وضعیت به دلیل وجود ضعف در این ناحیه، آتریت‌های ناشی از آسیب‌دیدگی در بدن افراد بروز پیدا می‌کند.

تفاوت آرتروز زانو و آرتریت زانو چیست؟

بسیاری از افراد این دو واژه را یکی می‌دانند، اما در واقع آرتروز (Osteoarthritis) و آرتریت (Arthritis) دو مفهوم متفاوت با علت و روند بیماری‌شناسی جداگانه هستند. شناخت این تفاوت برای تشخیص و درمان دقیق بسیار اهمیت دارد.

آرتروز (Osteoarthritis)

• شایع‌ترین نوع اختلال مفصلی در میان بزرگسالان است.

• علت اصلی آن فرسایش تدریجی غضروف مفصل به‌مرور زمان است.

• معمولاً در سنین بالاتر از ۴۵ سال و در اثر استفاده زیاد از مفصل یا افزایش وزن ایجاد می‌شود.

• روند آن کند و پیشرونده است و در ابتدا معمولاً فقط یک مفصل (مثل زانو) را درگیر می‌کند.

آرتریت (Arthritis)

• اصطلاحی کلی برای التهاب مفصل است، نه فقط فرسایش غضروف.

• می‌تواند علل متفاوتی داشته باشد؛ از جمله اختلالات خودایمنی، عفونت یا بیماری‌های متابولیک.

• نمونه‌ی شایع آن آرتریت روماتوئید (Rheumatoid Arthritis) است که سیستم ایمنی بدن به مفصل حمله می‌کند.

• معمولاً چند مفصل بدن را به‌صورت متقارن (مثلاً هر دو زانو یا هر دو مچ دست) درگیر می‌کند.

تفاوت در درمان

علت بروز آرتروز زانو؛ اضافه وزن یا آسیب به زانو؟

آیا می‌دانید علت بوجود آمدن آرتروز چیست؟ استئوآرتریت معمولا در اثر عوامل گوناگونی در بدن افراد ایجاد می‌شود. در برخی موارد ممکن است پزشک با بررسی‌های بیشتر، دلایل بروز این بیماری را تشخیص دهد. برخی از اختلالاتی که باعث بروز آرتروز در ناحیه زانو می‌شود عبارت‌اند از:

آسیب‌شناسی آرتروز زانو

آرتروز زانو معمولاً به دلیل فرسایش غضروف مفصل زانو ایجاد می‌شود. غضروف‌ها که به عنوان لایه نرم بین استخوان‌ها عمل می‌کنند، در طول زمان تحت تأثیر عواملی مانند سن، استفاده زیاد از مفصل، یا آسیب‌های قبلی قرار می‌گیرند و از بین می‌روند. این کاهش غضروف‌ها منجر به اصطکاک بیشتر بین استخوان‌ها و بروز درد، التهاب، و محدودیت حرکت می‌شود. علاوه بر فرسایش غضروف‌ها، ممکن است بافت‌های نرم اطراف مفصل مانند غشای سینوویال نیز دچار التهاب و تورم شوند که این مشکل درد و مشکلات حرکتی را تشدید می‌کند.

• افزایش وزن: کسانی که دچار افزایش ورزن شدید هستند، بیشتر مستعد ابتلا به اختلالات آرتروز خواند بود. افزایش وزن باعث ایجاد فشار روی زانو می‌شود و درنتیجه این فشار، مشکلات ناشی از استئوآرتریت در بدن بیماران ظاهر خواهد شد.
• مشکلات ژنتیکی: در برخی موارد، ابتلا به آرتروز در ناحیه زانو بیشتر به دلیل عوامل ژنتیکی و ارثی در خانواده‌ها خواهند بود. ممکن است این بیماری در اثر انتقال ژن به اعضای خانواده ایجاد شود.
• قرارگرفتن بدن در وضعیت نامناسب: نشستن طولانی‌مدت در وضعیت نامناسب و با ایستادن بسیار زیاد روی پاها باعث ایجاد فشار به مفاصل مختلف بدن ازجمله زانو‌ها خواهد شد. در اکثر موارد کسانی که به آرتروز در ناحیه زانو مبتلا می‌شوند، فرم نامطلوبی در نحوه نشستن یا بلندشدن دارند.
• شکستگی و دررفتگی مفصل زانو: بروز برخی آسیب‌های مختلف به بافت زانو، باعث ایجاد ضعف در این ناحیه می‌شود. در برخی موارد افرادی که به این وضعیت مبتلا می‌شوند پس از گذشت مدتی به آرتروز در زانو دچار خواهند شد.

بسیاری از علت‌های ذکرشده جزء عوامل اصلی بروز بیماری استئوآرتریت در افراد است. اکثر بیماران با داشتن یک یا دو مورد از علت‌های بالا، به مشکلات ناشی از آرتروز در ناحیه زانو دچار شده‌اند.

آرتروز زانو در جوانی و افراد مسن

آرتروز زانو یک مشکل جدی در سطح جهانی است. به طور کلی، حدود ۲۰ درصد از بزرگسالان بالای ۵۰ سال به آرتروز مبتلا هستند. این بیماری در کشورهای توسعه یافته به دلیل تغییرات سبک زندگی، افزایش سن و عدم تحرک بیشتر مشاهده می‌شود. در ایران، طبق گزارش‌های موجود، حدود ۲۰ درصد از افراد بالای ۵۰ سال به این بیماری مبتلا هستند. این میزان نشان‌دهنده شیوع بالای آرتروز در کشور و نیاز به برنامه‌های پیشگیری و درمان مؤثر است.

بر اساس گزارش‌های موجود، شیوع آرتروز زانو در ایران حدود ۲۰ درصد است. این میزان در مقایسه با کشورهای پیشرفته که شیوع ۱۳ درصدی گزارش شده، بالاتر است. این تفاوت ممکن است به عوامل مختلفی مانند سبک زندگی، تغذیه و فعالیت‌های روزمره مرتبط باشد. همچنین، در مطالعه‌ای که در سال ۱۳۹۸ انجام شد، مشخص گردید که ۲۰ درصد از افراد بالای ۵۰ سال کشور به آرتروز مبتلا هستند. این آمار نشان‌دهنده شیوع بالای آرتروز زانو در ایران است و نیاز به توجه ویژه به پیشگیری و درمان این بیماری را نشان می‌دهد.

علائم آرتروز زانو؛ با این نشانه های آرتروز زانو به علت آن پی ببرید

علائم این بیماری معمولا باتوجه به شدت بیماری و نوع عارضه متفاوت خواهد بود. در برخی شدت علائم در بدن بیماران باعث ایجاد اختلالات جسمانی و حرکتی خواهد شد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین علائم آرتروز زانو اشاره خواهیم کرد.

علائم در مراحل مختلف آرتروز

آرتروز زانو در مراحل مختلف خود علائم متفاوتی دارد:

• مراحل اولیه: علائم معمولاً خفیف هستند و شامل درد خفیف در هنگام فعالیت‌های بدنی یا پس از آن، خشکی مفصل پس از بیدار شدن از خواب، و کمی تورم است.
• مراحل میانه: در این مرحله درد افزایش می‌یابد و ممکن است در هنگام راه رفتن یا بالا و پایین رفتن از پله‌ها بیشتر شود. خشکی مفصل و کاهش انعطاف‌پذیری نیز محسوس است.
• مراحل پیشرفته: در مراحل پیشرفته آرتروز زانو، درد بسیار شدیدتر می‌شود و حرکت مفصل بسیار محدود است. ممکن است بیمار قادر به انجام فعالیت‌های روزمره مانند راه رفتن یا ایستادن برای مدت طولانی نباشد. در این مرحله، تغییرات فیزیکی در ظاهر زانو مانند تغییر شکل یا تورم‌های بزرگ نیز مشاهده می‌شود.

ارتباط آرتروز زانو با بیماری‌های دیگر

آرتروز زانو می‌تواند به بیماری‌های دیگر نیز مرتبط باشد:

• بیماری‌های قلبی و عروقی: افرادی که به آرتروز مبتلا هستند، به دلیل کاهش فعالیت بدنی و تغییرات رفتاری، ممکن است در معرض خطر بالاتری برای بیماری‌های قلبی و عروقی قرار گیرند.
• چاقی: چاقی نه تنها می‌تواند عامل مهمی در بروز آرتروز باشد، بلکه می‌تواند علائم آن را نیز تشدید کند. کاهش وزن در بیماران مبتلا به آرتروز زانو می‌تواند به کاهش فشار بر مفاصل و کاهش درد کمک کند.
• دیابت: تغییرات در سطح قند خون و افزایش سطح التهاب در بدن می‌تواند به بروز و تشدید آرتروز کمک کند. به طور کلی علائم ابتلا به آرتروز این موارد هستند.

علائم و نشانه های آرتروز زانو
ایجاد زانو درد شدید	خشک‌شدن و قفل شدن زانوها پس از بیدارشدن از خواب یا در هنگام انجام فعالیت‌های مختلف
ایجاد درد در هنگام حرکت مفاصل	ایجاد تورم و التهاب در هنگام استراحت یا انجام فعالیت‌های بدنی شدید
گرفتگی شدید در مفاصل مختلف بدن	شنیده‌شدن صداهای مختلف در هنگام حرکت‌کردن مفاصل یا نشستن و برخواستن
ابتلا به اختلالات مربوط به زانوی پرانتزی	تجمع بیش‌از اندازه مایع در مفاصل مختلف بدن
ایجاد تغییراتی در فرم راه‌رفتن افراد	خم‌شدن عضلات اندام‌ها
کم‌شدن تحرک در افراد و کاهش میزان حرکت بدن	قرمز‌شدن مفصل زانو پس از حرکت‌کردن
افزایش اندازه استخوان‌ها	ضعف شدید در نقاط مختلف مفاصل بدن به‌ویژه در ناحیه پا
حس‌کردن گرمی یا حرارت در مفاصل زانو	عدم توانایی کافی برای بالا رفتن از پله
ایجاد حالت خالی‌شدن زانو‌ها و ازدست‌دادن تعادل بدن	حساس‌شدن ریشه‌های عصبی در مفصل به تغییرات آب‌و‌هوایی

تمامی موارد ذکرشده جزء علائم شایع در افرادی است که به بیماری آرتروز دچار شده‌اند. در برخی موارد پزشک با بررسی‌های لازم و اطلاع از بروز این مشکلات، تشخیص می‌دهد که بیمار به مشکلات آرتروز در زانو مبتلا شده است.

علائم آرتروز زانو در زنان و علت تفاوت با مردان

بر اساس نتایج تحقیقات، به طور کلی زنان نسبت به مردان علائم شدیدتر و ناتوانی بیشتری در مواجهه با آرتروز زانو تجربه می‌کنند. برای مثال، بنابر نتایج تحقیق صورت گرفته در سال ۲۰۱۳ با موضوع “تفاوت های جنسیتی در علائم آرتروز” که در مقاله Arthritis Research & Therapy منتشر شده است؛ زنان بیشتر از مردان به انواع خاصی از آرتروز مانند آرتریت روماتوئید و آرتروز دست مبتلا می‌شوند. همچنین، زنان تورم و خشکی مفاصل بیشتری را نسبت به مردان تجربه می کنند. درضمن، زنان ممکن است به برخی از درمان‌های آرتروز مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) به طور متفاوتی از مردان پاسخ دهند.

چرا میزان آرتروز زانو در زنان بیشتر است؟ علت افزایش میزان آرتروز زانو در زنان

در حقیقت، تفاوت‌های هورمونی، ساختاری و فیزیولوژیکی می‌تواند به این تفاوت‌ها دامن بزند. در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۷ در ژورنال Osteoarthritis and Cartilage منتشر شد، بررسی شد که چگونه هورمون‌های جنسی بر آرتروز زانو تاثیر می‌گذارند. نتایج نشان داد که کاهش سطح استروژن در زنان پس از یائسگی می‌تواند به تشدید علائم آرتروز زانو منجر شود. این مطالعه تأکید می‌کند که تفاوت‌های هورمونی یکی از عوامل اصلی تفاوت در شدت و بروز علائم آرتروز بین زنان و مردان است.

درضمن زنان معمولاً ناتوانی بیشتری در انجام فعالیت‌های روزمره مرتبط با زانو نسبت به مردان گزارش کرده‌اند. این ناتوانی بیشتر می‌تواند ناشی از عوامل بیومکانیکی و تفاوت در ترکیب عضلانی بین دو جنس باشد. ساختار آناتومیکی زانو در زنان، مانند زاویه Q بیشتر (زاویه بین عضلات ران و زانو)، ممکن است باعث افزایش فشار بر مفصل زانو و تشدید علائم آرتروز شود. در نهایت، این نتایج نشان می‌دهد که باید توجه ویژه‌ای به نیازهای خاص زنان در مدیریت و درمان آرتروز زانو شود.

تشخیص آرتروز چگونه است؟ گاهی از روی علائم ظاهری آرتروز مشخص خواهد شد

روش‌های مختلفی برای تشخیص آرتروز در زانو در بدن بیماران وجود دارد. پزشک با توجه به شدت این عارضه، راهکار‌های گوناگونی را برای تشخیص تخصصی‌تر آن در نظر می‌گیرد. مهم‌ترین راهکار‌ها برای کشف علت بروز این عارضه به شرح زیر است:

• معاینات فیزیکی: اولین مرحله برای بررسی شدت بیماری و همچنین تشخیص دلایل بروز آن، انجام معاینات فیزیکی در افراد است. متخصصان با بررسی علت بیماری و همچنین سوابق پزشکی، به ارزیابی سلامت جسمانی بدن بیمار می‌پردازند.
• پرتو ایکس: بررسی نقاط آسیب‌دیده در افرادی که به آرتروز در زانو مبتلا هستند، به کمک پرتو ایکس صورت می‌گیرد. اگر در مفاصل مختلف بدن استخوان رشد کند یا مشکلاتی در بافت غضروف‌ها ایجاد شود، به کمک روش‌های پرتو ایکس قابل مشاهده خواهد بود. جالب است بدانید که در عکس پرتو ایکس استخوان اضافه در زیر زانو مشخص می‌شود.
• ام آر آی: اگر شدت این عارضه یا دلایل بروز آن به کمک راهکار‌های ذکرشده مشخص نشود، پزشک از روش آزمایش MRI برای شناسایی دلایل بروز این بیماری استفاده می‌کند. پزشک به کمک این آزمایش، بسیاری از علائم بروز استئوآرتریت را در بدن افراد بررسی می‌کند.

در مواردی که به کمک روش‌های ذکرشده، فرآیند تشخیص علت و همچنین شدت این عارضه در افراد صورت گرفت، در مرحله بعدی فرآیند درمانی آن برای بیماران آغاز خواهد شد. اما درمان جدید آرتروز چیست ؟ آیا روشی برای متوقف کردن آسیب مفصلی و ترمیم و بازسازی غضروف‌ها کشف شده است؟

درمان تخصصی آرتروز؛ راهکارهایی به عنوان روش جدید درمان آرتروز

پزشک برای بهبود این عارضه در بدن بیماران، از روش‌های تخصصی‌تری استفاده می‌کند. نحوه درمان این بیماری معمولا متناسب با شدت و همچنین دلایل بروز آن انتخاب می‌شود. برخی از راهکار‌های درمانی موثر برای بهبود این بیماری عبارت‌اند از:

• تزریق ژل به بخش‌های مختلف زانو: اگر میزان هیالورونیک اسید در مفاصل به دلیل آرتروز زانو کاهش پیدا کند، احساس درد در مفاصل مختلف بدن افزایش پیدا می‌کند. به منظور بهبود این وضعیت می‌توان از تزریق ژل به این ناحیه استفاده کرد. در صورت تکرار درمان با تزریق ژل، مشکلات ناشی از این بیماری برطرف خواهند شد.
• تزریق پی آر پی: روش جدید درمان آرتروز زانو مشکلات ناشی از آن، استفاده از تزریق پی آر پی برای بیماران است. فرآیند استفاده از PRP بسیار ساده به‌شمار می‌رود. در ابتدا مقداری خون از بدن بیمار استخراج می‌شود و سپس پلاکت‌های خون از آن جدا خواهد شد. پس از آماده‌شدن مواد پی آر پی، فرآیند تزریق آن به مفاصل مختلف بدن بیماران آغاز می‌شود.
• جراحی: در مواردی که راهکار‌های دیگر برای بهبود این وضعیت عملکرد موثری ایجاد نکند، پزشک برای درمان قطعی آرتروز زانو، از روش‌های جراحی زانو استفاده می‌کند. افرادی که به دلیل ابتلا به آرتروز، دچار فرسایش مفصل و همچنین انحراف در آن شده‌اند، می‌توانند از روش‌های تخصصی برای بهبود این عارضه استفاده کنند. جراحی آتروسکوپی و اصلاح انحرافات ناشی از این وضعیت، ازجمله راهکار‌های مناسب برای بهبود بیماری استئوآرتریت است.
• تزریق ژل: یکی از روش‌های مؤثر در درمان آرتروز زانو، تزریق هیالورونیک اسید به مفصل است. این درمان به تسکین درد و بهبود حرکت مفصل کمک می‌کند. این روش اغلب برای بیمارانی که درد متوسط دارند و به داروهای مسکن پاسخ نمی‌دهند تجویز می‌شود. بسته به نوع تزریق، درمان می‌تواند برای چندین ماه مؤثر باشد.

بسیاری از روش‌های درمانی که به منظور بهبود درد آرتروز در بیماران تجویز می‌شود، اغلب نتایج موثری را برای آن‌ها ایجاد خواهد کرد. پزشکان و متخصصان حوزه ارتوپد با بررسی شدت این اختلال، مناسب‌ترین روش درمانی را برای بیماران در نظر می‌گیرند. باید بگوییم که مراحل پیشرفت آرتروز با روش‌های تشخیصی و علائم بیمار مشخص خواهد شد.

روش‌های نوین درمان آرتروز زانو

در سال‌های اخیر، علم پزشکی با بهره‌گیری از فناوری‌های سلولی و بیولوژیکی، راه‌های نوینی برای ترمیم غضروف‌های آسیب‌دیده و کنترل آرتروز زانو معرفی کرده است. این روش‌ها هنوز در حال تکامل‌اند، اما در بسیاری از بیماران نتایج امیدوارکننده‌ای داشته‌اند.

۱. درمان با سلول‌های بنیادی (Stem Cell Therapy)

در این روش، سلول‌های بنیادی از بافت چربی یا مغز استخوان خود بیمار استخراج می‌شود و پس از آماده‌سازی، به مفصل زانو تزریق می‌گردد.
این سلول‌ها توانایی تبدیل شدن به سلول‌های غضروفی را دارند و به بازسازی نسبی بافت غضروف، کاهش التهاب و تسکین درد کمک می‌کنند.

۲. تزریق ژل‌های بازسازی‌کننده‌ی غضروف

نسل جدیدی از ژل‌ها مانند هیالورونیک اسید اصلاح‌شده و ترکیب‌های پپتیدی، نه‌تنها خاصیت لغزندگی دارند بلکه باعث تحریک تولید کلاژن و تغذیه سلول‌های غضروفی می‌شوند.
تزریق این ژل‌ها به مفصل زانو، به‌ویژه در مراحل میانی بیماری، می‌تواند درد را به‌طور محسوس کاهش دهد و روند تخریب را آهسته کند.

۳. درمان با فاکتورهای رشد (Growth Factors)

در این روش، پروتئین‌هایی از خون خود بیمار استخراج و به زانو تزریق می‌شود تا رشد بافت‌های ترمیمی و بازسازی مویرگ‌ها تحریک شود.
این درمان معمولاً با PRP ترکیب می‌شود تا اثربخشی آن بیشتر شود.

۴. درمان‌های فیزیکی پیشرفته (لیزر و مگنت‌تراپی)

فیزیوتراپی مدرن از دستگاه‌هایی مانند لیزر پرتوان، مگنت‌تراپی (میدان مغناطیسی) و مادون قرمز عمیق استفاده می‌کند.
این روش‌ها با بهبود گردش خون موضعی، تورم و درد مزمن مفصل زانو را کاهش می‌دهند و به‌ویژه در بیماران مسن کاربرد زیادی دارند.

۵. استفاده از زانوبند زاپیامکس در درمان‌های مدرن

زانوبند زاپیامکس با بهره‌گیری از فناوری‌های اولتراسوند، اینفرارد و کلک‌پالس، یکی از مکمل‌های مؤثر در درمان غیرتهاجمی آرتروز زانو است.
این محصول با افزایش خون‌رسانی، کاهش التهاب و تحریک ترمیم سلولی، اثر درمان‌های فیزیوتراپی و تزریقی را تقویت می‌کند و گزینه‌ای ایمن برای استفاده خانگی است.

درمان قطعی آرتروز زانو — واقعیت علمی یا باور اشتباه؟

در سال‌های اخیر، بسیاری از تبلیغات در فضای مجازی یا کلینیک‌ها از «درمان قطعی آرتروز زانو» صحبت می‌کنند؛ اما واقعیت علمی این است که هیچ روش درمانی تاکنون نتوانسته غضروف تخریب‌شده را به‌طور کامل بازسازی کند.
آرتروز زانو یک بیماری مزمن و پیش‌رونده است که هدف درمان در آن، توقف روند تخریب مفصل و کنترل علائم درد، تورم و خشکی است — نه بازسازی کامل بافت غضروف.

با این حال، علم پزشکی در سال‌های اخیر پیشرفت زیادی در کاهش علائم و احیای نسبی عملکرد مفصل زانو داشته است. درمان‌های امروزی می‌توانند باعث بازسازی جزئی غضروف، افزایش لغزندگی مفصل و بهبود حرکت شوند.

هدف درمان در آرتروز زانو

• کاهش التهاب و درد مفصل

• تقویت عضلات اطراف زانو

• بهبود تغذیه و خون‌رسانی به غضروف

• کند کردن روند فرسایش

• بازیابی نسبی تحرک و عملکرد مفصل

دیدگاه علمی جدید:

تحقیقات منتشرشده در Osteoarthritis and Cartilage (2023) نشان می‌دهد که ترکیب تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)، فیزیوتراپی تخصصی و ورزش‌های اصلاحی می‌تواند تخریب غضروف را تا حدودی متوقف کرده و تحرک مفصل را بهبود دهد.

به بیان ساده‌تر، درمان قطعی به‌معنای حذف بیماری وجود ندارد، اما کنترل کامل و زندگی بدون درد کاملاً ممکن است.

درمان ترکیبی مؤثر شامل:

• تزریق ژل یا PRP برای تغذیه مفصل

• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی

• ورزش درمانی و تمرینات تقویتی

• استفاده از زانوبند یا محصولات حمایتی مانند زانوبند زاپیامکس برای کاهش فشار مفصلی

درمان‌های خانگی و داروهای گیاهی

یکی از راه های کنترل درد و جلوگیری از پیشروی آرتروز زانو درنام های خانگی و گیاهی است:

• داروهای گیاهی: برخی از گیاهان مانند زردچوبه، زنجبیل و فلفل قرمز ممکن است خواص ضد التهابی داشته باشند که می‌تواند در کاهش درد آرتروز زانو مؤثر باشد.
• کمپرس گرم و سرد: استفاده از کمپرس گرم و سرد به نوبه خود می‌تواند در تسکین درد و کاهش التهاب مؤثر باشد. کمپرس سرد به کاهش تورم و کمپرس گرم به افزایش جریان خون کمک می‌کند.
• ماساژ درمانی: ماساژ با استفاده از روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون یا روغن آویشن می‌تواند به کاهش درد و تنش در مفاصل کمک کند.

آرتروز زانو به عنوان یک بیماری مزمن و پیشرونده می‌تواند با انجام تغییرات مناسب در سبک زندگی به طور مؤثری پیشگیری شود. برخی از اقداماتی که می‌تواند به پیشگیری از آرتروز کمک کند عبارتند از:

• ورزش منظم: فعالیت‌های ورزشی مانند پیاده‌روی، شنا، و دوچرخه‌سواری که فشار کمی بر مفاصل وارد می‌کنند، می‌توانند از فرسایش غضروف‌ها جلوگیری کنند و سلامت زانوها را حفظ کنند. درباره بهترین ورزش برای ساییدگی زانو نیز بخوانید.
• کنترل وزن: چاقی یکی از عوامل خطر اصلی در ابتلا به آرتروز زانو است. کاهش وزن و حفظ وزن سالم می‌تواند فشار وارده بر مفاصل زانو را کاهش دهد.
• تغذیه مناسب: مصرف مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد ضد التهابی مانند ماهی‌های چرب، میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند به حفظ سلامت مفاصل کمک کند.
• استراحت و جلوگیری از فشار بیش از حد: انجام فعالیت‌های سنگین یا مکرر که فشار زیادی بر زانوها وارد می‌کنند، می‌تواند منجر به آسیب به مفاصل شود. بنابراین، استراحت مناسب و انجام ورزش‌های کششی برای افزایش انعطاف‌پذیری و قدرت مفاصل مهم است.

چگونه از پیشرفت آرتروز زانو جلوگیری کنیم؟

درمان آرتروز تنها به مصرف دارو یا تزریق خلاصه نمی‌شود؛ اصلی‌ترین هدف در مدیریت این بیماری، جلوگیری از پیشرفت آن است.
با تغییرات صحیح در سبک زندگی و رعایت چند اصل ساده، می‌توان روند فرسایش غضروف را به‌طور قابل‌توجهی کند کرد و حتی سال‌ها از جراحی زانو پیشگیری نمود.

۱. کنترل وزن و کاهش فشار بر مفصل

هر کیلوگرم اضافه‌وزن، حدود ۴ تا ۶ کیلوگرم فشار اضافه به مفصل زانو وارد می‌کند.
کاهش وزن با رژیم غذایی مناسب و فعالیت‌های کم‌فشار، یکی از مؤثرترین راه‌های پیشگیری از پیشرفت آرتروز است.

۲. انجام ورزش‌های مناسب

ورزش نه‌تنها مضر نیست، بلکه حیاتی است.
تمرینات کششی و تقویتی باعث تقویت عضلات اطراف زانو و تثبیت مفصل می‌شوند.
بهترین تمرین‌ها:

• پیاده‌روی آرام روی سطح صاف

• شنا یا آب‌درمانی

• دوچرخه‌سواری سبک

• حرکات کششی عضلات چهارسر ران

۳. تغذیه ضد التهاب

غذاهای حاوی اُمگا ۳، ویتامین D و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند التهاب مفصل را کاهش دهند.
بهتر است در رژیم غذایی خود این موارد را بگنجانید:

• ماهی‌های چرب (مثل سالمون و ساردین)

• روغن زیتون و مغزها

• سبزیجات برگ‌سبز و زردچوبه

• مکمل‌های گلوکوزامین و کندروایتین

۴. اصلاح وضعیت بدن و نوع نشستن

نشستن طولانی‌مدت روی زمین یا در حالت چهارزانو، باعث افزایش فشار مفصلی می‌شود.
استفاده از صندلی استاندارد، حرکات کششی بین نشستن‌های طولانی و اجتناب از حمل بار سنگین بسیار مؤثر است.

۵. استفاده از زانوبند حمایتی یا محصولات طبی

زانوبندهای طبی مخصوص، مانند زانوبند زاپیامکس، در کاهش فشار مکانیکی و تثبیت مفصل نقش کلیدی دارند.
فناوری ترکیبی این محصول (اولتراسوند و مادون قرمز) با بهبود خون‌رسانی، روند پیشرفت آرتروز را کند می‌کند و درد مزمن را کاهش می‌دهد.

۶. خواب کافی و مدیریت استرس

استرس مزمن با افزایش ترشح هورمون‌های التهابی، می‌تواند درد مفصل را تشدید کند.
یوگا، تنفس عمیق، و خواب منظم شبانه در کنترل التهاب مؤثر هستند.

درمان آرتروز به کمک روش‌های کمتر تهاجمی

در برخی موارد ممکن است شدت این عارضه در مرحله خفیف قرار گیرد. در این موارد، پزشک با بررسی میزان درد و بروز علائم در بدن بیماران، بهترین روش‌ درمانی را برای بهبود این وضعیت انتخاب می‌کند. برخی روش‌های غیرجراحی و آسان در درمان آرتروز عبارت‌اند از:

• دارو درمانی: در صورتی که علائم آرتروز زانو در زنان در وضعیت خفیف قرار گیرد، ممکن است پزشک برای بهبود این وضعیت برخی دارو‌های مسکن را برای بیمار تجویز کند. کورتیزون، ایبوپروفن، ناپروکسن، استامینوفن و برخی دارو‌های تقویت‌کننده مفاصل همچون کوندراتین در بهبود درد‌های ناشی از آرتروز موثر خواهند بود. استفاده از دارو به صورت قرص یا امپول ضد التهاب قوی یکی از روش‌های درمان آرتروز زانو در خانه به شمار می‌رود.
• فیزیوتراپی: ازجمله روش‌های موثر و کاملا ایمن برای بهبود مشکلات ناشی از استئوآرتریت در افراد، استفاده از روش‌های فیزیوتراپی است. فیزیوتراپ با بررسی شدت این عارضه مناسب‌ترین روش درمانی را برای بیمار در نظر می‌گیرد.
• استفاده از محصولات طبی: در شرایطی که فشار بسیار زیادی بر زانو وارد می‌شود، پزشکان حوزه ارتوپد، استفاده از محصولات طبی را برای بیماران تجویز می‌کنند. زانوبند و کفش طبی از جمله محصولات موثر برای بهبود درد و کنترل میزان فشار بر این ناحیه هستند. پزشک ارتوپد برای کنترل آرتروز خفیف در بدن، برخی کفی‌های طبی را برای بیماران در نظر می‌گیرد. استفاده از کفی طبی باعث می‌شود که افراد در وضعیت صحیح‌تری حرکت کنند و میزان فشار وارد‌شده بر مفاصل نیز کاهش پیدا کند.

پیشنهاد میکنیم مقاله بهترین آمپول برای آرتروز زانو را نیز مطالعه بفرمایید.

تفاوت‌های درمانی در سنین مختلف

• در جوانان: درمان آرتروز در افراد جوان باید به دقت صورت گیرد. درمان‌های فیزیوتراپی، داروهای ضد التهاب و تغییرات سبک زندگی معمولاً اولین گزینه‌ها هستند.
• در سالمندان: برای سالمندان که معمولاً دارای سایر مشکلات سلامتی هستند، روش‌های درمانی باید با دقت بیشتری انتخاب شوند. جراحی و درمان‌های تهاجمی ممکن است به عنوان گزینه‌های نهایی در نظر گرفته شوند.

بسیاری از روش‌های ذکر شده برای درمان آرتروز در زانو، نتیجه مطلوبی را در بدن افراد ایجاد خواهد کرد. لازم به ذکر است که برای بهبود این عارضه باید به شدت علائم و مشکلات ناشی از آن توجه کرده و سپس مناسب‌ترین روش برای درمان آن انتخاب شود.

نکات مهم درباره آرتروز زانو

یکی از مشکلات شایع در افرادی که معمولا در اثر کهولت سن یا انجام فعالیت‌های سنگین به آن مبتلا می‌شوند، بیماری آرتروز زانو است. این بیماری مشکلات بسیار زیادی را در مفاصل افراد ایجاد می‌کند و جزء اختلالات ناخوشایند و غیرقابل تحمل در بیماران به‌شمار می‌رود.

در برخی موارد ممکن است این عارضه در بدن افرادی که در سنین جوان‌تر قرار دارند نیز ظاهر شود. دلایل گوناگونی باعث بروز این وضعیت در بدن بیماران خواهد شد. برای بهبود این عارضه، روش‌های موثری برای درمان وجود دارد که معمولا پزشک با بررسی شدت آن، مناسب‌ترین راه را برای بهبود سریع‌تر انتخاب می‌کند.

پزشکان حوزه ارتوپد با بررسی شدت این بیماری به کمک روش‌های تشخیص تخصصی، نوع آرتروز را در بدن بیماران کشف کرده و سپس برای نحوه درمان آن، مناسب‌ترین راهکار‌ها را در نظر می‌گیرند. به نقل از منابع معتبر ” یکی از راه‌های درمان آرتروز زانو و جلوگیری از پیشرفت آن استفاده از زانوبند زاپیامکس است. زانوبند زاپیامکس با تکنولوژی خود به راحتی درد در قسمت زانو را تسکین خواهد داد.”

مطالعه بیشتر : برای درمان آرتروز زانو چی بخوریم

سوالات متداول در مورد آرتروز در زانو

۱. آیا آرتروز زانو درمان قطعی دارد؟

در حال حاضر درمان قطعی برای بازسازی کامل غضروف وجود ندارد، اما با روش‌های ترکیبی مانند تزریق PRP، فیزیوتراپی و ورزش منظم می‌توان درد را کنترل و پیشرفت بیماری را متوقف کرد.

۲. بهترین روش درمان آرتروز زانو چیست؟

ترکیب درمان‌های غیرجراحی شامل فیزیوتراپی، تزریق ژل یا PRP، مصرف داروهای ضد التهاب و استفاده از زانوبندهای طبی مانند زاپیامکس بهترین نتیجه را دارد.

۳. چگونه می‌توان از پیشرفت آرتروز زانو جلوگیری کرد؟

کاهش وزن، ورزش‌های سبک، تغذیه ضد التهاب و پرهیز از نشستن طولانی‌مدت مهم‌ترین راه‌های جلوگیری از پیشرفت آرتروز هستند.

۴. تفاوت آرتروز و آرتریت زانو چیست؟

آرتروز نوعی فرسایش تدریجی غضروف است، در حالی که آرتریت به التهاب مفصل گفته می‌شود و ممکن است علت آن بیماری‌های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید باشد.

۵. آیا آرتروز زانو در زنان شدیدتر است؟

بله، به دلیل تغییرات هورمونی و کاهش استروژن پس از یائسگی، علائم آرتروز در زنان معمولاً شدیدتر و زودتر بروز می‌کند.

۶. جدیدترین روش درمان آرتروز زانو چیست؟

درمان با سلول‌های بنیادی، تزریق فاکتورهای رشد و استفاده از فناوری‌های مادون قرمز و مگنت‌تراپی از جدیدترین روش‌های کنترل آرتروز زانو هستند.

۷. چه زمانی باید برای آرتروز زانو به پزشک مراجعه کرد؟

اگر درد زانو بیش از چند هفته ادامه دارد، همراه با تورم یا محدودیت حرکتی است، باید برای تشخیص دقیق و جلوگیری از تخریب مفصل به پزشک متخصص مراجعه شود.