ورم یا ادم مچ پا به بیماری شایع و نسبتا بی خطری گفته می‌شود که معمولا به علت بیماری قلبی، ایستادن طولانی مدت و آسیب‌های مختلف مانند آسیب‌های ورزشی ایجاد می‌شود. البته در بعضی از موارد ورم مچ پا نشانه عارضه‌های خطرناکی مثل لخته شدن خون است. به همین دلیل بسیار اهمیت دارد که پس از مشاهده ورم طولانی مدت از علت آن آگاه شده و برای درمان اقدام کنید. ورم مچ پا سبب درد شدید در هنگام راه رفتن، بزرگ‌تر شدن پا و کاهش تعادل می‌شود.

 برای درمان مچ پا روش‌های درمانی متنوعی مانند: استفاده از پماد، مصرف قرص فوروزماید و استفاده از کمپرس سرد وجود دارد. اگر علاقه مند هستید که در خصوص علل و روش‌های درمان ورم مچ پا بیشتر بدانید، تا انتهای این سری از مقالات فست طب با ما همراه باشید.

علت ورم مچ پا بدون درد چیست؟

ورم مچ پا به دلیل تجمع بیش از اندازه مایعات در بدن ایجاد می‌شود. به طور کلی مایعات داخل مچ و ساق پا به دلیل گرانش تمایل زیادی برای تجمع در قسمت پایینی بدن دارند. در بعضی از شرایط مانند: صدمات مختلف، بیماری‌های قلبی و آویزان ماندن طولانی مدت پاها میزان تجمع این مایعات در داخل پاها افزایش پیدا می‌کند. تورم در تمام قسمت‌های بدن ممکن است مشاهده شود؛ اما در قسمت‌هایی مثل دست‌ها و پاها بیشتر دیده می‌شود.

در بیشتر موارد علت ورم مچ پا جدی نبوده و به خاطر عوارض داروها، بارداری، ضربه دیدن ایجاد می‌شود؛ اما در مواردی ورم مچ پا حتی بدون درد، نشانه‌ای از ابتلا به بیماری‌هایی مانند: سیروز کبدی، انسداد عروق قلبی و بیماری کلیوی است. در صورتی که ورم مچ پا به دلیل بیماری نباشد، با مصرف دارو، پیاده روی و کمی استراحت کاهش پیدا می‌کند. توجه داشته باشید در صورتی که بیشتر از دو روز دچار ورم مچ پا شدید، حتما به پزشک مراجعه کرده و در صورت تشخیص پزشک برای بررسی منشا مایع اضافه، آزمایش انجام دهید.

مهم‌ترین علت ورم مچ پا بدون درد

• اضافه وزن و تجمع چربی در پاها
• التهاب و تجمع عوامل ایمنی
• نارسایی وریدی عدم بازگشت جریان خون به قلب
• بارداری (مخصوصا در سه ماه پایانی بارداری که بدن برای رشد جنین مایعات بیشتری را ترشح می‌کند)
• ابتلا به آرتریت روماتوئید (به علت حمله سلول‌های ایمنی و التهاب شدید)
• فشار خون: فشار خون سبب نشت مایعات به بافت‌های اطراف می‌شود. در این شرایط به دلیل نقص در پمپاژ دیواره دهلیزی، قلب قادر به تنظیم حجم خون عبوری از رگ‌ها نیست.
• لخته شدن خون در ساق پا
• نارسایی قلبی (تجمع خون در پاها و کاهش میزان بازگشت خون به قلب)
• نارسایی کلیه (کاهش دفع مایعات و تجمع بیش از حد مایعات در بدن)
• عفونت پا (درگیری سیستم لنفاوی)
• نارسایی کبد (کاهش تولید پروتئین آلبومین و نشت مایعات)
• انسداد در سیستم لنفاوی (تجمع لنف در رگ‌ها)
• جراحی (مانند جراحی لگن، ران، زانو، مچ پا و مچ پا به پایین)
• مصرف داروهای ضد افسردگی مانند: فنلزین، نورریپتیلین و آمیتریپتیلین
• مسدودکننده‌های کانال کلسیم
• داروهای کاهش فشار خون مانند: نیفیدیپین، آمیلودیپین و وراپامیل
• داروهای هورمونی، مانند؛ مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری، استروژن و تستوسترون دلیل ورم مچ پا در بیماران تحت درمان هست.
• داروهای استروئیدها
• ابتلا به آرتروز
• نقرس (سفتی و تغییر شکل مفصل)
• شکستگی پا
• پارگی تاندون آشیل
• پارگی ACL (رباط صلیبی جلویی در مفصل زانو)
• گزش حشرات
• آبسه
• بورسیت (التهاب کیسه‌های حاوی مایع سینوویال)
• عفونت ناخن
• التهاب رگ‌های خونی
• زخم شدن پوست
• بیماری لایم (عفونت باکتریایی ناشی از نیش کنه)
• عفونت استخوان
• ورم پای چپ ناشی از ایستادن زیاد
• مصرف الکل

علت ورم مچ پا همراه با درد چیست؟

برخلاف موارد قبلی در شرایطی ورم مچ پا همراه با درد بسیار شدید است. در این وضعیت احتمالا به این فکر می‌کنید که علت درد و تورم چیست و چگونه می‌توانید سریع‌تر از شر این عوارض خلاص شوید؟ در این قسمت از مقاله به تعدادی از رایج‌ترین علت ورم مچ پای چپ و راست اشاره خواهیم کرد.

• سلولیت: یکی از رایج‌ترین علت ورم مچ پا با درد سلولیت است. سلولیت به دلیل ابتلا به عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود. در این شرایط سیستم ایمنی به عامل باکتریایی حمله کرده و باعث عوارضی همچون درد، تورم، قرمزی و سفتی مچ پا می‌گردد.
• آسیب دیدن پاها: دیگر علت ورم مچ پای راست و چپ، آسیب دیدن پاها است. احتمالا دقت کرده‌اید زمانی که پاهای شما با جسم سختی برخورد می‌کند پس از چند دقیقه دچار قرمزی و تورم می‌شود. در این شرایط استفاده از کمپرس سرد و کمی استراحت باعث کاهش علائم شما می‌گردد.
• نارسایی وریدی: زمانی که به دلایل مختلفی مانند بیماری قلبی، دریچه‌های لانه کبوتری وریدهای عمقی ویا سطحی عملکرد درستی نداشته باشند دچار تورم و سوزش مچ پا می‌شوید. در این وضعیت خون به جای اینکه به سمت قلب پمپاژ شود، به سمت قسمت پایینی بدن کشیده می‌شود.
• ایجاد لخته خون: علت دیگر تورم مچ پاها لخته خون است. زمانی که در رگ‌های قسمت پایینی بدن لخته ایجاد شود، فرد دچار کاهش تعادل شده و در هنگام راه رفتن درد و سوزش زیادی را احساس می‌کند.
• بارداری و افزایش وزن: در شرایط بارداری و اضافه وزن فشار زیادی روی قسمت‌های پایینی بدن وارد می‌شود. فشار زیاد سبب علائمی مانند تجمع مایعات اضافی در قسمت پایینی بدن می‌گردد. توصیه می‌شود برای کاهش میزان ورم مچ پاها مادران از مصرف زیاد نمک و مایعات حاوی کافئین خودداری کنند و تحرک کافی داشته باشند.
• پارگی تاندون آشیل: تاندون آشیل، طناب فیبری متصل‌کننده عضلات پشت ساق پا به پاشنه است. زمانی که این طناب کشیده شده و یا دچار پارگی شود، فرد دچار درد شدید و تورم می‌شود.
• آرتروز: در بیماری آرتروز غضروف به مرور زمان از بین میرود. به همین دلیل در هنگام راه رفتن و کشیده شدن استخوان‌ها به یکدیگر بیمار دچار سوزش و درد شدید می‌گردد.
• پیچ خوردگی رگ پا: در این شرایط عروق خونی به هم پیچیده و گره میخورند. اگر پیچ خوردگی رگ پا جدی باشد بیمار نیاز به جراحی دارد.

علت ورم مچ پا در سالمندان

یکی از مشکلاتی که بسیاری از سالمندان از آن رنج میبرند، ورم مچ پا است. در بیشتر موارد علت اصلی بیماری ورم مچ پا افزایش سن و مشکلات بهداشتی است. با این حال در مواردی نیز پیش آگهی دهنده ابتلا به بیماری‌های جدی‌تری مانند موارد زیر باشد.

مهم‌ترین علل ورم مچ پا در سالمندان شامل موراد زیر است:

• مشکلات قلبی: به دلیل اتساع عروق خونی و افزایش فشار خون
• مشکلات عروقی: آترواسکلروز عروق، تشکیل لخته خون، یا ورم وریدی
• اختلالات لنفاوی (مهم‌ترین علت ورم بغل زانو): اختلال در سیستم لنفاوی سبب ورم بافت هایی مانند پاها می‌شود.
• نشستن و ایستادن طولانی مدت: سالمندان ممکن است به دلیل مشکلاتی مانند درد پا به مدت بیشتری استراحت کنند. استراحت طولانی مدت منجر به ورم پاها می‌شود.
• ابتلا به بیماری‌های مختلف: ابتلا به بیماری‎هایی مانند: دیابت، آرتریت روماتوئید و مشکلات خونی منجر به ورم پاها میشود.
• مصرف بعضی از داروها: داروهایی که اثر ضدآتروپی دارند؛ سبب تجمع بیش از حد مایعات در پاها میشوند.

علت ورم مچ پا در بارداری

از آنجایی که مواد غذایی از طریق خون و مایعات بدن به جنین می‌رسد؛ در دوران بارداری به منظور افزایش رشد جنین، بدن میزان مایعات بدن را افزایش می‌دهد. به همین دلیل حجم کلی خون افزایش پیدا می‌کند. مایعات اضافی در بدن در قسمت‌هایی مانند: دست ها و پاها تجمع پیدا می‌کنند.

علت ورم مچ پا بعد از زایمان

یکی از مهم‌ترین سوالات مادران پس از زایمان این است که چرا پاهایم هنوز ورم دارد؟ آیا ورم زانو خطرناک است؟ به طور مشابهی پس از زایمان نیز مادران دچار افزایش میزان مایعات بدن می‌شود. این مایعات در واقع بقایای مایعاتی هستند که در دوران بارداری افزایش پیدا کرده است. علاوه بر این پس از زایمان به مادران سرم‌های قندی نمکی تزریق می‌شود. افزایش تزریق این مایعات عوارضی مانند ورم پاها را به دنبال دارد.

علت ورم مچ پا و درد رگ پا

بیرون زدگی رگ‌های پا که به آن واریس گفته میشود، یک عارضه شایع در میان سالمندان است. واریس بیشتر در قسمت داخلی ران و مچ پا دیده می‌شود و سبب عوارضی مانند: درد، کشیدگی رگ، سنگینی پا، احساس سوزش، گرفتگی عضلات میشود. مهم‌ترین علل ورم مچ پا و درد ناشی از رگ پا شامل موارد زیر است:

• ایستادن طولانی مدت
• یائسگی
• تغییرات هورمونی
• اضافه وزن
• سبک زندگی بدون تحرک
• بارداری
• وراثت
• اسیب‌های فیزیکی
• ضربه دیدن پا

سوالات متداول در مورد علت ورم مچ پا

۱. بهترین روش های درمان تورم مچ پا چیست؟

بهترین و رایج‌ترین روش‌های درمان برای تورم مچ پا شامل: استفاده از کمپرس سرد، قرار دادن پاها بالاتر از سطح قلب، استفاده از جوراب فشاری، استفاده از پمادهای ضد التهاب، مصرف مسکن‌های ضد التهابی غیر استروئیدی (برای کاهش تورم)، مصرف دیوریتک برای کاهش حجم مایعات اضافی و استراحت است.

۲. چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که تورم مچ پاها بیش از یک هفته طول کشید و همراه با سایر علائم مانند: درد و سوزش شدید بود باید برای بررسی بیشتر به مراکز درمانی مراجعه کرده و در صورت نیاز آزمایش خون انجام داد.

۳. برای ورم پا به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

برای درمان و تشخیص علت ورم مچ پاها می‌توانید به پزشک ارتوپد مراجعه بفرمایید.​