آیا می‌دانید مهم‌ترین علل درد و پیچ خوردگی زانو چیست؟ پیچ خوردگی زانو نوعی عارضه جدی است که باعث آسیب به رباط‌ها و غضروف زانو می‌شود. این عارضه با درد، تورم، کاهش تعادل و توان حرکتی همراه است. پیچ خوردگی زانو معمولاً در حین تمرین‌های ورزشی اتفاق می‌افتد. در حین ورزش، ورزشکاران به دلیل تغییر جهت ناگهانی، تغییر سرعت و برخورد با اشیای سنگین ورزشی دچار آسیب می‌شوند. این آسیب‌ها معمولا در حین ورزش‌هایی مانند: فوتبال، راگبی، اسکی و حتی بدنسازی ایجاد می‌شود؛ زیرا در این ورزش‌ها ساق پا بیش از حد چرخیده و کشیده می‌شود.

 پیچ خوردگی زانو ممکن است سبب آسیب جدی به یک یا چند رباط و غضروف شود. برای افزایش آگاهی شما در این سری از مقالات فست طب قصد داریم در خصوص شایع‌ترین آسیب‌های مرتبط با پیچ خوردگی زانو، نحوه ایجاد و موثرترین درمان‌ها آن‌ها صحبت کنیم. با ما همراه باشید تا در خصوص این موضوع مهم بیشتر بدانید.

آشنایی اجمالی با آناتومی محل پیچ خوردگی در زانو

متداول‌ترین ساختارهایی که در عارضه پیچ خورده زانو دچار آسیب می‌شوند، رباط‌ها و منیسک هستند. داخل زانوها دو جفت رباط وجود دارد که وظیفه آنها حفظ ثبات مفصل زانو است. رباط‌های جانبی (medial and lateral) در کناره‌های مفصل زانو قرار دارند و به صورت پهلو به پهلو ثبات زانو را کنترل می‌کنند.

رباط‌های صلیبی یعنی Posterior cruciate ligament و Anterior Cruciate Ligament (ACL و PCL) در داخل مفصل زانو قرار دارند و حرکت رو به جلو و عقب زانو را کنترل می‌کنند. پوشش مفصل زانو در قسمت بالای استخوان ساق پا (درشت نی)، دو قطعه هلالی شکل از غضروف لاستیکی فوق العاده ضخیم به نام مینیسک است. مینیسک‌ها اجسام بالشتکی مانندی در اطراف مفصل هستند که به زانو اجازه می‌دهند تا به آرامی حرکت کند.

مهم‌ترین علائم پیچ خوردگی زانو چیست؟

برای درمان هر عارضه باید در درجه اول از طریق بررسی علائم آسیب، علت آن را به درستی تشخیص دهید. پیچ خوردگی زانو یکی از صدماتی است که دارای علائم مشابه با شکستگی، کوبیدگی و التهاب زانو است. به همین دلیل پس از در نظر گرفتن علائم زیر، برای تشخیص دقیق‌تر باید آزمایش‌های تصویر برداری انجام دهید.

• درد و التهاب شدید زانوها
• کبودی مخصوصا در قسمت جلوی کشکک زانو و اطراف آن
• خم شدن دردناک زانوها
• صدای شکستن یا تق تق در زانوها
• کاهش دامنه حرکتی
• سفت شدن مفاصل

رایج‌ترین علل پیچ خوردگی زانو

پیچ خوردگی زانو ممکن است در رباط‌ها و قسمت‌های مختلف زانو ایجاد شود. متناسب با محل و شدت پیچ خوردگی، عوارض این عارضه نیز متفاوت خواهد بود. تقریبا در اکثر مواقع قبل از شروع روند درمان با استفاده از آزمایش‌های تصویر برداری محل دقیق آسیب مشخص می‌شود.

 شایع‌ترین علل پیچ خوردگی زانو شامل موارد زیر است:

• آسیب (Anterior Cruciate Ligament ) ACL: آسیب به رباط صلیبی قدامی
• پارگی منیسک: غضروف اطراف زانو
• آسیب MCL (Medial collateral ligament): رباط جانبی داخلی
• آسیب‌های چندگانه: زمانی که بیش از یک بافت در زانو آسیب‌دیده است.
• آسیب در (Posterior cruciate ligament) PCL: رباط صلیبی خلفی
• آسیب در LCL (Lateral Collateral Ligament): رباط جانبی خارجی

در ادامه مقاله به تفضیل در خصوص آسیب‌ها و علل اشاره شده در خصوص پیچ خوردگی زانو صحبت خواهیم کرد.

۱. آسیب‌های رباط زانو؛ شایع‌ترین علت آسیب زانو

شایع‌ترین علت درد ناشی از پیچ خوردگی زانو، رگ به رگ شدن رباط است. زمانی که به دلیل چرخش ناگهانی زانو به به دور خود می‌چرخد، یک یا چند رباط تحت کشش بیش از حد قرار می‌گیرند. متناسب با به شدت آسیب، پیچ خوردگی زانو سه درجه متفاوت دارد.

• پیچ خوردگی درجه ۱: در این وضعیت رباط‌های زانو بیش از حد کشیده شده‌اند.
• پیچ خوردگی درجه ۲: در پیچ خوردگی درجه ۲ تعدادی از الیاف‌های رباط پاره شده‌اند.
• پیچ خوردگی درجه ۳: در این وضعیت کل بافت رباط پاره شده است. به این آسیب پارگی کامل رباط گفته می‌شود.

رباط میانی و داخلی در دو طرف مفصل زانو (نزدیک به زانوی دیگر) و رباط جانبی و خارجی در سمت بیرونی زانو قرار دارند. رباط‌های صلیبی دامنه حرکتی استخوان‌های زانو (به سمت جلو و عقب) را کنترل می‌کنند. به همین دلیل بر اثر پیچ خوردگی زانو بیش از حد کشیده می‌شوند. پیچ خوردگی و آسیب به رباط صلیبی قدامی شایع‌ترین علت درد زانو است.

۲. آسیب رباط جانبی داخلی MCL

آسیب به رباط جانبی داخلی معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که نیروی شدیدی از قسمت خارجی زانو وارد شده و زانو را به طور ناگهانی سمت داخل فشار دهد. آسیب‌های MCL جزء آسیب‌های رایج در ورزشکاران مبتدی است؛ زیرا در بیشتر موارد در حین انجام تمرین‌های غیر اصولی پاهای ورزشکاران به سمت داخل فشار می‌آورد. لغزش ناگهانی زانو سبب ایجاد کشش زیاد بر روی رباط‌های داخلی می‌شود.

۳. آسیب به رباط جانبی خارجی LCL

آسیب به رباط جانبی خارجی به دنبال وارد شدن نیروی شدید از قسمت داخلی زانو به سمت بیرونی آن ایجاد می‌شود. این آسیب باعث کشیدگی بیش از حد رباط می‌گردد. آسیب به رباط‌های جانبی زانو نسبت به سایر آسیب‌ها کمتر دیده‌می‌شود؛ زیرا در حین وارد شدن فشار، پای دیگر مانع از ایجاد شکستگی استخوان‌ها و یا کشیدگی رباط می‌گردد.

۴. آسیب به رباط صلیبی قدامی ACL

آسیب به رباط صلیبی قدامی شایع‌ترین علت پیچ خوردگی زانو در هنگام دویدن است. متاسفانه در بیشتر موارد به دنبال پیچ خوردگی زانو در حین دویدن، رباط صلیبی قدامی دچار پارگی می‌گردد. علاوه بر این زمانی که در حین انام تمرینات ورزشی پاهایتان را به زمین می‌چسبانید و استخوان ساق پا را به سمت داخل یا عقب بیش از حد خم می‌کنید، رباط صلیبی قدامی آسیب می‌بیند. مهم‌ترین علائم آسیب رباط ACL شامل: درد شدید در قسمت بالایی زانو، تورم و صدای تق تق در حین راه رفتن است. افرادی که تا به حال سابقه شکستگی زانو داشته‌اند، بیشتر احتمال دارد که دچار آسیب ACL شوند.

۵. آسیب به رباط صلیبی خلفی PCL

آسیب و پیچ خوردگی رباط صلیبی خلفی در موارد بسیار اندکی دیده می‌شود. رباط صلیبی خلفی معمولاً زمانی آسیب می‌بیند که زانو بیش از حد به سمت عقب خم شود. علائم آسیب به PCL معمولاً خفیف است. به همین دلیل اغلب مورد توجه قرار نمی‌گیرد. اما نیاز است که حتما علت ورم بغل زانو و پیچ خوردگی آن بررسی شود. زیرا مهم است که پزشک آسیب زانو را تشخیص دهد و جواب سوال و چالش ذهنی بیماران مانند اینکه آیا ورم زانو خطرناک است را پاسخ دهد.

۶. ضعف غضروق علت پیچ خوردگی زانو در سالمندان

یکی دیگر علل پیچ خوردگی زانو، ضعف و پارگی بخشی از بافت غضروف است. متاسفانه بافت غضروف با افزایش سن به دلیل مواردی مانند سایش دچار ضعف می‌گردد. زمانی که زانو خود را خم کنید، به سمت پهلو می‌چرخانید و یا اینکه روی پاهای‌تان می‌نشینید، به بافت غضروف فشار زیادی وارد می‌شود. مهم‌ترین پیامد ضعف شدید غضروف‌های محافظت کننده استخوان‌ها، پیچ خوردگی زانو است.

به دنبال پیچ خوردگی، افراد در حین راه رفتن یا صاف کردن پا دچار درد، تورم شدید و قفل شدن زانو می‌شوند. همچنین دقیقا در محلی که غضروف آسیب‌دیده وجود دارد، مفصل زانو از حرکت و جا به جایی استخوان‌ها جلوگیری می‌کند.

۷. آسیب به بیش از یک بافت

در موارد اندکی پیچ خوردگی زانو سبب آسیب به بیش از یک بافت (رباط یا غضروف) در زانو می‌شود. آسیب‌های چندگانه معمولا به دنبال صدمه به رباط صلیبی قدامی و رباط جانبی داخلی و یا آسیب به هر دو ساختار رباط و غضروف ایجاد ‌می‌شود. شدیدترین عوارض ناشی از پیچ خوردگی شدید زانو زمانی دیده‌می‌شود که هر سه ساختار رباط صلیبی قدامی، رباط جانبی خارجی و منیسک داخلی در زانو دچار آسیب شوند. به این وضعیت O’Donoghue یا صدمات سه گانه گفته می‌شود. در این شرایط ساختارهای متعدد در زانو دچار مشکل شده‌اند. به همین دلیل بیماران باید مدت زمان بیشتری تحت درمان قرارگرفته و بیشتر استراحت کنند.

روش‌های موثر برای درمان پیچ خوردگی زانو

اگر شما هم اخیرا دچار پیچ خوردگی زانو شده‌اید و نمی‌دانید که چگونه درد و تورم زانوهای خود را کاهش دهید، مطالب ادامه این مقاله مخصوص شماست! پیچ خوردگی زانو جزء صدماتی است که تمام افراد تا به حال حداقل یک مرتبه تجربه کرده‌اند. به همین دلیل روش‌های درمانی موثر و مختلفی برای درمان این عارضه وجود دارد. یکی از ساده‌ترین روش‌های درمانی برای کاهش درد روش PRICE (مخفف محافظت، استراحت، یخ درمانی، تحت فشار قرار دادن و بالا نگهداشتن) است.

آشنایی با راهکار PRICE برای درمان پیچ خوردگی زانو

برای انجام روش PRICE به صورت زیر عمل کنید:

• محافظت (Protection): محافظت یعنی از عضو آسیب‌دیده در برابر فشار و صدمات دیگر محافظت کنید. محافظت از زانو به معنای استفاده از آتل (برای بی حرکت کردن زانو)، زانو بند (مانند زانوبند تخصصی زاپیامکس) و حتی عصا (کاهش فشار روی زانو هنگام راه رفتن) است. برای آشنایی با زانو بند زاپیامکس المانی قیمت آن را در فروشگاه فست طب بررسی کنید.
• استراحت (Rest): از انجام هرگونه فعالیت تشدید کننده آسیب به عضو صدمه‌دیده خودداری فرمایید. استراحت کردن سبب ریکاوری و بهبودی سریع‌تر زانو می‌شود.
• استفاده از روش یخ درمانی (Ice): استفاده از کمپرس سرد (به مدت ۱۰-۱۵ دقیقه هر دو ساعت یکبار) به کاهش تورم و درد شدید کمک می‌کند. اگر در حال حاضر کمپرس‌های مخصوص در دسترس ندارید، می‌توانید از کیسه سبزیجات منجمد استفاده فرمایید (برای جلوگیری از شوک سرما آن را داخل یک حوله نازک بپیچید).
• فشرده سازی (Compress): فشرده سازی یعنی از بانداژ یا زانوبندهای مخصوص برای کاهش دامنه حرکتی، پشتیانی از زانو و کاهش تورم استفاده کنید. علت فشرده سازی کاهش فشار روی زانو در حین راه رفتن است.
• بالا نگه داشتن (Rest): بالا نگه داشتن زانو نسبت به سطح قلب، به کاهش تورم و درد کمک می‌کند. بالاتر نگه داشتن عضو آسیب‌دیده سبب کاهش جریان خون، تورم و التهاب می‌شود.

انتخاب نوع روش درمان بستگی به این دارد که زانوی شما دقیقا دچار چه نوع آسیبی شده‌است. استفاده از روش بالا تنها برای آسیب‌های جرئی و کم خطر مناسب است. اما در صورت شکستگی، پارگی و صدمات شدیدتر باید از روش های جدی‌تری مانند: فیزیوتراپی، تزریق پلاسمای غنی‌شده با پلاکت، مصرف داروهای ضد التهابی و عمل جراحی است. تشخیص زودهنگام نوع آسیب برای کاهش و جلوگیری از تشدید آسیب ضروری است. به همین دلیل باید پس از پیچ خوردگی زانو در اسرع وقت به پزشک مراجعه فرمایید.

سوالات متداول در مقاله علت، علائم و درمان پیچ خوردگی زانو

۱. مهم‌ترین راه‌های تشخیص نوع آسیب پیچ خوردگی زانو چیست؟

مهم‌ترین روش‌های تشخیص نوع آسیب در پیچ خوردگی زانو شامل: تصویر برداری اشعه ایکس و سی تی اسکن است.

tyle=”text-align: right;”>2. چگونه از پیچ خوردگی زانو جلوگیری کنیم؟

yle=”text-align: justify;”>بهترین روش‌های جلوگیری از پیچ خوردگی زانو عبارتند از:

• شدت تمرین‌های ورزشی را به تدریج افزایش دهید.
• قبل از شروع ورزش بدن خود را گرم کنید.
• در حین ورزش کردن و یا انجام کارهای سنگین از زانوبند استفاده فرمایید.
• از کفش‌های استاندارد و مناسب استفاده کنید.

۳. مدت زمان حدودی برای بهبودی پس از پیچ خوردگی زانو چقدر است؟

در صورتی که آسیب دیدگی ناشی از پیچ خوردگی زانو شدید نباشد، حدود ۱ تا ۶ هفته زمان لازم است تا درد، التهاب و تورم ناشی از این آسیب به طور کامل از بین برود.