چه چیزی باعث سندروم دیسک کمر می‌شود؟

سندرم دیسک کمر به گروهی از علائم و اختلالات گفته می‌شود که به دیسک‌های ستون مهره مربوط هستند. بخش انتهایی ستون فقرات با نام ستون فقرات کمری شناخته می‌شود و از پنج مهره استخوانی تشکیل شده است که توسط دیسک‌های غضروفی به یکدیگر متصل هستند. دیسک‌ها نقش ضربه‌گیر را ایفا می‌کنند و با جلوگیری از ساییدگی مهره‌های ستون فقرات، مراقبت از استخوان‌های شما را برعهده دارند.

دیسک‌های غضروفی انعطاف‌پذیری ستون فقرات را افزایش می‌دهند و منجر به حرکت نرم استخوان‌ها و مهره‌های ستون فقرات می‌شوند. زمانی‌که دیسک‌های ستون فقرات آسیب ببینند، فشار اضافی به مهره‌ها و نخاع وارد می‌شود که درد زیادی را به دنبال دارد. دلایل متعددی منجر به آسیب دیدن دیسک‌های کمر می‌شوند و بیماری‌های گوناگونی مانند آرتریت می‌تواند درد در بخش پایینی ستون فقرات را به‌همراه داشته باشد.

ضربه مستقیم و غیرمستقیم به ستون فقرات، بلند کردن اجسام سنگین، اضافه‌وزن یا بارداری از دیگر دلایلی هستند که باعث بروز بیماری‌های مربوط به دیسک‌های غضروفی کمر می‌شوند. برای اینکه علائم دیسک کمر را بهتر بشناسید و با راه‌های پیشگیری از این بیماری یا درمان آن آشنا شوید، با ما در این مقاله از سایت فست طب همراه باشید.

چرا باید بیرون‌زدگی یا فتق دیسک را جدی بگیریم و برای درمان دیسک کمر اقدام کنیم؟

مهره‌هایی که در بخش ستون فقرات کمری قرار گرفته‌اند، بیشترین فشار را تحمل می‌کنند و وظیفه اتصال بالاتنه و پایین‌تنه را برعهده دارند. انعطاف‌پذیری این بخش از ستون فقرات باعث می‌شود به‌راحتی جلو و عقب شوید یا دیگر حرکات مانند خم شدن یا چرخاندن لگن را انجام دهید. از دیگر وظایف ناحیه کمری ستون فقرات کنترل حرکت پاها است؛ چون ستون فقرات نقش محافظ نخاع را دارد و در بخش کمری نخاع منشعب شده و اعصاب آن در طول پاها پراکنده می‌شوند.

اگر مهره‌های کمر، عضلات، رباط‌ها، رگ‌های خونی یا اعصاب کمر آسیب ببینند، فشار بیشتری به دیسک‌ها وارد می‌شود و درنهایت منجر به آسیب‌های خفیف یا شدید خواهد شد. گاهی فشار یا ضربه مستقیم به دیسک‌های بین مهره‌های ستون فقرات وارد می‌شود و آسیب را به‌همراه دارد. دیسک‌های بیرون زده یا آسیب‌دیده نه‌تنها به مهره‌های کمر فشار می‌آورند؛ بلکه عاملی مهم برای فشارهای نخاعی هستند. سندرم دیسک کمر دارای درد زیادی است که انجام فعالیت‌های ساده را با رنج و سختی همراه می‌کند. برخی افراد مبتلابه برآمدگی، فتق یا پارگی دیسک کمر برای راه رفتن یا دستشویی کردن نیز با مشکل مواجه هستند.

اختلالات ستون فقرات کمری منجر به بروز چه بیماری‌ها و مشکلاتی می‌شوند؟

گاهی مشکلات ستون فقرات کمری با درد، بی‌حسی یا گزگز همراه است و در بقیه موارد حرکات و فعالیت‌های شما را محدود می‌کند. در شرایطی که مشکل وخیم باشد، درد کمر در نواحی دیگر مانند لگن یا پاها نیز احساس می‌شود. گاهی هم مشکلات مربوط به دیسک‌های ستون فقرات بیماری‌های دیگری را به وجود می‌آورند و مسیر درمان را سخت و زمان‌بر می‌کنند. شناسایی سریع علت دیسک کمر باعث پیشگیری از این بیماری‌ها می‌شود و به شما کمک می‌کند که در زمانی کوتاه از شر درد کمر خلاص شوید. در غیر این صورت آسیب‌های شدید یا کهنه به جراحی دیسک کمر نیاز پیدا می‌کنند.

۱. مشکلات استخوانی و مفصلی در کمین شما هستند

افرادی که با افزایش سن مواجه هستند، ورزش‌های سنگین یا ضربه‌ای انجام می‌دهد و اشخاصی که اضافه‌وزن دارند بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به بیماری‌هایی مانند آرتریت، روماتیسم مفصلی یا نقرس هستند. مفاصلی که حساس‌تر باشند، فشار و وزن بیشتری را تحمل کنند یا در نواحی مهم بدن قرار داشته باشند، بیشتر از دیگر مفاصل آسیب می‌بینند و با بیماری‌هایی مانند آرتریت تخریب می‌شوند. بیرون‌زدگی یا برآمدگی دیسک باعث می‌شود که غضروف‌ها و استخوان‌های مجاور آن‌ها در برابر بیماری‌های مفصلی آسیب‌پذیر شوند.

۲. در بیماری دیسک کمر فضای اطراف نخاع تنگ و باریک می‌شود

زمانی‌که فضای اطراف نخاع باریک می‌شود، اعصاب نخاع تحت‌فشار قرار می‌گیرند و منجر به بروز علائم درد، بی‌حسی یا ضعف در پاها، کشاله ران، باسن یا کمر می‌شود. در Herniated Disk به دلیل خارج شدن دیسک از ستون فقرات، فضای خالی اطراف نخاع تنگ‌تر می‌شود و درد اعصاب نخاعی را به دنبال دارد. افرادی که در زمان راه رفتن یا ایستادن احساس درد بیشتری دارند؛ اما در زمان دراز کشیدن، نشستن یا خم شدن احساس می‌کنند که درد کاهش می‌یابد، مشکوک به تنگی نخاع هستند.

۳. دلیل فشار بیشتر به دیسک‌های بین مهره‌ها را بیشتر بشناسید

اسپوندیلولیستزیس (Spondylolisthesis) زمانی اتفاق می‌افتد که مهره کمری نسبت به دیگر مهره‌های ستون فقرات از جایگاه خود خارج شده باشد و فشار روی مهره‌ها و دیسک‌های کنار آن افزایش پیدا کند. این حالت به نخاع و عصب‌های درون ستون فقرات فشار می‌آورد و به‌طورمعمول درد زیادی دارد که گاهی پاها نیز درگیر این درد می‌شوند.

۴. شکستگی فشاری مهره‌ها به دلیل کج شدن یک یا چند دیسک اتفاق می‌افتد

وقتی یک مهره یا دیسک از جای خود خارج می‌شود، وظیفه تحمل فشار به دیگر مهره‌ها منتقل خواهد شد. در این شرایط اگر فرد مستعد شکستگی استخوان باشد؛ یعنی به بیماری پوکی استخوان مبتلا باشد یا ضربه‌ای شدید به ستون فقرات شخص وارد شود، مهره‌ها دچار شکستگی فشاری می‌شوند.

۵. امکان دارد با Waist Disk عصب سیاتیک تحت‌فشار قرار بگیرد

بیماری سیاتیک یا رادیکولوپاتی (Radiculopathy) کمری یک درد عصبی ناشی از فشار بر عصب سیاتیک است که از لگن، باسن و پاها می‌گذرد و به کف پا ختم می‌شود. مشکلاتی مانند آرتروز، اسپوندیلولیستزی (Spondylolisthesis)، تنگی کانال نخاعی یا فتق دیسک کمر باعث سندرم فشار عصبی سیاتیک می‌شوند.

۶. فتق دیسک شایع‌ترین بیماری ناشی از بیرون‌زدگی دیسک محسوب می‌شود

اگر بعد از بروز علائم دیسک کمر برای تشخیص دقیق علت بیماری و درمان آن به متخصص مراجعه نکنید، بیرون‌زدگی شدید می‌شود و در آخر فشار زیادی که به دیسک بیرون زده وارد می‌شود، منجر به شکستگی یا پاره شدن دیسک خواهد شد و بیماری Lumbar Disc Herniation اتفاق می‌افتد. برای کاهش آسیب‌های ناشی از فتق دیسک باید درمان‌هایی انجام شود. درمان‌هایی مانند فیزیوتراپی، آب درمانی، ورزش و تغییر در سبک زندگی. البته از مصرف داروهای تجویز مانند قرص لایریور یا ناپروکسن نباید غافل شد. برای اطلاع از اینکه قرص لایریور ۷۵ برای چیست این مطلب از فست طب را مطالعه کنید.

۷. اسکولیوز بزرگسالان را جدی بگیرید و برای درمان اقدام کنید

ستون فقرات در بخش کمر انحنا دارد ولی اگر این خمیدگی از حالت طبیعی خارج شود، ستون فقرات آسیب می‌بیند. این بیماری اسکولیوز (scoliosis) نام دارد و در سنین بالا به دلیل تحلیل رفتن استخوان‌ها شایع‌تر است. افرادی که دچار آسیب‌های مرتبط با ستون فقرات شده‌اند یا بیرون‌زدگی دیسک دارند، بیشتر از دیگران مستعد اسکولیوز بزرگسالان هستند.

علائم دیسک کمر زنگ هشداری برای شما هستند که فوراً به پزشک مراجعه کنید

تمام بیماری‌هایی که بدن با آن‌ها درگیر می‌شود، علائم و نشانه‌هایی دارند که هشداری برای نیاز شما به مراقبت‌های پزشکی و درمان هستند. با توجه به اینکه در بیماری‌هایی مانند فتق دیسک کمر عصب‌های نخاع تحت‌فشار قرار می‌گیرند، این علائم از نشانه‌های برآمدگی دیسک به‌شمار می‌روند.

• کمردرد مداوم
• شدید شدن درد کمر با عطسه، سرفه یا ایستادن طولانی
• اسپاسم و گرفتگی عضلات پشت
• درد سیاتیک
• ضعف عضلات پاها
• احساس گزگز یا بی‌حسی در پاها
• کاهش توان زانو و مچ پا
• تغییر عملکرد مثانه و روده

بیماری‌های ستون فقرات چگونه تشخیص داده می‌شود؟

به دلیل مشترک بودن بیشتر علائم Lumbar Disk با سایر بیماری‌های ستون فقرات، هیچ راه خانگی برای تشخیص ابتلا به این بیماری وجود ندارد و شما باید از روش‌های پزشکی برای Lumbar Disk کمک بگیرید. بهترین روش برای تشخیص دیسک کمر عکس‌برداری است و پزشک متناسب با معاینه فیزیکی یا شرایط شما یکی از راه‌های زیر را برای تصویربرداری انتخاب می‌کند.

• سی تی (CT) اسکن یا توموگرافی کامپیوتری
• ام آر آی (MRI) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی
• اشعه ایکس
• الکترومیوگرافی (EMG)
• میلوگرام

برای بیماری‌های ستون فقرات کمری چه گزینه‌های درمانی وجود دارد؟

افرادی که به مشکلات ستون فقرات کمری مبتلا می‌شوند، این نگرانی را دارند که ایا دیسک کمر خوب میشود و روش‌هایی غیر از جراحی برای درمان آن وجود دارد؟ پزشک با در نظر گرفتن دلیل بیرون‌زدگی دیسک، شدت بیماری و شرایط بدن شما تعیین می‌کند که بهترین روش درمانی چیست. اگر شدت بیرون‌زدگی زیاد نباشد، در مراحل اولیه به شما توصیه می‌شود که فعالیت‌های بدنی شدید را کنار بگذارید و زمان کافی را به استراحت اختصاص دهید.

اگر در بررسی‌های پزشک، Lumbar Disk با التهاب و تورم همراه باشد، استفاده از کمپرس سرد به شما توصیه می‌شود و اگر درد بدون تورم باشد، برای کاهش آن می‌توانید از کمپرس گرم استفاده کنید. اگر درد زیادی دارید، مسکن‌ها و کاهنده‌های التهاب به کمک شما می‌آیند. استامینوفن (Acetaminophen)، ناپروکسن (Naproxen) و ایبوپروفن (Ibuprofen) مسکن‌هایی هستند که هم با نسخه و هم بدون نسخه پزشک عرضه می‌شوند.

زمانی‌که درد بیش از تحمل فرد شدید است و استفاده از مسکن‌ها، کاهنده‌های التهاب یا شل کننده‌های عضلانی کمکی نمی‌کند، پزشک تزریق استروئید را پیشنهاد می‌دهد. تزریق استروئید باید زیر نظر متخصص باشد؛ چون این دارو در فضای خالی بین نخاع و ستون فقرات تزریق می‌شود. این نوع تزریق مستقیم نتیجه‌ای سریع‌تر و بادوام‌تر از دیگر مسکن‌ها دارد و بهترین راه برای خلاصی از دردهای مزمن به‌شمار می‌رود.

البته این روزها استفاده از اوزون تراپی دیسک کمر بسیار عالی جواب می‌دهد. زیرا این روش درمانی فواید بسیار زیادی برای تسکین درد و بهبود دامنه حرکتی کمر دارد. همچنین اوزون تراپی در کنترل یا جلوگیری از پیشرفت فتق و ساییدگی دیسک کمر بسیار موثر است.

یکی دیگر از داروهای پرکاربرد و موثر برای درد دیسک کمر، استفاده از شیاف برای کمر درد است. اغلب افراد در زمان درد شدید و حتی پس از جراحی روی ناحیه کمر به جای مصرف دارو، از شیاف استفاده می‌کنند. زیرا سریع‌تر جذب و تاثیر می‌گذارد.

ورزش و فیزیوتراپی روشی برای تسکین درد Lumbar Disk

تمرینات دیسک کمر با برگرداندن دیسک بیرون زده به محل اصلی آن در ستون فقرات باعث بهبود بیماری و از بین رفتن درد می‌شوند. برخی از این حرکات نیازی به نظارت یا کمک ندارند و به‌عنوان ورزش خانگی درمان کمردرد در منزل قابل انجام هستند؛ اما تمریناتی که مؤثرتر و کاربردی‌تر باشند، زیر نظر یک فیزیوتراپ انجام می‌شوند و گاهی برای نتیجه‌گیری بیشتر از دستگاه‌های مختلف استفاده می‌شود. پس در جواب به سوال ایا با ورزش دیسک کمر خوب میشود؟ می‌توان گفت که ورزش درست و اصولی به درمان کمردرد کمک خواهد کرد.

چگونه بفهمیم کاندید جراحی درمان دیسک کمر هستیم؟

روش‌های مختلف درمانی که بدون تهاجم باشند، برای بیماری‌های خفیف مؤثر هستند و زمانی‌که شدت آسیب‌دیدگی دیسک کمر زیاد شود، جراحی تنها راه درمان خواهد بود. اگر علائم درد و بیماری در شما بیشتر می‌شود و درد به‌جای کاهش یافتن، افزایش می‌یابد، نشان‌دهنده پیشرفت بیماری است و شما را به یک کاندید برای جراحی تبدیل می‌کند.

درصورتی‌که از سایر روش‌های درمانی مانند ورزش برای دیسک کمر استفاده کرده‌اید؛ اما هیچ بهبودی اتفاق نیفتاده است، باید آماده جراحی باشید. در مواقعی که آسیب‌های شدید مثل تصادف، آسیب نخاعی، سرطان یا عفونت باعث بیرون زدن دیسک‌های کمر شده‌اند، انجام جراحی تنها راه برای درمان خواهد بود و در همان مراحل اولیه به شما توصیه می‌شود.

از آسیب به دیسک کمر جلوگیری کنید و سرعت پیشروی بیماری را کاهش دهید

رعایت برخی نکات در زندگی روزمره به شما کمک می‌کند که از آسیب بیشتر به ستون فقرات و دیسک‌هایی که بین مهره‌ها قرار دارند، جلوگیری کنید. این نکات ساده هستند و نیازی به صرف زمان یا هزینه ندارند و فقط باید نسبت به آن‌ها هوشیار باشید.

1. در حالت استاندارد راه بروید و بنشینید
2. در هنگام سفر با وسایل نقلیه، کمربند ایمنی ببندید
3. زمان طولانی ننشینید و نایستید
4. برای بلند کردن اجسام سنگین حالت استاندارد بدن را حفظ کنید
5. ورزش‌های انعطافی و اصلاحی را در برنامه روزانه‌تان داشته باشید
6. اگر در حال درمان هستید، برای انجام ورزش یا مصرف دارو با پزشک مشورت کنید
7. استراحت کافی داشته باشید

سخن پایانی

ستون فقرات از ۳۳ مهره تشکیل شده است و به چهار ناحیه تقسیم می‌شود. هفت مهره اول ستون فقرات گردنی، ۱۲ مهره بعدی ستون فقرات سینه‌ای، پنج مهره‌ای که ناحیه سوم را تشکیل می‌دهند، ستون فقرات کمری و چهار مهره انتهایی ستون فقرات خاجی هستند. دیسک کمر زمانی رخ می‌دهد که دیسک‌های متصل‌کننده پنج مهره بخش سوم ستون فقرات آسیب ببینند. بیماری‌های مربوط به دیسک‌های ستون فقرات کمری برآمدگی یا بیرون‌زدگی دیسک و فتق یا پارگی دیسک هستند.

با توجه به نوع آسیب‌دیدگی پزشک روش درمان مناسب را به شما توصیه می‌کند که گاهی شامل حرکات ورزشی یا داشتن رژیم تغذیه است و در برخی شرایط جراحی خواهد بود. اگر علائم و نشانه‌های این بیماری را دارید، باید با پزشک مشورت کنید و با استفاده از راه‌های مختلف مانند اشعه ایکس یا MRI وضعیت دقیق دیسک‌های ستون فقراتتان را مشخص کنید. روش‌های خانگی درمان یا استفاده از کمربندهای طبی در بیشتر مواقع راه مناسبی برای بهبود و تسکین درد هستند؛ ولی نباید خودسرانه و بدون نظر پزشک انجام شوند.

سؤالات متداول در مورد ابهات دیسک کمر

۱. دیسک کمر را چگونه درمان کنیم؟

روش‌های گوناگونی برای درمان دیسک کمر وجود دارند که بر اساس نوع و شدت آسیب‌دیدگی تعیین می‌شوند. استراحت، استفاده از قرص‌های مسکن، تزریق نخاعی و فیزیوتراپی اولین قدم‌ها در مسیر درمان کمردرد هستند که حداقل ۶ هفته و حداکثر ۶ ماه زمان برای نتجیه‌گیری از این نوع درمان نیاز است.

۲. آیا برآمدگی دیسک و کمردرد بهبود می‌یابد؟

در بیشتر مواقع با کمک روش‌های اولیه درمانی مانند استراحت کردن، انجام ورزش‌های مخصوص کمردرد یا درمان‌های اصلاحی و فیزیوتراپی برآمدگی دیسک کمر درمان می‌شود؛ اما در برخی شرایط برای بهبود بیماری‌های مربوط به دیسک‌های کمر باید جراحی انجام شود.

۳. چگونه می‌توانم دیسک را بدون جراحی درمان کنم؟

برای درمان کردن دیسک باید دلیل بروز این بیماری را شناسایی کنید و متناسب با آن، بهترین روش را برای درمان پیش بگیرید. افرادی که به بیماری چاقی مبتلا هستند، با کاهش وزن می‌توانند فشار را از روی دیسک‌های کمر بردارند و درد را تسکین دهند. برای افرادی که به دلیل ضربه به ستون فقرات یا بلند کردن اجسام سنگین کمردرد دارند، استفاده از کمربند‌های طبی توصیه می‌شود.

۴. ورزش کردن برای بیرون‌زدگی دیسک ضرر دارد؟

ورزش‌های کم تأثیر مانند پیاده‌روی، شنا یا دوچرخه‌سواری برای بیشتر افرادی که دچار دیسک کمر هستند، ضرری ندارد و در برخی شرایط به‌عنوان راهی برای درمان این بیماری پیشنهاد می‌شود. این ورزش‌ها به تناسب‌اندام و تقویت عضلات حمایت‌کننده ستون فقرات کمک می‌کنند.