زانو درد با ۱۳ علت مختلف و آشنایی با روش های درمان زانودرد

زانو درد هم مانند کمردرد از جمله دردهای شایع در سنین مختلف، به ویژه پیری است. طبق آمار CDC حدود ۲۵ درصد بزرگسالان آمریکایی دچار آرتروز زانو هستند. آرتروز زانو از جمله شایع‌ترین نمونه‌های آرتریت است و طبق آمار CDC از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۰ میلادی روند ابتلا به این عارضه در حال افزایش است.

از علل شایع در زانودرد می‌توانیم به آسیب‌های ناگهانی، صدمه و فشار به زانو اشاره کنیم. معمولا علت زانودرد کشیدگی عضلان، التهاب تاندون‌ها و آرتروز است. این موارد هر کدام درمان‌های جداگانه‌ای دارند. از این روش‌های درمانی می‌توانیم به درمان خانگی زانو درد، پی ار پی زانو، قرص زانو و ویتامین‌ها اشاره کنیم. در ادامه این مطلب از فست طب با مبحت کلی درد زانو آشنا خواهیم شد.

آمار جهانی مربوط به زانو درد در سایت CDC

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) اطلاعات جامعی در مورد آرتروز و درد زانو ارائه می‌دهد. بر اساس داده‌های CDC، زانو درد یکی از شایع‌ترین انواع درد مفاصل است. در ادامه، برخی از اطلاعات کلیدی در این زمینه ارائه می‌شود.

آمار شیوع درد زانو

• بین سال‌های ۲۰۱۹-۲۰۲۱، حدود ۲۱.۲% از بزرگسالان آمریکایی (۵۳.۲ میلیون نفر) به آرتروز تشخیص داده شده توسط پزشک مبتلا بودند.
• حدود ۴۴.۰% از افراد مبتلا به آرتروز، محدودیت‌های فعالیت‌های روزمره را تجربه می‌کنند.
• بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸، تعداد بزرگسالان ایالات متحده که از آرتروز رنج می‌برند، نسبت به سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵، به میزان ۴.۱ میلیون نفر افزایش یافته است.
• آرتروز در زنان (۲۰.۹%) شایع‌تر از مردان (۱۶.۳%) است.
• افراد کهنه سرباز (۲۴.۲%) بیشتر از غیر کهنه سربازان (۱۸.۵%) به آرتروز مبتلا هستند.
• با افزایش سن، شیوع آرتروز نیز افزایش می‌یابد.

جدول شیوع آرتروز و درد زانو براساس گزارشات CDC

درضمن، بنابر اطلاعات ارائه شده در این وبسایت، عوامل موثر بر شیوع زانو درد عبارتندار:

• چاقی: یکی از عوامل مهمی که به افزایش شیوع آرتروز و درد زانو کمک می‌کند.
• فعالیت بدنی ناکافی: شیوع آرتروز در افراد بدون فعالیت بدنی (۳۰.۹%) بیشتر از افراد فعال (۱۸.۸%) است.

علت زانو درد؛ شایع‌ترین علت درد و ناراحتی در زانو

درد زانو به دلایلی مختلفی ایجاد می‌شود که تعیین علت آن برای مشخص شدن روش درمان واجب است. در ادامه با رایج‌ترین علت زانو درد آشنا خواهیم شد.

۱. آرتروز زانو در اثر افزایش سن و فعالیت زیاد

آرتروز زانو معمولا در اثر افزایش سن، فعالیت بیش از حد و آسیب قدیمی ایجاد می‌شود. در این حالت غضروف مفصل تحلیل می‌رود و توانایی محافظت از استخوان‌ها، تاندون‌ها و رباط‌های زانو را ندارد. با این اوصاف هنگام حرکت، استخوان‌ها روی هم ساییده می‌شوند و این موضوع کم‌کم باعث درد زانو، آسیب به بافت‌های نرم و بروز مشکلاتی در این ناحیه خواهد شد.

باید اشاره کنیم که آرتروز زانو با روماتیسم مفصلی متفاوت است. آرتروز به معنی ساییدگی و از بین رفتن غضروف مفصل است که در اثر آسیب، فشار، استفاده بیش از حد و افزایش سن ایجاد می‌شود. اما روماتیسم مفصلی نوعی بیماری خود ایمنی است که در آن سلول‌های ایمنی بدن در اثر یکسری فعل و انفعالات در بدن به سلول‌های مفصلی حمله کرده و آن‌ها را از بین خواهند برد. اما سوالی که در ذهن ایجاد می‌شود این است که آیا درمان قطعی روماتیسم مفصلی پیدا شده است؟ آیا این بیماری درمان پذیر است؟ در جواب باید گفت که تا حال حاضر درمان قطعی برای روماتیسم کشف نشده است. روش‌هایی که تحت عنوان درمان استفاده می‌شوند، روند بیماری را کند یا متوقف می‌کنند، علائم بیماری را کاهش داده و وضعیت بیمار را بهبود می‌بخشند.

۲. آسیب‌های بیرونی در زانو در اثر ضربه، فشار یا تصادف

آسیب در اثر تصادف، افتادن، ورزش و حوادث دیگر در قسمت زانو باعث ایجاد رگ‌به‌رگ شدن، کشیدگی و پارگی در قسمت‌های مختلف زانو می‌خواهد. این نوع آسیب‌ها بیشتر برای ورزشکاران و افرادی که مشاغل پرخطر دارند ایجاد می‌شوند.

۳. دررفتگی کاسه زانو درد شدیدی ایجاد می‌کند

درد زانو ناشی از دررفتگی کاسه زانو بسیار شدید است. در این حالت استخوان مثلثی شکل جلوی زانو از جای خود خارج می‌شود. با قرار دادن کشکک در محل خود درد به میزان زیادی کاهش خواهد یافت.

۴. تاندونیت نوعی التهاب در تاندون‌ها که درد زیادی ایجاد می‌کند

به التهاب و درد در قسمت تاندون‌ها، تاندونیت می‌گویند که بیشتر برای ورزشکاران رخ می‌دهد. این آسیب در اثر استفاده زیاد از زانو ایجاد می‌شود و درد و ناراحتی زیادی ایجاد می‌کند.

۵. بیماری ازگود-شلاتر عامل درد زانو در کودکان و جوانان

بیماری ازگود – شلاتر (Osgood-Schlatter) بیماری است که می‌تواند کودکان و جوانان را تحت تاثیر قرار دهد. در بیماری ازگود-شلاتر، توده استخوانی زیر زانو در حین و بعد از ورزش دردناک و متورم می‌شود.

۶. سندرم درد پاتلوفمورال از جمله آسیب‌های خاص زانو

سندرم درد پاتلوفمورال (Patellofemoral) مشکل رایجی در زانو است که به طور ویژه کودکان و بزرگسالان مسن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. افراد مبتلا به این سندرم معمولا در قسمت پشت یا اطراف کاسه زانو احساس درد دارند. درد معمولا هنگام بالا رفتن از پله‌ها، دویدن، چمباتمه زدن، دوچرخه سواری یا نشستن با زانوهای خمیده بیشتر احساس خواهد شد.

۷. شلی مفصلی یا ناپایداری زانو در اثر آسیب‌های مختلف

شلی مفصل زانو در اثر علل مختلفی ایجاد می‌شود که می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• رگ‌به‌رگ شدن رباط زانو
• پارگی رباط
• آسیب‌های عضلانی
• دررفتگی زانو
• پارگی غضروف
• بد شکلی استخوان زانو هنگام تولد
• آسیب منیسک

باید اشاره کنیم که این آسیب‌ها به صورت مستقیم منجر به شلی مفصل نمی‌شوند. بلکه در طول زمان یا عدم رسیدگی باعث ناپایداری مفصل خواهند شد. 

۸. بورسیت در ناحیه زانو باعث درد زیاد می‌شود

بورس‌های کیسه‌های حاوی مایع هستند که به کاهش اصطلاک در مفاصل هنگام حرکت کمک خواهند کرد. در مواردی که بورس‌ها ملتهب می‌شوند، درد و ناراحتی ایجاد می‌کنند که به آن بورسیت می‌گویند. معمولا بورسیت در اثر حرکت‌های تکراری و استفاده بیش از حد در مفصل زانو ایجاد می‌شود.

۹. سفتی در مفصل زانو عامل دیگری برای درد در پاها

در مقابل شلی مفصل، سفتی آن نیز وجود دارد که منجر به حرکت سخت، درد و تورم در مفصل می‌شود. معمولا سفتی مفصل زانو در اثر آسیب به مینیسک، آرتروفیبروز، آرتروز شدید، آسیب به رباط‌ها، عضلات ضعیف و بورسیت زانو رخم می‌دهد. در مواردی سفتی مفصل به قفل شدن زانو منجر می‌شود که در این حالت بیمار به درمان نیاز خواهد داشت. برای درمان خانگی قفل شدن زانو یا روش‌های تخصصی‌تر با پزشک مشورت کنید.

۱۰.نرمی استخوان زانو در اثر کمبود کلسیم و ویتامین D

کمبود ویتامین D باعث نرمی استخوان‌ها می‌شود. نرمی استخوان به معنی ضعیف شدن بافت‌های استخوانی و شکننده شدن آن‌هاست. این بیماری روی تمامی استخوان‌های بدن تاثیر می‌گذارد که استخوان‌های زانو از این قاعده مستثنی نیستند.

۱۱. واریس در قسمت زانو عاملی برای درد در افراد مسن

رگ‌های واریسی زیاد به دلیل جمع شدن خون در رگ منجر به سنگینی و درد در قسمت زانو خواهد شد. معمولا رگ‌های واریسی به دلیل افزایش سن، بارداری، یائسگی، آسیب به پا، افزایش وزن و ایستادن طولانی مدت ایجاد خواهند شد. واریس پشت زانو باعث درد، ناراحتی، سنگینی پا و تورم می‌شود، به همین دلیل درمان آن مهم است.

۱۲. پارگی مینیسک زانو آسیبی رایج در ورزشکاران

مینیسک‌ها بالشتک‌های بافت همبند هستند که به عنوان ضربه‌گیر عمل می‌کنند و به ثبات حرکتی کمک خواهند کرد. در اغب موارد پارگی غضروف زانو با رگ به رگ شدن هم زمان است. این آسیب به رسیدگی، درمان و مراقبت نیاز دارد.

۱۳. عفونت مفصل زانو، آسیبی که مفاصل را به خطر می‌اندازد

عفونت مفصل زانو یا آرتریت سپتیک ناشی از گسترش باکتری، قارچ یا ویروسی در مفصل یا مایع اطراف زانو است. این عارضه در سنین کودکی و میانسالی بسیار شایع‌تر است و به درمان فوری نیاز دارد. عدم درمان عفونت زانو منجر به آسیب‌های جدی در آینده مانند آرتروز خواهد شد.

آشنایی با عوامل خطر در ایجاد زانو درد در افراد مختلف

شرایط و موقعیت‌های مختلفی باعث ایجاد درد زانو می‌شوند که از مهمترین آن‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

افراد در معرض این عوامل بیشتر در خطر ابتلا به زانودرد هستند.

علائم انواع زانو درد که در اغلب موارد در بیشتر آسیب‌ها دیده می‌شوند

درد رایج‌ترین علامت زانودرد است که امان فرد را می‌برد. از دیگر علائم زانو درد می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• افزایش درد با فعالیت و قرارگیری وزن بدن روی زانو
• تورم در زانو و اطراف آن
• قرمزی و ایجاد حساسیت به لمس
• مشکل در راه رفتن و لنگ زدن موقع حرکت
• تورم رگ‌های اطراف زانو
• ضعف یا بی‌ثباتی
• صداهای ترکیدن یا ساییدگی در زانو
• ناتوانی در صاف کردن کامل زانو
• کاهش دامنه حرکتی مفصل زانو
• افزایش درد در پایان روز و زمانی که شخص فعالیت دارد
• سفتی در مفصل، به‌ویژه در صبح‌ها یا زمان‌های که بیمار برای مدتی زانو حرکتی ندارد
• احساس گرما با لمس محل در

شدت و محل درد با توجه به میزان آسیب متفاوت است.

راهکارهایی برای تشخیص علت درد یا سنجش میزان صدمه وارد شده به زانو

روش‌های تشخیص درد زانو برای دو کار انجام می‌شوند، برای مشخص شدن علت درد و دوم برای بررسی میزان آسیب وارد شده به زانو. در حالت کلی برای تشخیص علت درد زانو از روش‌های زیر استفاده می‌شود:

• بررسی سوابق بیماری
• معاینه فیزیکی
• آزمایش خون
• تصویر برداری با اشعه ایکس
• تصویربرداری CT یا MRI
• نمونه‌برداری از مایع مفصلی

بعد از تشخیص علت آسیب و درد زانو، نوبت به راهکارهای درمان زانودرد خواهد رسید.

آمار مربوط به هزینه‌های آرتروز در وبسایت CDC

با توجه به آمار ارائه شده در وبسایت CDC در سال ۲۰۱۳، کل هزینه‌های مرتبط با مراقبت‌های پزشکی و افت درآمد ناشی از آرتروز، ۳۰۳.۵ میلیارد دلار آمریکا بوده است که معادل ۱ درصد از کل تولید ناخالص داخلی آمریکا در آن سال است.

هزینه‌های مرتبط با مراقبت‌های پزشکی ناشی از آرتروز در سال ۲۰۱۳، بالغ بر ۱۴۰ میلیارد دلار آمریکا بوده است. به عبارتی، هر فرد بزرگسال مبتلا به آرتروز به طور متوسط سالانه ۲۱۱۷ دلار هزینه درمانی مازاد داشته است.

جدول هزینه‌های مرتبط با آرتروز (۲۰۱۳)

در سال ۲۰۱۷ استئوآرتریت دومین عامل پرهزینه بستری در بیمارستان های آمریکا بوده است.

راه‌کارهای پیشنهادی CDC عبارتنداز:

• فعالیت بدنی مناسب: CDC توصیه می‌کند که فعالیت بدنی منظم و مناسب می‌تواند به کاهش درد مفاصل و بهبود عملکرد فیزیکی کمک کند.
• مدیریت وزن: حفظ وزن سالم برای کاهش فشار بر مفاصل و کاهش خطر ابتلا به آرتروز اهمیت دارد.

این اطلاعات به درک بهتر از شیوع و هزینه‌های مربوط به آرتروز و درد زانو کمک می‌کند و می‌تواند به تدوین راهکارهای موثر برای مدیریت و کاهش این بیماری کمک کند.

درمان زانودرد با راهکارهای خاص پزشکی و خانگی برای تسکین درد و رفع آسیب

انتخاب نوع درمان به علت و میزان آسیب ایجادشده بستگی دارد. در ادامه با رایج‌ترین روش‌های درمان زانو درد آشنا خواهیم شد.

معرفی روش‌های درمان خانگی زانو درد با اقدامات خودمراقبتی ساده اما موثر

اولین کاری که برای تسکین درد زانو باید انجام داد، یکسری اقدامات خودمراقبتی ساده است. این روش‌ها به تسکین درد و جلوگیری از آسیب بیشتر کمک می‌کنند. برخی از مهمترین آن‌ها عبارتند از:

• استراحت دادن به زانو
• کاهش فشار روی زانو
• قرار دادن کمپرس سرد و گرم روی زانو
• پستن زانو با پانداژ
• قرار دادن زانو در ارتفاع
• حرکت دادن زانو برای جلوگیری از خشک شدن آن

در کنار این اقدامات خانگی، روش‌های خاصی برای بهبود وضعیت زانو در بلند مدت وجود دارد که عبارتند از:

• مدیریت وزن برای کاهش فشار روی زانو
• استفاده از کفش‌های مناسب
• انجام ورزش و فعال بودن

با این اقدامات بعد از مدتی درد زانو کمتر از سابق شده و آسیب‌های ایجادشده بهبود پیدا می‌کند.

درمان سنتی زانودرد با روش‌های مختلف طب قدیمی

برای تسکین درد زانو درمان‌های سنتی متفاوتی وجود دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از:

• حجامت
• بادکش
• زالو درمانی
• استفاده از روغن‌های خاص برای ماساژ
• استفاده از گیاهان دارویی به صورت دمنوش

برای استفاده از هر کدام از این روش‌ها با متخصص طب سنتی مشورت کنید.

درمان زانو درد در خانه با زانوبند زاپیامکس؛ بهترین روش برای تسکین درد

زانوبند زاپیامکس محصول شرکت زایس ترونیک آلمان است. این زانوبند به ۳ تکنولوژی اولتراسوند، اینفرارد و کلاک پالس مجهز شده است که تاثیر بسیار بالایی در تسکین درد دارند. استفاده منظم از زاپیامکس باعث تسکین درد زانو، بهبود گردش خون، رفع اسپاسم‌های عضلانی و تقویت عضلات خواهد شد. پس برای رهایی از درد زانو حتما خرید زانوبند زاپیامکس را در برنامه‌های خود قرار دهید.

فیزیوتراپی برای درمان زانودرد و دیگر دردهای مفصلی جواب می‌دهد

فیزیوتراپی زانو شامل روش‌های مختلفی است که هرکدام از آن‌ها برای آسیب ایجادشده مزایایی دارند. از رایج‌ترین روش‌های فیزیوتراپی زانو می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• لیزر
• دستگاه‌های ورزشی
• حرکات اصلاحی
• آب درمانی
• ماساژ

با مراجعه منظم و رعایت نکات اصلاحی حین جلسات فیزیوتراپی درد بیمار به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد.

استفاده از قرص زانو درد برای تسکین درد و بهبود التهابات ایجاد شده

استفاده از قرص برای زانو درد تنها برای تسکین درد و رفع علائمی مانند التهاب و تورم یا حتی عفونت استفاده می‌شود. از بهترین قرص برای زانو درد می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• استامینوفن
• ناپروکسن
• ایبوپروفن
• دیکلوفناک
• سلکوکسیب
• آسپرین
• باکلوفن

و چندین داروی دیگر اشاره کرد. توجه داشته باشید که بهتر است قبل از مصرف این داروها با پزشک خود مشورت کنید. در کنار داروهای مصرفی، استفاده از پمادهای موضعی نیز توصیه می‌شود. این پمادها نقش تسکین دهندگی درد و التهاب را دارند مانند:

• کپسایسین
• دیکلوفناک
• منتول

داروهای موضعی عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای تزریقی و خوراکی دارند.

مصرف ویتامین برای زانو درد مفید است؛ تقویت بدن و مفاصل

استفاده از ویتامین‌ها و مواد معدنی در روند درمان انواع زانو درد تاثیر بالایی دارد. زیرا سلول‌ها برای انجام فعالیت‌های خود به سوخت و انرژی نیاز دارند. ویتامین‌ها و مواد معدنی این انرژی را در اختیار سلول‌ها قرار می‌دهند یا به صورت مستقیمی یا غیر مستقیم بر روند بهبود آسیب‌ها اثر می‌گذارند. از مهمترین ویتامین‌ها و مواد معدنی برای زانودرد می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• ویتامین D
• گروه B
• C
• E
• کلسیم
• آهن
• منیزیم

وجود این مواد به اندازه کافی در بدن منجر به بهبود روند درمان خواهد شد.

تزریق زانو؛ روشی موثر برای تسکین درد و آسیب زانو

تزریق دارو به صورت مستقیم به زانو منجر به اثرات بهتر و بیشتر خواهد شد. اما این روش معایبی نیز برای محل تزریق دارد به همین دلیل نمی‌توان از این روش زیاد استفاده کرد. معمولا برای تزریق دارو به زانو از داروهای استروئیدی مانند کورتیکواستروئید یا اسید هیالورونیک استفاده می‌شود.

پی ار پی زانو، روشی جدید برای رفع درد و بهبود آسیب

در روش پی ار پی (Platelet-rich plasma) از بیمار مقداری خون می‌گیرند و در دستگاه خاصی پلاسمای آن را جدا می‌کنند. سپس پزشک این پلاسمای خون را با مواد مغذی دیگر ترکیب کرده و به محل مفصل برای تسکین درد و تسریع روند بهبود تزریق می‌کند.

آسپیراسیون مفصلی، راهی برای تخلیه آب و کاهش فشار روی زانو

در این روش پزشک با کمک سرنگ خاصی، مایع اضافی جمع شده در زانو را تخلیه می‌کند. در این حالت فشار روی زانو کمتر شده و علائم درد و تورم نیز کاهش پیدا می‌کنند. توجه داشته باشید که از روش آسپیراسیون مایع مفصلی برای بررسی علت آسیب به زانو یا علت جمع شدن مایع در مفصل استفاده می‌شود.

جراحی زانو به عنوان آخرین مرحله درمان انتخاب می‌شود

در اغلب موارد پزشکان جراحی را به عنوان آخرین روش درمان انتخاب می‌کنند. زیرا جراحی در کنار هزینه، دوران نقاهت نیز دارد که برای برخی افراد سخت است این دوران را بگذرانند. برخی از رایج‌ترین جراحی‌های زانو عبارتند از:

• جراحی آرتروسکوپی
• تعویض جرئی یا کامل مفصل زانو
• استئوتومی زانو

این نمونه از جراحی‌ها با توجه به نوع و شدت آسیب در قسمت زانو انجام می‌شوند. البته باید اشاره کنیم که مراقبت‌ها و انتخاب ورزش بعد از جراحی زانو در روند درمان بسیار تاثیر گذار است.

زانودرد در کلام آخر

درد زانو از جمله رایج‌ترین دردها در بین افراد مسن است. این درد در اثر افزایش سن، تحلیل مفاصل ناشی از آرتروز، اضافه وزن و آسیب به زانو ایجاد می‌شود. هر کدام از این علل زانودرد به درمان خاصی نیاز دارند که باید توسط پزشک مشخص شود. اما اگر از زانو درد رنج می‌برید، قبل از درمان در صورت داشتن اضافه وزن حتما با رژیم غذایی سالم و ورزش مناسب به وزن ایده‌آل برسید. همچنین ورزش را در برنامه روزانه خود جای دهید.

سوالات متداول در مورد زانو درد در افراد مختلف

۱. برای زانو درد چی بخوریم؟

مولتی ویتامین‌های مینرال، غذاهای سالم و تازه و مقوی.

۲. علت زانو درد در افراد بالای ۴۰ سال چیست؟

در اغلب افزایش سن، وزن بالا، فشار روی زانو و آسیب یا ضربه به آن.

۳. درمان زانو درد فوری چیست؟

سریع راه برای تسکین درد زانو مصرف قرص یا تزریق آمپول است. البته جراحی نیز برای رهایی در درد زانو مناسب است، در صورتی که پزشک تشخیص دهد.

۴. آیا زانودرد خود به خود می‌شود؟

بله. در اغلب موارد درد زانو جدی نیست و با اقدامات خودمراقبتی و روش‌های درمانی ساده و موثر بهبود پیدا می‌کند.