سیاتیک ؛ درد سیاتیک چه علائمی دارد و چگونه درمان می شود؟
درد سیاتیک از آزار دهندهترین دردهایی است که ممکن است افراد با سنین مختلف را درگیر کرده و زندگی روزمره آنها را تحت تاثیر قرار دهد. درد سیا تیک در واقع درد ناشی از تحریک عصب سیاتیک در بدن است که گسترهای به وسعت کمر، باسن، ران و ساق پا دارد. دردهای سیاتیکی به طور معمول در یک طرف از بدن بیشتر نمود مییابند. درد Sciatica در بسیاری از موارد با تغییر سبک زندگی و بهرهمندی از روشهای ساده معالجه قابل درمان است.
تحریک عصب Sciatica در افراد مختلف دارای علائم گوناگونی است که هر یک به نحوی باعث آزار یا محدود شدن دامنه حرکتی فرد میشود. در این مقاله از فست طب قصد داریم علاوه بر معرفی عصب سیاتیک و درد ناشی از تحریک آن، علائم ایجاد آسیب در این عصب را بررسی نموده و در کنار ارائه توضیحاتی درباره علل بروز درد سیاتیک، شما را با بهترین و موثرترین روشهای درمانی برای کنترل و تسکین درد سیا تیک آشنا کنیم.
سیاتیک چیست و چه علائمی دارد؟
در پاسخ به سوال کلیدی “سیاتیک چیست؟” باید توضیح داد که Sciatica بزرگترین عصب در بدن انسان است. برای افرادی که از درد رگ سیاتیک شکایت دارند باید توضیح داد که به کار بردن کلمه رگ برای سیاتیک نادرست است. زیرا Sciatica یک رگ نیست بلکه یک عصب است که انتقال پیامهای عصبی را برعهده دارد. این عصب از نخاع به سوی لگن امتداد یافته و به سمت هر دو پا منشعب میشود. آسیب دیدن یا تحریک عصب سیاتیک منجر به ایجاد علائمی نظیر درد، بیحسی، گزگز و سوزن سوزن شدن در ناحیه کمر، گردن و پاها خواهد شد.
عصب سیاتیک از باسن و پشت ران به زانوها میرسد. Sciatica در ناحیه زانو به دو سو منشعب میشود؛ تیبال و پرونئال. انواع عصب پرونئال، عصب پرونئال سطحی و پرونئال عمقی هستند. بسیاری از افراد درد در یک طرف بدن را به تحریک یا آسیب عصب سیاتیک نسبت میدهند و با مطرح کردن این سوال متداول که ” رگ سیاتیک کجاست؟” سعی در یافتن منشا مشکل دارند. باید توجه داشت که عصب سیاتیک در هر دو طرف بدن از کمر تا پشت ساق پا امتداد یافته است. تحریک عصب سیاتیک ممکن است نشانههای کمر درد و ناراحتی را در یک قسمت از بدن نسبت به دیگر قسمت آن پررنگتر و برجستهتر نشان دهد.
درد سیاتیک چه نواحی از بدن را در برمیگیرد؟
صدمه واقعی به عصب sciatica در واقع اتفاق نادری است، اما اصطلاح سیاتیک، معمولا برای توصیف هر دردی که از کمر منشا میگیرد و به پایین ساق پا میرسد اطلاق میشود. چیزی که در این نوع درد غالبا مشترک است، آسیب به یک عصب است که احتمال دارد، در اثر تحریک، التهاب، یا فشرده شدن یک عصب در قسمت پایین کمر شما به وجود آمده باشد. باید اشاره کنیم که اینکه درد سیاتیک چند روز طول میکشد به محل درد، شدت آسیب و نوع و روش درمان شما بستگی دارد.
اگر از عارضه سیاتیک رنج میبرید، قاعدتا باید درد خفیف تا شدیدی را در هر نقطه از مسیر عصب سیاتیک تجربه کنید، یعنی در هر نقطه از کمر که به سمت باسن یا پایین پاها امتداد مییابد. این موضوع همچنین باعث ضعف عضلانی میشود. مانند بی حسی در ساق پا و احساس سوزن سوزن شدن ناخوشایند در نواحی مختلف پا.
علل بروز درد سیاتیک چیست؟
ایجاد آسیب در عصب سیاتیک تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد. دلایلی که به تحریک عصب سیاتیک در افراد منجر میشوند، علائم مختلفی را ایجاد کرده و با نشانههای گوناگونی پدیدار میشوند. در این قسمت به مهمترین دلایل بروز دردهای سیاتیکی اشاره کرده و آنها را توضیح میدهیم.
۱. تنگی کانال نخاعی؛ مهمترین علتهای بروز درد سیا تیک
تنگی غیر عادی کانال تحتانی نخاع، از مهمترین دلایل ابتلا به دردهای سیاتیکی و آسیب در عصب سیاتیک محسوب میشود. وقتی کانال نخاع به شکل غیر طبیعی تنگی و باریک شود، به نخاع و ریشههای عصب Sciatica فشار بیشتر تحمیل میشود. محدود شدن فضا و افزایش فشار به عصب با ایجاد دردهای آزار دهنده در ناحیه کمر و پاها همراه میشود. این دردها ممکن است تکرار شونده و پیش رونده باشند و به مروز زمان بخشهای بیشتری را درگیر کنند.
۲. بیرون زدگی یا فتق دیسک؛ رایجترین علت درد کمر
ستون فقرات به عنوان بخش اصلی سیستم حرکتی وظیفه استوار نگه داشتن بدن را داشته و امکان ایجاد حرکت در قسمتهای مختلف را فراهم میکند. مهرهها و استخوانهای ستون فقران به واسطه دیسکها از هم جدا میشوند. دیسکها در حم ضربه گیر عمل کرده و مانع از اصطکاک استخوانها بر روی هم و در نتیجه فرسایش آنها خواهند شد. بنابراین به واسطه وجود دیسکها، ستون فقرات انعطاف پذیری خود را حفظ میکند.
با ایجاد آسیب در دیسکها که منجر به بیرون زدگی یا پارگی آنها میشود، امکان تحریک و اعمال فشار بر عصب سیاتیک وجود دارد. فشرده شدن عصب سیاتیک درد و ناراحتی را به دنبال داشته و علائمی نظیر بیحسی و ضعف پدید میآورد. بنابراین بیرون زدگی دیسک از مهم ترین دلایل درد سیاتیک محسوب میشود. که با ورزش برای دیسک کمر و رعایت یکسری نکات میتوان این درد را کاهش داد. البته مهم است که نوع و شدت تمرینات ورزش با مشورت پزشک انجام شود.
۳. سندرم Piriformis از دلایل درد سیاتیک
افراد مبتلا به سندرم Piriformis که نوعی اختلال عضلانی محسوب میشود، دارای عضلاتی گلابی شکل هستند. ماهیچههای این افراد به شکل غیر ارادی منقبض یا سفت شده و در نتیجه موجب تحریک عصب Sciatica خواهد شد.
درد سیا تیک کمر در بسیاری از موارد به دلیل اعمال فشار عضلههای گلابی شکل است. وقتی اتصال قسمت تحتانی ستون فقرات به استخوان ران باعث ایجاد فشار در عصب سیاتیک شود، علائم درد نمودار خواهد شد. با نشستن به مدت طولانی و ایجاد ضربه در نتیجه سقوط یا تصادف، نشانههای مربوط به سندرم Piriformis تشدید میشود.
۴. اسپوندیلولیستیز؛ بیماری خاص و موثر بر ستون مهرهها
اسپوندیلولیستیز (Spondylolisthesis) از دیگر دلایل بروز دردهای سیاتیکی نحسوب میشود. وقتی مهرهای به سوی مهره دیگر امتداد یابد، استخوان نخاعی نیز گسترش یافته و این حرکت پیش رونده سبب ایجاد آسیب در عصب سیاتیک خواهد شد. در برخی موارد سیاتیک کمر نتیجه ایجاد این عارضه بوده و با دردهای تشدید شونده و تکرار شونده همراه است.
۵. افزایش سن و درد سیاتیک؛ رابطه قوی بین پیری و دردهای عصبی و مفصلی
بالا رفتن سن به طور طبیعی منجر به کاهش توانایی حرکتی افراد در نتیجه تحلیل و ایجاد آسیب در ستون فقرات، استخوانها، مفاصل، ماهیچهها و … میشود. فرسوده شدن دیسکها و غصروفها به مرور زمان، سطح فشارهای ایجاد شده در عصب Sciatica را افزایش میدهد. به همین دلیل نشانههای مربوط به عارضههایی نظیر آرتروز، آرتریت روماتوئید، بیرون زدگی دیسک، تحریک و آسیب عصب سیاتیک و … در افراد سالخورده بیشتر از سایرین مشاهده میشود.
۶. اضافه وزن از عوامل مهم در ایجاد درد سیاتیک
افزایش وزن با اعمال فشار بر اجزای مختلف سیستم حرکتی سبب درد و ناراحتی خواهد شد. وزن بالای بدن فشار بر عصب سیاتیک را افزایش داده و دردهای ناحیه کمر و پاها را بیشتر میکند. افراد مبتلا به درد Sciatica به موازات استفاده از روشهای درمانی مختلف برای کنترل درد سیاتیک باید نسبت به کاهش وزن و تناسب اندام توجه نشان دهند.
علاوه بر دلایل ذکر شده، موقعیت بدن، سبک زندگی، نوع فعالیتهای روزانه و … نیز بر سلامت سیستم حرکتی و عصب سیا تیک اثر دارند. مثلا افرادی که به اقتضای شرایط شغلی ناگزیر به نشستنها یا ایستادنهای بلند مدت هستند، برای مدت طولانی رانندگی میکنند یا اجسام سنگین را جابجا میکنند همواره در معرض خطر تحریک عصب سیاتیک و آسیب به این ناحیه قرار دارند.
علاوه بر این، موقعیت ایستادن، نشستن و راه رفتن نیز اثرات قابل توجهی بر سلامت ماهیچهها، غضروفها و اعصاب حرکتی دارد. بنابراین لازم است با تصحیح سبک زندگی، از فعالیتهای جسمانی سنگینتر از توان بدن پرهیز شده و اقدامات احتیاطی جهت حفظ سلامت بدن رعایت شود.
علت درد سیاتیک چیست؟
نمیتوان به طور مشخص علت اصلی ایجاد درد sciatica را عنوان کرد. اما موارد بسیاری میتوانند در ایجاد آن موثر باشند. اما علتهای درد سیاتیک ممکن است شامل موارد زیر باشد.
- فتق دیسک کمر
- تنگی کانال نخاعی
- سرخوردن مهرههای کمری
باید اشاره کنیم که ورزشهای شدید، آسیبدیدگی حین ورزش و حتی مشاغل سنگین باعث آسیب به ستون فقرات و سیاتیک خواهد شد.
علائم سیاتیک پای راست کدامند؟
علائم سیاتیک پای راست یا چپ میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و بر اساس شدت و محل فشردگی عصب سیاتیک تغییر کند. علائم به صورت کلی برای هر دو پا شامل درد شدید و سوزش در طول مسیر عصب سیاتیک است که از پایین کمر شروع میشود و تا پشت ران و ساق پا امتداد دارد. این درد معمولاً با احساس گزگز و بیحسی همراه است و ممکن است در موارد شدید به ضعف عضلانی نیز منجر شود.
از تفاوتهای علائم سیاتیک پای راست با پای چپ، میتوان به محل و شدت درد اشاره کرد. در برخی افراد، درد در پای راست ممکن است شدیدتر و متمرکزتر باشد، بهویژه اگر فعالیتهای روزمره بیشتری با پای راست انجام میشود. همچنین، تفاوت در محل دقیق درد و نقاطی که احساس بیحسی یا ضعف در آنها وجود دارد، میتواند متفاوت باشد. برای مثال، در پای راست ممکن است درد بیشتر در ناحیه خارجی ران و ساق پا احساس شود، در حالی که در پای چپ ممکن است بیشتر در ناحیه داخلی یا پشتی این مناطق باشد. این تفاوتها به عوامل مختلفی مانند علت اصلی فشار بر عصب، وضعیت بدنی فرد و فعالیتهای روزمره او بستگی دارند.
جدول دستهبندی علائم سیاتیک از خفیف تا شدید
سیاتیک، دردی است که به دلیل تحریک یا فشردگی عصب سیاتیک، بزرگترین عصب بدن، ایجاد میشود. این درد میتواند از خفیف تا شدید و حاد یا مزمن باشد. در این جدول، علائم سیاتیک را در سه دسته خفیف، متوسط و شدید دستهبندی کردهایم:
شدت | علائم | توضیحات |
خفیف | درد خفیف تا متوسط در کمر، باسن، ران یا ساق پا بیحسی یا گزگز خفیف در پا ضعف عضلانی خفیف در پا | فعالیتهای روزمره را به طور قابل توجهی مختل نمیکند. |
متوسط | درد متوسط تا شدید در کمر، باسن، ران یا ساق پا بیحسی یا گزگز متوسط در پا ضعف عضلانی قابل توجه در پا مشکل در راه رفتن یا بالا رفتن از پلهها | فعالیتهای روزمره را به طور قابل توجهی مختل میکند و ممکن است به کمک نیاز داشته باشید. |
شدید | درد شدید و طاقتفرسا در کمر، باسن، ران یا ساق پا بیحسی یا گزگز شدید در پا ضعف عضلانی شدید در پا به طوری که راه رفتن دشوار یا غیرممکن باشد افتادگی پا بیاختیاری مثانه یا روده | نیاز به مراقبتهای پزشکی فوری دارد، زیرا ممکن است نشاندهنده آسیب عصبی جدی باشد. |
نکات مهم: این فقط یک راهنمای کلی است و شدت علائم سیاتیک میتواند در افراد مختلف متفاوت باشد. اگر هر یک از علائم سیاتیک، به خصوص در دسته شدید را تجربه میکنید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. تشخیص دقیق علت سیاتیک و برنامه درمانی مناسب توسط پزشک متخصص انجام میشود.
بهترین راههای تشخیص درد سیا تیک؛ از معاینه فیزیکی تا MRI
برای تشخیص آسیب به عصب Sciatica یا تحریک آن از روشهای زیر استفاده میشود:
- رادیوگرافی: این دستگاه از تصاویر پرتو ایکس استفاده میکند تا ساختارهای استخوانی و مفصلی را به تصویر کشیده و علت آسیب عصب سیاتیک را مشخص کند.
- تجزیه و تحلیل کامپیوتری تصویر (CT Scan): این دستگاه از ترکیبی از اشعه ایکس و کامپیوتر برای تولید تصاویر از ساختارهای بدن استفاده میکند. با استفاده از سیتی اسکن میتوان علائم آسیب عصب Sciatica مانند ترک خوردگی دیسک فضای بین مهرهها و ضخامت فشار بر روی عصب را تشخیص داد.
- تصویر رزونانس مغناطیسی (MRI): این دستگاه از میدان مغناطیس و امواج رادیویی استفاده میکند تا تصاویر مناسبی از عصب سیاتیک تهیه کنید. MRI برای تشخیص مشکلات مربوط به بافتهای نرم مانند عضلات، لیگامانها و ریشه های عصبی مناسب است.
- الکترومیوگرافی (EMG): در واقع، EMG از طریق اندازهگیری فعالیت الکتریکی عضلات، قدرت و کیفیت انتقال پیامهای عصبی را ارزیابی میگند. این دستگاه میتواند به شناسایی آسیب در عصب Sciatica کمک کند و نشان دهنده ایجاد فشار، التهاب و خراشها در مسیر عصب سیاتیک باشد.
در هر صورت، چنانچه مشکوک به وجود آسیب در عصب Sciatica هستید، بهتر است با پزشک متخصص خود مشاوره کنید تا روند تشخیص و درمان به واسطه استفاده از دستگاههای تشخیصی و روشهای درمانی با سرعت بالاتر انجام شود.
درمان سیاتیک؛ هر آنچه که باید بدانید
درمان سیاتیک به روشهای مختلفی صورت میگیرد. انتخاب و تعیین نوع روش درمانی به شدت درد و موقعیت بیمار وابسته است. درمان سیاتیک معمولا با هدف کاهش شدت درد و کمک به رفع محدودیتهای فرد برای حرکت و تحرک صورت میگیرد. پس از تشخیص عارضه و مشاهده علائم مبتنی بر ایجاد آسیب در عصب سیا تیک، روش درمانی کارآمد برای تسکین درد و کاهش نشانههای بیماری از جانب پزشک متخصص معرفی خواهد شد.
این راهکارهای درمانی تاثیر بسزایی در کاهش نشانههای درد و ناراحتی خواهند داشت. توجه داشته باشید که استراحت و کاهش میزان فعالیتهای فیزیکی از نخستین توصیههای درمانی برای التیام درد عصب Sciatica محسوب میشود. با این وجود عدم تحرک به میزان مناسب و استراحت مطلق نیز تاثیر مثبتی در کاهش درده و کمرنگ شدن نشانههای Sciatica ندارد. لذا لازم است با توجه به دستورالعملهای پزشک معالج وارد عمل شده و اقدامات لازم را در دستور کار قرار داد. در این بخش به معرفی و توضیح بهترین روشهای درمانی جهت بهبود درد سیاتیک میپردازیم.
۱. استفاده از داروهای مختلف برای درمان سیاتیک
اولین روش درمانی که برای بهبود سیاتیک مورد استفاده قرار میگیرد که استفاده از مسکنهای ضد التهاب است. برخی از این داروها شامل موارد زیر هستند:
- دیکلوفناک
- ملوکسیکام
- ایبوپروفن
- ناپروکسن
- سلکوکسیب
استفاده از این داروها بهتر است با مشورت پزشک انجام شود. باید اشاره کنیم که دیکلوفناک و ناپروکسن از جمله بهترین قرص برای درد سیاتیک به شمار میروند.
بهترین دارو برای گرفتگی رگ سیاتیک
با توجه به پیچیدگی علل سیاتیک و تنوع علائم آن، نمیتوان یک داروی خاص را به عنوان “بهترین” دارو برای همه افراد معرفی کرد. انتخاب بهترین دارو به عوامل متعددی مانند شدت درد، سابقه پزشکی، سایر داروهای مصرفی و شرایط خاص هر بیمار بستگی دارد. با این حال، در ادامه به بررسی برخی از داروهای رایج مورد استفاده برای تسکین درد سیاتیک، نحوه اثر، شدت اثر و عوارض جانبی آنها میپردازیم.
نام لاتین | نحوه اثر | شدت اثر | عوارض جانبی |
گاباپنتین (Gabapentin) | مهارکننده کانال کلسیم | متوسط | خوابآلودگی، سرگیجه، گیجی، افزایش وزن |
پرهگابالین (Pregabalin) | مهارکننده کانال کلسیم | قوی | خوابآلودگی، سرگیجه، گیجی، افزایش وزن |
دوکسپین (Doxepin) | ضدافسردگی سهحلقهای | متوسط | خوابآلودگی، خشکی دهان، تاری دید، افزایش وزن |
آمی تریپتیلین (Amitriptyline) | ضدافسردگی سهحلقهای | متوسط | خوابآلودگی، خشکی دهان، یبوست، افزایش وزن |
استامینوفن | ضددرد و ضدتب | ضعیف | تهوع، استفراغ، آسیب کبدی (در صورت مصرف بیش از حد) |
ایبوپروفن | NSAIDs | متوسط | ناراحتی معده، سوزش معده، خونریزی معده |
ناپروکسن | NSAIDs | متوسط | ناراحتی معده، سوزش معده، خونریزی معده |
شل کننده عضلات اسکلتی | متوسط | خوابآلودگی، سرگیجه، گیجی، ضعف عضلانی |
توجه: قبل از شروع مصرف هر دارویی، با پزشک خود مشورت کنید تا از مناسب بودن آن برای شما مطمئن شوید. عوارض جانبی داروها را به دقت مطالعه و در صورت مشاهده هرگونه عارضه جانبی، به پزشک خود اطلاع دهید. داروها را دقیقاً طبق دستور پزشک خود مصرف کنید.
به خاطر داشته باشید که داروها تنها راه حل برای سیاتیک نیستند. سایر روشهای درمانی مانند فیزیوتراپی، ماساژ درمانی، طب سوزنی و ورزش نیز میتوانند در تسکین علائم سیاتیک موثر باشند.
۲. داروهای غیر استروئیدی سیاتیک؛ تسکین درد و رفع التهاب
تجویز این داروها به منظور کاهش تورم و التهاب صورت میگیرد. مصرف این داروها تاثیر بسزایی در کاهش درد و احساس آرامش در بیمار میشود. آرامبخشهای ضد التهاب و غیر استروئیدی (NSAID) مثل آسپرین، ناپروکسن، ایبوپروفن تز موثرترین و بهترین داروها برای تسکین درد سیاتسک محسوب میشوند.
صرف نظر از این که از درد سیاتیک پا یا کمر رنج میبرید، استفاده از این داروها در یک دوره معین به بهبود شرایط شما کمک خواهد کرد. با توجه به این که مصرف بیرویه و کنترل نشده داروها منجر به گسترش بیماری یا ایجاد اختلال جدید میشود، لازم است حتما بعد از مشورت با پزشک به مصرف داروها و قرص سیاتیک بپردازید. زیرا مصرف بی رویه دارو باعث ایجاد آسیب در معده، کلیه و حتی کبد خواهد شد.
۳. شل کنندههای عضلانی، مناسب برای تسکین درد سیاتیک
درمان سیاتیک معمولا با مداخلات غیر جراحی صورت میگیرد. یکی از گزینههای درمانی برای کاهش درد و التهاب در Sciatica، مصرف داروهای شل کننده عضلات است. این داروها عمدتا باعث آرامش و شل شدن عضلات میشوند و در نتیجه مصرف آنها کاهش درد و تسکین درد بیمار را به همراه دارد. کاریزوپودین یک آنتیاستامین است که به عنوان شل کننده عضلات عمل کرده و شرایط تسکین درد Sciatica را فراهم میکند.
بنزودیازپینها نیز به عنوان داروهای ضد اضطراب و آرامبخش شناخته شدهاند، اما میتوانن به عنوان داروهای شل کننده عضلات در درمان Sciatica نیز مورد استفاده قرار گیرند. آمیتریپتیلین به عنوان یک آنتیدپرسانت علاوه بر درمان افسردگی، به عنوان داروی شل کننده عضلات در تسکین درد سیاتیک موثر است.
داروهای شل کننده عضلات مثل متوکاربامول باکلوفن و تیزانیدین سطح فشار عضلات بر عصب Sciatica را کم کرده و از شدت درد و ناراحتی میکاهند.توجه داشته باشید که لازم است قبل از مصرف هر دارویی برای درمان درد سیاتیک، با پزشک خود مشورت کنید. زیرا هر دارویی ممکن است عوارض جانبی داشته باشد و به دلیا تداخل با سایر داروها سبب بروز مشکلات گوناگون شود.
۴. آرامبخشها موثر بر درد و علائم Sciatica
اگر استفاده از داروهای غیر استروئیدی و شل کنندههای عضلانی در تسکین درد سیاتیک موثر عمل نکرده و بیمار همچنان از علائم درد کمر، علائم سیاتیک پای راست و … شکایت داشته باشد ممکن است پزشک از آرامبخشهای قوی یا ضد تشنجهایی مانند گاباپنتین و پرگابالین که در انتقال درد کمتر به نخاع نقش دارند استفاده نماید. مصرف داروهای گفته شده باید تحت نظر پزشک صورت گیرد. مصرف خودسرانه این داروها با هدف کاهش انتقال درد در بسیاری از موارد با بروز عوارضی مانند فلج بیمار همراه است.
۵. تزریق آمپول برای درمان سیاتیک
تزریق کورتیکواستروئیدها در اطراف ریشه عصبی التهاب و درد اعصاب تحریک شده را کاهش میدهد. با این وجود باید توجه داشت که کورتونها عوارض جانبی زیادی دارند. بنابراین لازم است از تزریق پشت سر هم این آمپولها در مدت زمان طولانی اجتناب کنید.
۶. پماد برای تسکین درد سیاتیک؛ داروهای موضعی با عوارض کم
پمادهای موضعی مانند متیل سالیسیلات، منتول، سالاسیلات ترولامین، کپسایسین و کانابیدیل (CBD) در تسکین درد ناشی از تحریک و آسیب عصب Sciatica بسیار موثر هستند.
۷. فیزیوتراپی و درمان سیاتیک؛ موثرترین روش برای رفع علائم
فیزیوتراپی یک روش غیردارویی و موثر برای درمان درد سیا تیک است. در روند فیزیوتراپی از تکنیکهایی مثل تمرینات توانبخشی نظیر استرچینگ و تقویت عضلات، ماساژ، تمرینات تعادل و کوارتز هیبریشن و … استفاده میشود. فیزیوتراپیست به واسطه تمریناتی که برای بیمار معین میکند، سعی در کاهش نشانههای درد داشته و به قویتر شدن عضلات و ماهیچهها کمک میکند.
۸. جراحی آخرین راه حل درمان سیاتیک
چنانچه روشهای غیر دارویی برای بهبود و کنترل درد Sciatica موثر نباشند، از روشهای جراحی سیاتیک برای تسکین درد و از بین رفتن علائم بیماری استفاده میشود. انواع روشهای جراحی Sciatica به شرح زیر هستند:
- سیاتیکوتومی: در این روش، عصب Sciatica بریده یا برداشته میشود. این روش برای تسکین درد شدید سیاتیک مورد استفاده است. عوارض این روش ممکن است شامل تغییرات در حساسیت و عملکرد استخوانها و عضلات باشد.
- لمبکتومی یا لامینکتومی: در این روش، قسمتی از استخوان کمر را جدا میکنند تا به فضای داخلی کمر و دیسک فشرده شده دسترسی داشته باشند. بعضی از بازسازیهای ایجاد شده در این روش شامل عملکرد ضعیف مچ پا و عضلات پا هستند.
- میکرودیسککتومی: در این روش، بخشی از دیسک فشرده شده که باعث ایجاد فشار روی عصب سیاتیک شده است برداشته میشود.
- فیوژن برشی: در این روش، به هم پیوستن دو استخوان در کمر با استفاده از میلهها، پیچ.ها و میخها انجام میشود. از این جراحی عمدتا برای درمان اختلالات ستون فقرات استفاده میشود.
نکته: قبل از تصمیمگیری درباره جراحی، با پزشک خود درباره مزایا و معاسب هر گزینه مشورت کنید. روشهای درمانی دیگری مانند فیزیوتراپی، تغییر در رژیم غذایی و مصرف داروهای ضد التهابی میتوانند قبل از جراحی مورد استفاده قرار گیرند.
۹. استراحت، بهترین درمان سیاتیک پای چپ در خانه
فلسفه استراحت این است که حرکات ستون فقرات و پایین تنه را کم کنید تا فشار داخل ستون فقرات را کم کنیم. زیرا وقتی ما در حالت خوابیده یا دراز کش هستیم، کمترین فشار در داخل بدن احساس میشود و درد سیاتیک آرام خواهد شد. در حقیقت استراحت درمان موقت سیاتیک است. از دید سنتی استراحت بهترین راه برای بهبودی sciatica پای چپ در خانه محسوب میشود.
ممکن است فرد ۱ تا ۲ روز استراحت کند تا درد شدید سیاتیک بهتر شود. اما در حقیقت چنانچه بعد از این مدت روز باز هم استراحت کنند دردشان شدیدتر میشود. بنابراین استراحت مطلق، الزاما موجب بهبود حال بیماران sciatica نخواهد شد.
البته باید اشاره کنیم که گاهی به دلیل سیاتیک دردی در زانو ایجاد میشود که برای بیمار آزاردهنده است. به همین دلیل بیماران میتوانند از زانوبند زاپیامکس برای تسکین درد خود استفاده کنند. برای اطمینان بیشتر از کارکرد این زانوبند پیشنهاد میشود که نظرات کاربران در مورد زاپیامکس را بخوانید.
برای درمان سیاتیک پای چپ در خانه چه کنیم؟
در حالی که درمانهای کلی سیاتیک در هر دو پا مشابه است، ممکن است برخی از موارد به طور خاص برای یک پا مفیدتر باشد. به عنوان مثال، اگر درد شما در ناحیه خاصی از پا متمرکز است، بهتر است کمپرس گرم یا سرد را در آن ناحیه اعمال کنید.
علاوه بر این، تمرکز بر اجرای برخی از حرکات کششی و تقویتی برای یک پا میتواند مناسبتر از پای دیگر باشد. برای تعیین بهترین روشهای درمانی برای خود، با یک فیزیوتراپیست یا متخصص طب فیزیکی مشورت کنید.
۱۰. ورزش برای درمان سریع سیاتیک در خانه
یکی از بهترین کارهایی که میتوانید انجام دهید، انجام ورزش برای درمان سیاتیک است. برخی ازاین تمرینات را به شما معرفی میکنیم.
خم شدن به پشت، حرکت معروف back extension
- به روی شکم دراز بکشید و در حالی که آرنجها به پهلو خم شدهاند، روی بازوها قرار بگیرید. به سمت زمین نگاه کنید و گردن خود را صاف نگه دارید.
- گردن خود را صاف نگه دارید، تنه خود را به عقب بکشید و به پشت خود قوس دهید. نفس بکشید و ۵ تا ۱۰ ثانیه نگه دارید.
سپس به موقعیت شروع بازگردید و این تمرین را ۸ تا ۱۰ مرتبه تکرار کنید. توجه داشته باشید که گردن خود را به عقب برنگردانید و لگن خود را روی زمین قرار دهید.
کشش همسترینگ ایستاده برای بهبود وضعیت سیاتیک
- به حالت ایستاده بایستید و یک پا را به سمت یک جسم ثابت مانند یک پله بلند کنید. سپس پای خود را صاف و انگشتان پا را به سمت بالا نگه دارید.
- در حالی که کمرتان را صاف نگه داشتهاید به جلو خم شوید. در حالی که نفسهای عمیق میکشید ۲۰ تا ۳۰ ثانیه در این حالت بمانید.
با هر پا ۲ یا ۳ بار این کار را تکرار کنید. توجه داشته باشید که هنگام انجام این تمرین مراقب باشید. در صورت لزوم چیزی را نگه دارید و بیش از حد کشش ندهید. فقط تا جایی که راحت هستید بدن خود را کشش دهید. همچنین هنگام کشش کمر، نباید قوی در ستون فقرات ایجاد کنید.
۱۱. یوگا برای درمان سیاتیک؛ بهترین ورزش برای درمان sciatica و بهبود عضلات و مفاصل
مطالعات نشان میدهد که اگر درد عصب sciatica بعد از سه ماه از بین نرود، یوگا روشی موثر برای درمان زود سیاتیک خواهد بود. افرادی که ۱۲ هفته در کلاسهای یوگا شرکت کردهاند نسبت به افرادی که تنها به پیشگیری بسنده کردهاند، درد کمتری تجربه میکنند. اثرات این روش تا ماهها بعد از پایان جلسات یوگا هم ادامه دارد.
۱۲. برای درد سیاتیک چه بخوریم؟
رژیم غذایی سالم میتواند به طور قابل توجهی به کاهش التهاب، بهبود عملکرد عصبی و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند و در نتیجه در تسکین درد سیاتیک موثر باشد. در این جدول، لیستی از مواد غذایی مفید برای سیاتیک، به همراه توضیحات مختصری برای هر گروه، ارائه شده است:
گروه مواد غذایی | نمونهها | توضیحات |
میوهها و سبزیجات | انواع توتها، گیلاس، کلم پیچ، اسفناج، کلم بروکلی، گوجه فرنگی، فلفل دلمهای، سیب زمینی شیرین، کدو حلوایی | سرشار از آنتیاکسیدانها، ویتامینها و مواد معدنی هستند که به کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکنند. |
غلات کامل | نان گندم کامل، برنج قهوهای، جو دوسر، کینوآ | سرشار از فیبر هستند که به هضم غذا و سلامت روده کمک میکند. همچنین حاوی ویتامینها و مواد معدنی ضروری برای سلامت عصبی و عضلانی هستند. |
حبوبات | عدس، لوبیا، نخود | منبع عالی پروتئین گیاهی، فیبر، آهن و سایر مواد مغذی هستند که به سلامت عضلات، خون و سیستم عصبی کمک میکنند. |
ماهیهای چرب | سالمون، قزلآلا، ساردین، ماهی تن | سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند که به کاهش التهاب و درد کمک میکنند. |
آجیل و دانهها | گردو، بادام، بادام زمینی، تخمه آفتابگردان، تخمه چیا | منبع عالی پروتئین گیاهی، فیبر، اسیدهای چرب سالم، ویتامینها و مواد معدنی هستند که به سلامت کلی بدن کمک میکنند. |
لبنیات کمچرب | شیر کمچرب، ماست کمچرب، پنیر کمچرب | منبع عالی کلسیم و ویتامین D هستند که برای سلامت استخوانها و عضلات ضروری هستند. |
علاوه بر مصرف مواد غذایی ذکر شده، میتوانید از مکملهای مولتی ویتامین نیز برای اطمینان از دریافت کافی ویتامینها و مواد معدنی ضروری برای سلامت خود استفاده کنید. برخی از ویتامینها و مواد معدنی که ممکن است برای سیاتیک مفید باشند عبارتند از:
- ویتامینهای گروه B: به سلامت سیستم عصبی کمک میکنند.
- ویتامین D: به جذب کلسیم و سلامت استخوانها کمک میکند.
- منیزیم: به شل شدن عضلات و کاهش اسپاسم کمک میکند.
- کلسیم: برای سلامت استخوانها و عضلات ضروری است.
اما موضوع فقط درباره این نیست که چه میخورید، بلکه درباره چگونگی غذا خوردن هم هست. خوردن وعدههای غذایی کوچکتر و در دفعات بیشتر در طول روز میتواند به تنظیم قند خون و کاهش التهاب در بدن کمک کند. درضمن، بیایید هیدراتاسیون را فراموش نکنیم! نوشیدن آب فراوان برای سلامتی کلی بدن ضروری است و همچنین میتواند به کاهش التهاب در بدن کمک کند. سعی کنید روزانه حداقل ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید. همچنین برخی از انواع معجون برای درمان کمر درد نیز میتوانند در درمان سیاتیک موثر باشند.
۱۳. طب سوزنی؛ یک روش درمانی قدیمی
طب سوزنی تکنیکی است که در آن درمانگر متخصص و معتبر از یک سوزن کوچک برای هدف قرار دادن نقطه ماشهای در عضله استفاده میکند. این تکنیک برای آزادسازی بافت ماهیچهای بیش از حد تحریکپذیر یا منقبض شده برای کاهش درد انجام میشود.
آیا حجامت رگ سیاتیک درمان موثری است؟
حجامت، یکی از روشهای طب سنتی است که با تخلیه خون از نقاط خاصی از بدن برای درمان بیماریها به کار میرود. در مورد تاثیر حجامت رگ سیاتیک بر درمان آن، نتایج مطالعات مختلف متناقض و غیرقابل اتکا هستند.
برخی مطالعات کوچک نشان دادهاند که حجامت ممکن است به تسکین درد سیاتیک کمک کند. با این حال، این مطالعات دارای محدودیتهای متعددی از جمله نمونههای کوچک، عدم وجود گروه کنترل و روششناسی ضعیف هستند. هیچ مطالعه علمی معتبر و باکیفیت که شواهد قابل اعتمادی در مورد اثربخشی حجامت برای سیاتیک ارائه دهد، وجود ندارد. همچنین، سازمانهای بهداشتی معتبر مانند وزارت بهداشت ایران و سازمان بهداشت جهانی، حجامت را برای درمان سیاتیک تایید نمیکنند. در این مقاله راهنمای جامع معرفی درد sciatica، علائم، علل و درمان آن به شما معرفی شد.
سوالات متداول کاربران در مورد Sciatica
۱. اگر سیاتیک را درمان نکنیم چه میشود؟
چنانچه درمان Sciatica به تعویق بیفتد، میتواند آسیبهای جدی به کمر و پا وارد کند تا حدی که دیگر درمان دارویی پاسخگو نباشد.
۲. آیا میتوان در خانه سیاتیک را درمان کرد؟
چنانچه آسیب وارد شده آنقدر زیاد نباشد، میتوان به کمک دارو درمانی، تغییر سبک زندگی و ورزشهای مفید Sciatica را در خانه درمان کرد.
۳. برای درمان سیاتیک به کدام دکتر برویم؟
برای درمان Sciatica باید به دکتر و متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
۴. برای درمان sciatica ورزش بهتر است یا استراحت؟
به طور کلی برای درمان سریع سیاتیک ورزش کردن بهتر از استراحت کردن است. چرا که با استراحت و بی تحرکی در واقع نتیجه عکس خواهد بود و عضلات پشت و ساختمان ستون فقرات عملکرد خود را از دست میدهند و قادر نیستند از کمر حمایت کنند.
۵. آیا سیاتیک در هر دو پا رخ میدهد؟
sciatica معمولا فقط یک پا را در یک زمان درگیر میکند. با این حال ممکن است سیاتیک در هر دو پا نیز رخ دهد. این موضوع وابسته به این است که عصب در امتداد ستون فقرات در کجا فشرده شود.