جراحی زانو زمانی لازم است که فرد به علت مشکل زانو دچار ناتوانی، درد شدید و غیرقابل تحمل شود. هنگامی که فردی مبتلا به آرتروز یا ساییدگی غضروف می‌شود، طبیعتا دامنه حرکتی آن محدود خواهد شد. به طوری که بیمار نمی‌تواند زانوی خود را به طور طبیعی حرکت دهد. در این هنگام بیمار مجبور به انجام جراحی زانو خواهد بود. البته گاهی این محدودیت حرکتی به دلیل آسیب در فعالیت‌هایی مانند ورزش یا اتفاق ناگهانی مانند تصادف است.

اگر درمان های اولیه موجب بهبود بیمار نشود، در نهایت عمل جراحی توصیه می شود. جراحی زانو با توجه به نوع آسیب و قسمت آسیب دیده متفاوت است. در این مطلب از مجله فروشگاهی فست طب به معرفی جراحی زانو خواهیم پرداخت با ما همراه باشید.

علت تعویض مفصل زانو چیست؟

در مواردی که مفصل زانو دچار آسیب شدید باشد و امکان ترمیم آن با دیگر روش‌های درمانی نباشد. و همچنین زمانی که درد بیمار زیاد و دامنه حرکتی او کمر شود، پزشک جراحی تعویض مفصل را توصیه خواهد کرد. در جراحی مفصل زانو پزشک قسمت‌های آسیب‌دیده را تخلیه و از پروتزی جدیدی برای آن قسمت‌ها استفاده خواهد شد. مهمترین علل از بین رفتن غضروف و ساییدگی استخوان شامل موارد زیر است:

• ضربه و آسیب شدید به زانو در اثر حادث ناگهانی
• روماتیس مفصلی یا آرتریت روماتوئید
• آرتروز
• پوکی استخوان

البته در مواردی که استخوان زانو و کشکک دچار آسیب شدید شود که به مفصل آسیب برساند، امکان انجام جراحی نیز وجود دارد.

کاندیدای مناسب برای جراحی تعویض مفصل زانو کیست؟

حتی با وجود آسیب‌های شدید در مفصل زانو، پزشک ممکن است جراحی را برای برخی از بیماران توصیه نکند. اما آن دسته از بیمارانی که جراحی برای آن‌ها توصیه می‌شود باید شرایط زیر را داشته باشند:

• آسیب شدید مفصل همراه با درد بی وقفه، حتی در زمان استراحت
• ایجاد محدودیت حرکتی در حال پیشرفت
• ایجاد بدشکلی در زانو
• درمان‌های غیرجراحی بر درد و علائم بیمار تاثیری نداشته است.

همچنین برای توصیه جراحی مفصل زانو پزشک شرایط دیگری را در بیمار می‌سنجد. به عنوان مثال خیلی مهم است که بیمار کاندیدای جراحی، مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای شدید مانند دیابت نباشد. همچنین وزن بیمار باید نرمال بوده و توانایی حرکتی داشته باشد. زیرا جراحی برای افرادی که توانایی حرکتی ندارند مناسب نخواهد بود.

جراحی زانو چیست؟ آیا در جراحی قسمت آسیب‌دیده تخلیه می‌شود یا ترمیم؟

زمانی که آسیب‌دیدگی زانو بسیار شدید باشد، برای درمان آن باید از روش‌های جراحی کمک گرفت. در جراحی زانو قسمت‌هایی از مفاصل آسیب‌دیده یا فرسوده زانو را جایگزین می‌کند. این جراحی می‌تواند به کاهش درد و بهبود عملکرد زانو کمک کند. در طول جراحی، استخوان و غضروف آسیب‌دیده با قطعات ساخته شده از فلز و پلاستیک جایگزین می‌شود.

برای تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا جایگزینی زانو برای شما مناسب است یا خیر، جراح دامنه حرکت، ثبات و قدرت زانوی شما را بررسی می‌کند. اشعه ایکس به نشان دادن میزان ترمیم آسیب زانو کمک می‌کند.

جراحی زانو با چه هدفی انجام می‌شود؟ آیا هدف کاهش درد است؟

شایع‌ترین دلیل جراحی زانو، کاهش درد ناشی از آرتریت است. افرادی که نیاز به جراحی زانو دارند معمولا در راه رفتن، بالا رفتن از پله‌ها و بلند شدن از روی صندلی مشکل دارند. اگر فقط یک قسمت از زانو آسیب دیده باشد، جراحان اغلب می‌توانند فقط آن قسمت را تعویض کنند. اگر کل مفصل نیاز به تعویض داشته باشد، انتهای استخوان ران و ساق پا تغییر شکل داده و کل مفصل دوباره ظاهر می‌شود. این استخوان‌ها لوله‌های سختی هستند که دارای یک مرکز نرم هستند. انتهای قسمت‌های مصنوعی در قسمت مرکزی نرم‌تر استخوان ها وارد می‌شود.

رباط‌ها نوارهای بافتی هستند که به نگه داشتن مفاصل در کنار هم کمک می‌کنند. اگر رباط‌های زانو به اندازه کافی قوی نباشند که بتوانند مفصل را به تنهایی نگه دارند. جراح ممکن است ایمپلنت‌هایی را انتخاب کند که بتوان آن‌ها را به هم متصل کرد تا از هم جدا نشوند.

آمادگی‌های قبل از انجام عمل تعویض مفصل زانو

اقدامات قبل از تعویض مفصل زانو از مهمترین عوامل تاثیرگذار در روند جراحی است. لذا انجام معاینات پزشکی، بررسی‌های آزمایشگاهی و تصویربرداری با توجه به وضعیت بیمار ضروری خواهد بود. در جلسات و معاینات پزشکی قبل از انجام جراحی تعویض مفصل زانو، ارائه شرح حال از سوابق پزشکی و مطلع ساختن پزشک از داروهای مصرفی بسیار حائز اهمیت است.

بیمارانی که می‌خواهند عمل تعویض مفصل زانو انجام دهند باید قبل از جراحی از سلامت دهان و دندان خود مطمئن شوند. وجود هر گونه عفونت در دهان یا دندان چه مخفی و چه آشکار می‌تواند این عمل را به خطر بیاندازد. زیرا عفونت از طریق دهان وارد جریان خون شده و احتمال دارد حرکت کند و به مفصل تعویض شده برسد و آن را آلوده کند. بنابراین همه افرادی که قصد جراحی تعویض مفصل دارند باید قبل از عمل به دندانپزشک مراجعه کنند تا از سلامت دهان و دندان مطمئن شوند.

توجه داشته باشید که با استفاده از زانوبند زاپیامکس می‌توانید درد زانوی خود را تسکین دهید. در این حالت جراحی برای مدتی به تعویق می‌افتد یا به طور کامل کنسل می‌شود. به قول قدیمی‌ترها گره‌ای که با دست باز می‌شود را با دندان باز نکن. پس برای درمان زانوی خود خرید زانوبند زاپیامکس را انجام دهید.

آمادگی قبل از جراحی؛ قبل از جراحی چیکار کنیم و چی کار نکنیم؟

یکی از مهمترین عوامل در موفقیت جراحی تعویض مفصل زانو، انجام اقدامات لازم جهت آمادگی برای جراحی است. به عنوان بیمار، یکی از اجزای مهم برنامه‌ی آمادگی برای جراحی برای شما این است که در مورد این عمل و ریکاوری پس از آن هم در بیمارستان و هم در خانه اطلاعات کافی و انتظارات صحیحی داشته باشید. از جمله مواردی که لازم است در مورد آن اطلاع داشته باشید، علائم خطری هستند که نشان‌دهنده‌ بروز برخی عوارض جراحی زانو هستند و شما باید به خوبی از این علائم احتمالی آگاه باشید تا به موقع با پزشک خود تماس بگیرید.

اولین قدم در آمادگی برای جراحی تعویض مفصل زانو، انجام معاینات پزشکی است. در حین انجام این معاینات، پزشک شما نه‌ تنها زانوی آسیب‌دیده، بلکه مفاصل لگن و مچ پای شما در همان طرفی که قرار است جراحی انجام شود ارزیابی می‌کند. لازم به ذکراست که در صورتی که این مفاصل نیز به شدت آسیب دیده باشند، انجام جراحی تعویض مفصل زانو تا حد کمی می‌تواند وضعیت شما را بهبود دهد.

پزشک شما همچنین وضعیت عمومی‌ سلامت شما را ارزیابی می‌کند. به دنبال تشخیص هر گونه مسئله‌ای خواهد بود که می‌تواند برای ریکاوری شما بعد از عمل، مشکل ایجاد کند. علاوه بر معاینه فیزیکی، تست‌های دیگری مانند آزمایش خون، ادرار، تست نوار عصب و عضله و رادیوگرافی از قفسه‌ سینه نیز ممکن است انجام شود.

در صورتی که هر گونه دارویی اعم از تجویزی یا غیر‌تجویزی، داروی گیاهی و داروی مکمل مصرف می‌کنید، لازم است در مورد دارو و دوز مصرفی آن به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است لازم باشد، مدتی قبل از انجام جراحی، مصرف برخی از داروها را متوقف کنید و ادامه‌ مصرف برخی داروهای دیگر اشکالی نداشته باشد.

عمل پروتز زانو چگونه انجام می‌شود؟ آیا این جراحی سخت است؟

خوشبختانه درصد قابل توجهی از جراحی‌های انجام شده تعویض مفصل زانو با موفقیت همراه است. مفصل مصنوعی برای سالیان طولانی در بهبود وضعیت فرد موثر بوده و کمک بزرگی به بیماران برای بازگشت به زندگی عادی می کند. عمل تعویض مفصل زانو یا همان آرتروپلاستی کامل زانو Total Knee Arthroplasty (TKA) به این ترتیب انجام می شود:

• با تشخیص پزشک متخصص بیهوشی یکی از روش های بیهوشی عمومی و یا بی حسی موضعی انتخاب می شود.
• ابتدا پزشک جراح ارتوپد، با ایجاد یک شکاف کوچک در ناحیه مفصل زانو به نواحی داخلی و استخوان‌های ناحیه مفصل، دسترسی پیدا می کند.
• در مرحله بعد نواحی آسیب دیده (غضروف و سطح مفصلی استخوان ران و ساق) توسط ابزار مخصوص جراحی حذف می شوند.
• با توجه به میزان و نحوه ی آسیب در هر بیمار، پزشک پروتز و ایمپلنت‌های مخصوصی را جایگزین مفصل آسیب‌دیده می‌کند.

ایمپلنت از اجرای فلزی و پلاستیکی تشکیل شده است و در این مرحله توسط ماده ای به نام “سیمان استخوانی “به استخوان‌های ران و ساق پا متصل می‌شود. همچنین ممکن است پزشک با در نظر گرفتن شرایط بیمار روش تثبیت بیولوژیک را جهت اتصال استخوان با مفصل مصنوعی انتخاب کند. در ادامه با انواع روش‌های جراحی زانو برای درمان آشنا خواهید شد.

آشنایی با انواع پروتزهای قابل استفاده در عمل تعویض مفصل زانو

انتخاب نوع، جنس و سایز پروتز مفصل بسیار مهم است. پزشک با بررسی سن بیمار، وزن، وضعیت جسمانی، نوع و میزان فعالیت بدنی و شدت آسیب ایجادشده رد مفصل، بهترین نمونه پروتز را استفاده می‌کند. در حالت کلی ۴ نمونه پروتز برای زانو استفاده می‌شود که عبارتند از:

• سرامیک روی پلاستیک
• سرامیک روی سرامیک
• فلز روی سرامیک
• فلز روی فلز

باید اشاره کنیم که پروتزی که در جراحی تعویض مفصل زانو استفاده می‌شود ۳ بخش دارد:

• بخشی که به استخوان ران (فمورال) مربوط است.
• بخشی که به استخوان ساق پا (تیبیال) مربوط است.
• بخشی از به استخوان کشکک (پاتلار) مربوط است.

موثرترین روش‌ها برای درمان زانو درد چیست؟ معرفی انواع جراحی های زانو

روش‌های زیر از جمله بهترین و موثرترین روش‌های جراحی انواع زانودرد هستند:

۱. جراحی زانو به روش آرتروسکوپی؛ روشی اکتشافی درمانی

در جراحی آرتروسکوپی زانو، پزشک فوق تخصص زانو ابتدا شکاف کوچکی را روی مفصل زانو ایجاد می‌کند و لوله آرتروسکوپ را به موضع درد می‌برد. با این کار پزشک می‌تواند داخل مفصل زانو را کامل ببیند و محل دقیق جراحی را به خوبی تعیین کند. جراحی آرتروسکوپی، روشی کم تهاجمی است که غالبا به صورت سرپایی انجام می‌شود. زمانی که بیمار درد شدید و مداوم در مفصل زانو دارد یا اینکه غضروف زانو به شدت آسیب دیده باشد، از جراحی آرتروسکوپی استفاده می‌شود.

۲. جراحی زانو به روش استئوتومی؛ ترمیم استخوان آسیب‌دیده

وقتی استخوان زانو به گونه‌ای تغییر شکل داده‌باشد که وزن بدن به صورت نامتعادل به زانو وارد شود، از جراحی استئوتومی برای درمان درد زانو می‌توان استفاده کرد. در جراحی استئوتومی، قسمتی از استخوان زانو توسط یک وسیله مخصوص برش داده می‌شود. سپس پزشک فوق تخصص، استخوان درشت نی را تغییر می‌دهد و مفصل زانو را جابه‌جا می‌کند تا فرم زانو تصحیح شود. در نهایت هم استخوان بریده شده با پیچ به هم ثابت می‌شود.

۳. جراحی زانو به روش آرتروپلاستی یا جراحی تعویض مفصل زانو

آرتروپلاستی یا جراحی تعویض مفصل زانو، از روش‌های بسیار موثر در درمان زانو درد است که روشی پرتهاجم نیز محسوب می‌شود. از جراحی تعویض مفصل زانو زمانی استفاده می‌شود که زانو به شدت دردناک شده‌است، به حدی که بیمار نمی‌تواند مفصل زانوی خود را حرکت دهد و فعالیت‌های روزانه‌اش را به خوبی انجام دهد.

آرتروپلاستی دیسک کمر و درد زانو را بسیار کاهش می‌دهد و عملکرد غضروف آسیب‌‌دیده مفصل زانو را به حالت صحیحش برمی‌گرداند. در طی عمل جراحی تعویض زانو، قسمت‌های آسیب‌دیده غضروف به صورت کامل از مفصل زانو خارج شده و با یک مفصل مصنوعی از جنس پلاستیک، فلز یا پلیمر تعویض می‌شود. زمانی که پاهای ضربدری، پاهای پرانتزی، آرتروز زانو یا انحراف زانو باعث بد شکلی پاها شده‌باشد و دیگر روش‌ها برای درمان آرتروز زانو موثر نباشند، عمل جراحی تعویض زانو انجام می شود.

آیا نتیجه عمل تعویض مفصل زانو دائمی است؟

نتیجه جراحی زانو به عوامل مختلفی بستگی دارد. از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر نتیجه جراحی می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• وضعیت جسمانی بیمار قبل از جراحی
• شدت و نوع آسیب زانو
• موفقیت آمیز بودن جراحی و مهارت جراح
• مراقبت‌های بعد از جراحی و انجام تمامی اقدامات گفته شده؛ از استراحت تا مصرف داروها و جلسات فیزیوتراپی
• داشتن تحرک، ورزش و مراقبت از زانو حسین نشستن و راه رفتن

با رعایت این موارد نتیجه جراحی خوب خواهد بود و پروتز زانو حداکثر ۲۰ سال دوام خواهد داشت. برای ماندگاری حداکثری پروتز مفصل زانو اقدامات زیر را می‌توانید انجام دهید:

• مراجعه به جراحی ماهر و بیمارستانی مجهز برای انجام عمل
• افزایش تحریک و تقویت عضلات زانو و پاها قبل از جراحی
• انجام فیزیوتراپی قبل از جراحی
• تهیه بهترین پروتز برای زانو
• انجام مراقبت‌های اصولی از زانو پس از جراحی
• عدم فشار به زانو در زمان نشستن و راه رفتن و حتی خوابیدن

با رعایت این اقدامات عمر مفید پروتزی که در زانوی شما استفاده شده بیشتر خواهد شد.

مدت استراحت بعد از عمل زانو چقدر است؟ آیا استراحت مطلق درست است؟

مدت استراحت بعد از عمل زانو با توجه به عملی که برای هر فرد صورت گرفته متفاوت است. برخی از مهم‌ترین عوامل که در کم یا زیاد شدن مدت زمان استراحت و دوره نقاهت تاثیر گذار هستند، شامل موارد زیر می‌شود:

• چگونگی مراقبت
• نوع جراحی
• سن بیمار
• وضعیت جسمانی

اما به طور کلی حدود ۲ تا ۶ ماه زمان نیاز است تا بیمار به صورت کامل به مفصل جدید عادت کند و بتواند کارها را همانند یک فرد سالم از سر بگیرید .توجه داشته باشید که استراحت کردن به معنی استراحت مطلق و عدم تحرک نیست. هر چه بیمار بیشتر بخوابد و راه نرود، روند درمان کندتر و سفتی در مفصل بیشتر خواهد شد.

مراقبت بعد از جراحی زانو شامل چه کارهایی می‌شود؟

یکی از مهم‌ترین نکاتی که بعد از تعویض مفصل زانو باید رعایت کنید، طی کردن دوره نقاهت و مراقبت‌های بعد از آن است. بعد از این که جراحی صورت گرفت بیمار به اتاق ریکاوری برده می‌شود تا به هوش آید. سپس بعد از مدت کمی درد او آغاز می‌شود که با تزریق مسکن درد او را آرام می‌کنند. تقریبا بعد از یک روز بیمار باید از تخت پایین بیاید و به آرامی حتی در حد چند قدم شروع به راه رفتن کند.

معمولا بیمار یک روز بعد مرخص می‌شود و باید جلسات فیزیوتراپی خود را که تقریبا ۱۰ جلسه است را آغاز کند.

مراقبت‌های دوران نقاهت بعد از عمل جراحی زانو

برخی از مراقبت‌هایی که در دوره نقاهت توصیه می‌شوند:

• مراقبت از زخم‌ها و تعویض
• اصولی پانسمان‌ها
• خم و راست کردن زانو
• ورزش‌های مدام و مکرر زانو
• برنامه منظم توانبخشی و فیزیوتراپی
• پیاده‌روی و راه رفتن در خانه
• مصرف دقیق و منظم داروهای تجویز شده توسط پزشک
• رژیم غذایی مناسب، سرشار از فیبر و انواع ویتامین و املاح معدنی

راه رفتن بعد از عمل تعویض زانو باید چقدر و با چه مسافتی باشد؟

بعد از مرخص شدن از بیمارستان و انجام جلسات فیزیوتراپی، در این مرحله که با درد هم همراه است، باید سعی کنید دامنه حرکت خود را گسترده‌تر کنید. مثلا اگر روزانه ۱۰ قدم برمی‌داشتید الان باید به ۲۰ قدم در روز برسد.ب ه مرور زمان باید استفاده از واکر و عصا را کنار بگذارید و بدون کمکی به راه رفتن و قدم برداشتن ادامه دهید.

به زندگی عادی و روتین خوش آمدید. دیگر می‌توانید برخی از ورزش‌ها و کارهایی که قبل از جراحی انجام میدادید را در این مرحله از سر بگیرید. در پایان این ۶ ماه توانبخشی، به صورت کامل توانایی راه رفتن و زندگی عادی و انجام هر کاری را خواهید داشت.

چه کسانی نباید جراحی تعویض مفصل زانو را انجام بدهند؟

هرچند جراحی تعویض مفصل زانو یکی از جراحی‌های پرکاربرد است. اما برای تمامی افراد مناسب نیست. برای مثال، در صورتی که شما در زانوی خود عفونتی دارید یا به مشکل عروقی حادی مبتلا هستید، نباید جراحی تعویض مفصل زانو را انجام دهید. همچنین در صورتی که شما اضافه وزن زیادی داشته باشید، به مشکلات قلبی یا ریوی دچار باشید که موجب بروز عوارضی بعد از بیهوشی و جراحی می‌شود. یا در ناحیه‌ای که برش جراحی ایجاد می‌شود به بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس مبتلا باشید، به احتمال زیاد پزشکتان شما را از انجام این جراحی منع می‌کند.

آیا انجام عمل زانو خوب است؟ موفقیت در این جراحی چقدر است؟

خوشبختانه با دستاوردهای علم پزشکی در زمینه ساخت پروتزهای کاربردی و با کیفیت، جراحی زانو به یکی از موفقیت‌آمیزترین عمل‌های جراحی قرن تبدیل شده‌است. درصد بسیار بالایی از جراحی‌های انجام‌شده عمل تعویض مفصل زانو با موفقیت همراه است. مفصل مصنوعی برای سالیان طولانی در بهبود وضعیت فرد موثر بوده و کمک بزرگی به بیماران برای بازگشت به زندگی عادی آن‌ها می‌کند.

هزینه تعویض مفصل زانو چقدر است؟

هزینه جراحی زانو از آن دسته هزینه‌هایی است که هیچ جوره از آن نمی‌توان فرار کرد. تصور کنید دچار درد شدید زانو هستید اما به دلیل کمبود یا عدم وجود پول توان مراجعه به پزشک و درمان درد خود را ندارید. مشاهده می‌کنید که پول و قیمت هر چیزی اهمیت زیادی دارد به خصوص با توجه به شرایط روز دنیا و ایران. متاسفانه پروتز زانو از مبلغ ۱۵ میلیون در سال گذشته، اکنون در حال تبدیل به ۷۸ میلیون تومان در سال ۱۴۰۲ است.

عوارض عمل تعویض مفصل زانو چیست؟

هر جراحی یکسری عوارضی دارد که ممکن است برای بیمار ایجاد شود. اما رایج‌ترین و در عین حال خطرناک‌ترین عوارض بعد از جراحی مفصل زانو عبارتند از:

• عفونت
• لخته شدن خون
• حمله قلبی و سکته
• آسیب عصبی

با مراجعه به پزشک ماهر و بیمارستان‌های مجهز و سلامت بدن خود می‌توان از این عوارض جلوگیری کرد. البته برخی از این عوارض غیرقابل کنترل هستند.

چکیده آنچه درباره جراحی زانو نوشته شد

عمل جراحی زانو که طی آن مفصل آسیب‌دیده بیمار بطور کامل جایگزین می‌گردد، یکی از رایج‌ترین عللی که باعث می‌شود که بیماران برای تعویض مفصل زانو اقدام کنند، درد شدید زانو، ناشی از آسیب، تصادف، بیماری‌های مزمن و یا ساییدگی مفصل زانو است. در این مقاله به تشریح کامل جراحی زانو، مراقبت‌های قبل و بعد از عمل پرداختیم. همچنین به هزینه جراحی زانو و اینکه این عمل برای چه کسانی مناسب است اشاره کردیم.

سلامتی شما مهمترین و ارزشمندترین موضوع در زندگیتان است. به همین دلیل برای درمان زانو درد و مشکلات زانوهایتان باید نزد یک پزشک فوق تخصص ماهر و باتجربه ویزیت شوید تا اولا مشکل شما را به درستی تشخیص دهد و سپس بهترین روش درمانی را برایتان تجویز کند.

سوالات متداول درباره جراحی زانو

۱. چه رابطه‌ای بین عفونت دندان قبل از عمل جراحی زانو وجود دارد؟

وجود هر گونه عفونت در دهان می‌تواند این عمل را به خطر بیاندازد. به عنوان مثال عفونت دندان ممکن است از طریق دهان وارد جریان خون شود و مفصل تعویض شده را آلوده کند.

۲. تا چه سنی می‌توان جراحی زانو را انجام داد؟

مناسب‌ترین سن تعویض مفصل زانو ۶۰ تا ۸۰ سالگی است.

۳. جراحی زانو چقدر طول می‌کشد؟

معمولا۱ الی ۳ ساعت، بین۱ الی ۳ روز هم بیمار باید تحت مراقبت در بیمارستان بستری باشد.

۴. طول درمان پس از جراحی یا دوره ریکاوری چقدر است؟

طول دوره درمان به وضعیت جسمانی بیمار بستگی دارد. اما در ۹۸ درصد موارد بیمار پس از مدت کوتاهی می‌توان به فعالیت عادی زیندگی خود بپردازد.

۵. درد بعد از جراحی چقدر شدید است؟

درد بعد از جراحی بسیار طبیعی است و این درد امکان دارد برای مدت طولانی و حتی پس از دوران نقاهت نیز ادامه داشته باشد.  اما رفته رفته کم خواهد شد. البته در مواردی که درد زیاد باشد، با داروها کاهش نیابد و همراه با آن علائم دیگری نیز ایجاد شود باید به پزشک مراجعه کنید تا محل جراحی شما را بررسی کند.