آیا می‌دانید جدیدترین و موثرترین روش برای ترمیم غضروف آسیب دیده چیست؟ ایا غضروف زانو ترمیم میشود؟ متاسفانه برخلاف بسیاری از بافت‌های بدن مانند پوست، غضروف آسیب دیده خود به خود ترمیم نمی‌شود. به همین دلیل برای ترمیم مجدد بافت و جلوگیری از آسیب بیشتر پزشکان از روش‌های درمانی مختلفی استفاده می‌کنند. خوشبختانه در حال حاضر چندین تکنیک جراحی موثر برای ترمیم، بازسازی و جایگزینی غضروف آسیب‌دیده وجود دارد. یکی از بهترین روش‌های درمانی برای ترمیم غضروف روش کاشت کندروسیت اتولوگ است.

در این روش از سلول‌های بدن خود بیمار برای جایگزینی سریع سلول‌های از دست رفته استفاده می‌شود. به همین با عوارض بسیار اندکی همراه است. برای اینکه بتوانید با این روش جذاب و موثر بیشتر آشنا شوید، در این سری از مقاله‌های سایت فست طب قصد داریم در خصوص روش کاشت کندروسیت اتولوگ و اینکه ایا غضروف زانو ترمیم میشود یا خیر صحبت کنیم. با ما همراه باشید تا در خصوص این روش جذاب بیشتر بدانید.

کاشت کندروسیت اتولوگ چیست و چرا انجام می‌شود؟

غضروف مفصلی، پوششی صاف و محکمی است که در انتهای استخوان‌ها قرار گرفته و مانند ضربه گیر از ساییدگی آنها جلوگیری می‌کند. علاوه بر بافت غضروف، مایع سینوویال نیز سطحی را تشکیل می‌دهد که افراد به راحتی بتوانند کارهای مانند: چرخیدن، راه رفتن یا دویدن را انجام دهند. کندروسیت‌ها (سلول‌های غضروف مفصلی) با تشکیل ماتریکس (ترکیبی پیچیده از پروتئین و آب) غضروف مفصلی را می‌سازند. زمانی که غضروف مفصلی آسیب می‌بیند، برخلاف سایر بافت‌ها به طور خود به خود و سریع ترمیم نمی‌شود. بنابراین آسیب‌های مفصلی منجر به درد شدید و کاهش دامنه حرکتی مفاصل می شوند. علاوه بر این ممکن است آسیب‌های مفصلی در دراز مدت منجر به تغییرات دژنراتیو یا استئوآرتریت (تخریب آهسته غضروف مفصلی یا همان آرتروز زانو) شوند.

روش کاشت سلول کندروسیت اتولوگ یا Autologous chondrocyte implantation(ACI) یک روش دو مرحله‌ای است. در مرحله اول به روش آرتروسکوپی نوع و شدت آسیب بافت غضروف ارزیابی می‌شود. چنانچه تشخیص داده شود که روش ACI برای درمان بیمار مناسب است. سلول‌های غضروف سالم را از سطح مفصل جدا کرده و خارج می‌کنند. سلول‌های غضروف سالم و مناسب به آزمایشگاه فرستاده شده و در یک دوره ۳ تا ۵ هفته‌ای کشت و تکثیر می‌شوند. زمانی که سلول‌ها به اندازه کافی رشد کرده و تکثیر شدند، به مفصل آسیب دیده بیمار از طریق روش آرتروتومی یا مفاصل باز تزریق می‌شوند.

موارد استفاده از روش ACI یا کاشت سلول کندروسیت اتولوگ

ACI برای درمان آسیب غضروف ناشی از ضربه‌های شدید (مانند: آسیب‌های ورزشی، تصادفات رانندگی، سقوط) که در آن بخشی از غضروف دچار ساییدگی شدید می‌شود، مناسب است. FDA یا سازمان غذا و دارو آمریکا (Food and Drug Administration) روش کاشت سلول کندروسیت اتولوگ را برای درمان قطعی آسیب‌های غضروف‌های مفصل انتهای استخوان ران و زانو تایید کرده است. ACI همچنین برای ترمیم نقایص کشکک (کلاهک زانو) نیز انجام می‌شود.

 از آنجایی که در روش کاشت کندروسیت غضروفی اتولوگ، برای ترمیم نقایص غضروفی داخل زانو از سلول‌های غضروفی کشت شده خود بیمار به نام کندروسیت استفاده می‌کنند،؛ عوارض شدیدی به همراه ندارد. برای درمان عارضه‌هایی مانند: از بین رفتن کامل بافت غضروف (استئوآرتریت) یا التهاب شدید مفصلی (آرتریت روماتوئید) این روش کاربردی ندارد. در هنگام مشاوره درمانی، پزشک جراح بررسی می‌کند که آیا ACI برای شما مناسب هست یا خیر.

این در حالی است که با استفاده مرتب و منظم از کمربند پلاتینر UIC سلول‌های بدن به ترمیم خود تحریک می‌شوند. در این کمربند از سه تکنولوژی اولتراسوند، اینفرارد و کلاک پالس استفاده می‌شود که هر کدام اثرات جداگانه‌ای دارند. از مهمترین اثرات استفاده منظم از کمربند Platiner می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.

روش کاشت کندروسیت اتولوگ چگونه انجام می‌شود؟

درمان کاشت کندروسیت اتولوگ در سه مرحله انجام می‌شود. پس می‌توان گفت که جواب سوال ایا غضروف زانو ترمیم میشود مثبت است. در ادامه این روش را توضیح خواهیم داد.

مرحله اول: ای مرحله به روش آرتروسکوپی در کمتر از ۳۰ دقیقه انجام می‌شود. در ابتدا قطعه کوچکی از غضروف مفصلی از ناحیه‌ی کناری زانو (عمدتا قسمت آسیب دیده) جدا می‌شود. این بیوپسی (بافت جدا شده) کوچک به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا در آنجا تعداد کافی از سلول‌های غضروفی (سلول‌های تولید کننده بافت غضروف) از نمونه جدا شود. زمانی که مقدار کافی سلول جدا شده و در محیط مطلوب (محیط کشت مخصوص) قرار گرفته و با هدف تقسیم سلولی کشت داده می‌شوند. این فرآیند معمولاً ۶-۸ هفته طول می‌کشد.

مرحله دوم: مرحله دوم با جراحی باز زانو یا آرتروتومی آغاز می‌شود. در این مرحله سلول‌های غضروف جدید و کشت داده شده را که برای تزریق مجدد آماده کرده بودند، به داخل بخش آسیب دیده تزریق می‌کنند. سلول‌های تزریق شده به مفصل آسیب‌دیده متصل می شوند و غضروف هیالین مانندی (غضروف صاف و منعطف انتهای استخوان) را تشکیل می‌دهند. غضروف جدید کاملا مانند بافت غضروف قبلی بیمار است.

مرحله سوم: مرحله سوم در واقع همان مرحله بهبودی کامل بیمار است. در این مرحله بیمار قادر است به راحتی حرکت کرده و فعالیت‌های معمولی روزانه خود را از سر بگیرد. مرحله سوم معمولا ۸ هفته پس از تزریق سلول‌های مفصلی آغاز می‌شود. در مرحله سوم افراد می‌توانند برای تقویت مفاصل خود تمرین‌های سبک ورزشی را انجام دهند. علاوه بر این در صورت تشخیص به بیمار توصیه می‌‌شود از طریق دستگاه حرکت غیرفعال پیوسته یا  continuous passive motion(CPM) دامنه حرکتی خود را افزایش دهند.

میزان موفقیت روش کاشت کندروسیت اتولوگ برای ترمیم مفاصل چه میزان است؟

آمارها نشان داده‌اند که موفقیت حاصل از انجام روش کاشت کندروسیت اتولوگ برای ترمیم سلول‌های غضروف مفصلی تقریبا ۹۲ درصد است. ۸۵٪ از بیماران پس از انجام این روش درمانی نوین به طور کامل درمان شده‌اند. بیمارانی که دچار آسیب کشکک زانو هستند، در صورت انجام عمل استئوتومی، تقریبا به میزان ۸۵ تا ۸۷ درصد درمان می‌شوند. بررسی و آگاهی از میزان موفقیت حاصل از انجام این روش‌ها برای جراحان و بیماران اهمیت دارد؛ زیرا بهتر می‌توانند برای انتخاب روش درمانی مناسب خود از میان روش‌های مختلف درمانی تصمیم گیری کنند.

توجه داشته باشید که میزان موفقیت آمیز بودن یک روند درمانی به روحیه و مراقبت بیمار بستگی دارد. هر چه بیمار بهتر نکات مراقبتی را انجام دهد، درمان موفق‌تر عمل خواهد کرد. به همین دلیل است که گفته می‌شود در طول درمان تغذیه مناسب و ورزش منظم (با مشورت پزشک) داشته باشید. می‌توان اینگونه گفت که طول درمان کندرومالاسی یا آسیب به غضروف‌ها به زمان و رسیدگی نیاز دارد.

اقدامات لازم برای آمادگی پیش از انجام روش کاشت کندروسیت اتولوگ

برای ارزیابی بالینی و کامل مفصل آسیب دیده بیمار، از غضروف مورد نظر از طریق روش‌هایی زیر استفاده می‌شود:

• اشعه ایکس
• اسکن MRI عکس برداری

با این روش‌ها محل و شدت آسیب دیدگی آن مشخص گردد. علاوه بر این از طریق ابزارهای مختلفی مانند CPM میزان دامنه حرکتی بیماران اندازه گیری و مشخص می‌شود. توجه داشته باشید! از ۸ ساعت قبل از عمل جراحی نباید غذاهای سنگین را مصرف کنید. همچنین فراموش نکنید که لیست کامل داروها و مکمل‌های مصرفی خود را در اختیار پزشک قرار دهید. در برخی از موارد لازم است بعضی از داروها (مانند داروهای رقیق کنند خون) از یک هفته قبل از انجام عمل جراحی قطع شوند. توجه داشته باشید که اگر از داروهای ضد التهابی مانند آمپول تریامسینولون برای زانو درد حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

اقدامات لازم پس از انجام روش کاشت کندروسیت اتولوگ

بلافاصله پس از انجام روش کاشت کندروسیت اتولوگ، محل زخم‌ها، شدت درد، تورم، میزان کنترل بیمار روی عضله چهار سر ران و ظرفیت عملکردی بررسی می‌شود. سپس به بیمار توصیه خواهد شد که برای حرکت کردن از بریس و عصاهای مخصوص استفاده کنند. سه هفته بعد از انجام جراحی بافت غضروف مجدداً بررسی خواهید شد. در صورتی که ترمیم بافت به خوبی صورت گرفته باشد، به بیمار پیشنهاد می‌شود که کلینیک‌های فیزیوتراپی با دستگاه‌های مخصوص حرکات قدرتی را انجام دهد.

شش هفته پس از تزریق سلول‌های بافت غضروف وضعیت بیمار مجدداً بررسی خواهید شد. در هفته نهم پس از جراحی بیمار باید بتوانند بدون عصا راه برود. شش ماه پس از تزریق سلول‌های غضروف بیماران قادر خواهند بود. فعالیت‌هایی که نیاز به ایستادن طولانی مدت و حرکت شدیدتر دارند مانند: خم شدن، چرخیدن، پرش، زانو زدن، بالا رفتن از پله، را انجام دهند.

سوالات متداول مقاله ایا غضروف زانو ترمیم میشود

۱. بهترین درمان‌های خانگی برای کاهش درد ناشی از آسیب غضروف چیست؟

بهترین و کم خطرترین روش‌هایی که باعث تسکین موقت درد مفاصل می‌شوند، شامل: استفاده از کمپرس سرد، شنا کردن، ماساژ اصولی با روغن گرم و مصرف مسکن‌های گیاهی و کم خطر است.

۲. مهم‌ترین معایب انجام روش کاشت کندروسیت اتولوگ چیست؟

مهم‌ترین عوارض و عیوب انجام این روش عبارتند از:

• هزینه بالا
• مدت زمان طولانی برای جایگزینی سلول‌های آسیب دیده
• هیپرتروفی(افزایش بیش از حد سلول‌ها)

۳. ایا امکان انجام روش کاشت کندروسیت اتولوگ برای سالمندان وجود دارد؟

بله این روش برای تمام افراد مناسب است.