۱نوار عصب عضله یا الکترومیوگرافی (electromyography) نوعی روش تشخیصی برای ارزیابی سلامت عضلات و سلول‌های عصبی کنترل کننده نورون‌های حرکتی بدن است. نتایج تست نوار عصب عضله می‌تواند اختلال عملکرد عصبی، اختلال عملکرد عضلانی یا سایر مشکلات انتقال سیگنال عصب به عضله را نمایان سازد.

در طول این تست با کمک دستگاه‌های خاص فعالیت الکتریکی سلول‌های عصبی بررسی می‌شوند. به همین دلیل از این روش تشخیصی در مواردی که مشکل عصبی، بی حسی یا درد خاصی در عضلات و بافت‌ها ایجاد شود، استفاده خواهد شد. در این مطلب از مجله فروشگاهی فست طب به بررسی نوار عصب عضله خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

نوار عصب عضله چه نوع تستی است؟ آیا نوار عب عضله درد دارد؟

در طول تست نوار عصب عضله، یک یا چند سوزن کوچک (که الکترود نامیده می‌شوند) از طریق پوست به عضله وارد می‌شوند. سپس فعالیت الکتریکی گرفته شده توسط الکترودها روی یک اسیلوسکوپ (مانیتوری که فعالیت الکتریکی را به شکل امواج نشان می‌دهد) نمایش داده خواهد شد.

حین انجام تست نوار عصب عضله، از یک تقویت کننده صدا استفاده می‌شود تا بتوان فعالیت را شنید. نوار عصب عضله فعالیت الکتریکی عضله را هنگام استراحت، انقباض خفیف و قوی اندازه‌گیری می‌کند. باید اشاره کنیم که در اغلب موارد انجام این تست درد ندارد اما گاهی بری افراد درد را به میزان قابل تحمل حس می‌کنند.

بافت عضلانی به طور معمول در هنگام استراحت، سیگنال‌های الکتریکی تولید نمی‌کند. هنگامی که یک الکترود وارد می‌شود، مدت کوتاهی پس از فعالیت روی اسیلوسکوپ دیده می‌شود. اما پس از آن، هیچ سیگنالی نباید وجود داشته باشد.

نورون‌های حرکتی، سیگنال‌های الکتریکی را منتقل می‌کنند که این کار باعث انقباض عضلات می‌شود. نوار عصب عضله از دستگاه‌های کوچکی به نام الکترود برای ترجمه این سیگنال‌ها به نمودارها، صداها یا مقادیر عددی استفاده می‌کند و سپس توسط پزشک متخصص تفسیر می‌شود.

باید اشاره کنیم که در مواردی می‌توان بدون تشخیص مشکل برای کاهش دردهای خفیف تا متوسط از درمان‌های خاصی استفاده کرد. یکی از این روش‌های درمانی استفاده از زانوبند زاپیامکس – ZAPIMAX است. این زانوبند ۳ تکنولوژی خاص دارد که شامل اولتراسوند، اینفرارد و کلاک پالس می‌شوند. این سه تکنولوژی در کنار هم باعث بهبود درد و ناراحتی زانو می‌شوند.

نوار عصب عضله در چه صورت تجویز می‌شود؟ آیا استفاده از نوار عصب و عضله برای تشخیص ام اس مناسب است؟

در صورت داشتن علائمی که ممکن است نشان دهنده اختلال عصبی یا عضلانی باشد، پزشک ممکن است نوار عصب عضله را تجویز کند. چنین علائمی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مور مور شدن کمر، دست، پا یا سایر اندام‌ها
• بی حسی اندام‌‌ها
• ضعف عضلانی
• سوزن سوزن شدن یا بی حسی در بازوها، پاها، دست‌ها یا صورت
• درد عضلات
• گرفتگی عضلات، اسپاسم یا پرش
• فلج عضلات

توجه داشته باشید که میزان هر کدام از این علائم به نوع آسیب ایجادشده بستگی دارد. به عنوان مثال در در تشخیص علت زانو درد که علائم بی حسی مشاهده می‌شود، از EMG استفاده می‌شود. همچنین استفاده از تست نوار عصب و عضله برای بیماری ام اس نیز مناسب است.

نوار عصب عضله برای تشخیص چه بیماری‌هایی به کار می‌رود؟

تست نوار عصب عضله بیشتر برای کمک به تشخیص انواع اختلالات عضلانی و عصبی استفاده می‌شود. نوار عصب عضله به پزشک کمک می‌کند تا دریابد عضلات بیمار به سیگنال‌های عصبی به درستی پاسخ می‌دهند یا خیر.

نتایج تست نوار عصب عضله اغلب برای کمک به تشخیص یا رد شرایطی مانند موارد زیر استفاده می‌شود:

• اختلالات عضلانی مانند دیستروفی عضلانی یا پلی میوزیت،
• بیماری‌هایی که بر ارتباط بین عصب و عضله موثرند مانند میاستنی گراویس
• اختلالات اعصاب خارج از نخاع مانند سندرم تونل کارپال
• نوروپاتی محیطی
• اختلالاتی که بر نورون‌های حرکتی مغز یا نخاع تاثیر دارند مانند اسکلروز جانبی آمیوتروفیک
• فلج اطفال
• اختلالاتی که بر ریشه عصبی تاثیر دارند مانند فتق دیسک در ستون فقرات

برای تشخیص این اختلالات و بیماری‌ها و همچنین بیماری ام اس از این تست استفاده می‌شود.

چگونه برای تست نوار عصب عضله آماده شویم؟ اقدامات لازم پیش از نوار عصب عضله

پیش از انجام تست نوار عصب عضله باید پزشک را از داروهای مصرفی مطلع ساخت. همچنین مهم است که در صورت داشتن هر نوع اختلال خونریزی، استفاده از باطری قلب (پیس میکر/pacemake ) یا الکترو شوک (دفیبریلاتور قلبی) به پزشک اطلاع داده شود. داشتن هر یک از این بیماری‌ها یا وسایل پزشکی ممکن است انجام تست نوار عصب عضله را با مشکل روبرو سازد. پیش از انجام تست نوار عصب عضله لازم است به موارد زیر دقت شود:

• حداقل ۳ ساعت قبل از شروع نوار عصب عضله از کشیدن سیگار خودداری کند.
• حمام کند، تا هرگونه چربی از روی پوست پاک شود و بعد از شستشو از هیچ لوسیون یا کرمی استفاده نکند.
• مراجعانی که باطری قلب (pacemaker ) و دفیبریلاتور قلبی (cardiac defibrillator) دارند. پیش از انجام تست نوار عصب عضله باید حتما به پزشک خود اطلاع دهند.
• از مراجع خواسته می‌شود که هر گونه لباس، جواهرات، گیره مو، عینک، سمعک یا سایر اشیاء فلزی را که ممکن است با نوار عصب عضله تداخل داشته باشد را کنار بگذارد. لباس مناسب به مراجع شما داده می‌شود.
• ممکن است پنج سوزن یا بیشتر برای انجام تست عصب عضله لازم باشد. احتمال دارد با قرار دادن الکترود درد خفیفی تجربه شود، اما معمولا تست نوار عصب عضله بدون درد است.
• اگر آزمایش دردناک بود، مراجع باید به پزشک خود اطلاع دهد. زیرا ممکن است در نتایج تست عصب عضله اختلال ایجاد کند.

پس می‌توان گفت که انجام الکترومیوگرافی به اقدامات خاصی نیاز ندارد.

در طول تست نوار عصب عضله (الکترومیوگرافی) چه اتفاقی می‌افتد؟

تست نوار عصب عضله شامل ۲ مرحله است که در ادامه با آن‌ها آشنا خواهیم شد.

۱.سرعت هدایت عصبی؛ بررسی نورون‌هیا حرکتی در عضلات

اولین بخش از تست نوار عصب عضله، سرعت هدایت عصبی است. سرعت هدایت عصبی شامل قرار دادن حسگرهای کوچک به نام الکترودهای سطحی روی پوست برای ارزیابی توانایی نورون‌های حرکتی و ارسال سیگنال‌های الکتریکی است. در طول این بخش از تست عصب عضله، پزشک چندین الکترود را روی سطح پوست مراجع قرار می‌دهد، معمولا در بخش‌هایی که علائم را تجربه می‌کند. این الکترودها میزان ارتباط نورون‌های حرکتی را با عضلات ارزیابی می‌کنند. پس از اتمام تست عصب عضله، الکترودها از پوست خارج می‌شوند.

۲.نوار عصب عضله سوزنی؛ بررسی فعالیت عضلات حین انقباض و استراحت

در بخش دوم نوار عصب عضله که به عنوان نوار عصب عضله سوزنی شناخته می‌شود، از حسگرهایی برای ارزیابی سیگنال‌های الکتریکی استفاده می‌شود. این حسگرها الکترودهای سوزنی نامیده می‌شوند و مستقیما در بافت عضلانی قرار می‌گیرند تا فعالیت عضلانی را در زمان استراحت و انقباض ارزیابی کنند. در این مرحله، پزشک ابتدا ناحیه آسیب دیده را با یک ماده ضد عفونی کننده تمیز می‌کند. سپس از یک سوزن برای وارد کردن الکترودها به بافت عضلانی استفاده می‌کند. ممکن است در حین وارد کردن سوزن، احساس ناراحتی یا درد خفیفی در مراجع شکل بگیرد.

الکترودهای سوزنی فعالیت الکتریکی عضلات را در زمان انقباض و زمان استراحت ارزیابی می‌کنند. این الکترودها پس از پایان آزمایش برداشته می‌شوند. در طول هر دو بخش از تست نوار عصب عضله، الکترودها سیگنال‌های الکتریکی کوچکی را به اعصاب می‌رسانند. سیگنال‌ها توسط کامپیوتر به نمودارها یا مقادیر عددی تبدیل و توسط پزشک تفسیر می‌شود.

آیا نوار عصب عضله کودکان هم گرفته می‌شود؟

در مواردی که نیاز باشد سلامت عضلانی و عصبی کودک چک شود، تست عصب و عضله بریا کودک تجویز خواهد شد. در این راستا باید کودک را آماده انجام این تمرین کنید، زیرا ۲۰ تا ۹۰ دقیقه ثابت ماندن برای کودک خسته کننده و در مواردی غیر قابل امکان است.

تست نوار عصب و عضله چقدر طول میکشد؟

تست نوار عصب عضله حدود ۲۰ تا ۹۰ دقیقه طول می‌کشد. و بعد از آن هیچ عوارضی بیمار را درگیر نمی‌کند و به همین دلیل می‌تواند بعد از تست نوار عصب و عضله به فعالیت‌های عادی روزانه خود بپردازد. برای بهتر شدن روند تست پیشنهاد می‌شود که شب قبل خوب بخوابید، دوش گرفته و لباسی مناسبی بپوشید که در حین انجام تست اذیت نشوید. در مورد اینکه نوارد عصب دست چقدر طول میکشد باید بگوییم که به آسیب دست و قسمتی که می‌خواهید تست را انجام دهید بستگی دارد.

نتایج نوار عصب عضله چه معنایی می‌دهد؟ تفسیر جواب نوار عصب و عضله

اگر نتایج نوار عصب عضله نرمال نباشد، می‌تواند نشان‌دهنده وضعیت‌های مختلفی باشد. بسته به اینکه کدام عضله یا اعصاب تحت تاثیر قرار می‌گیرند، ممکن است هر یک از نتایج زیر حاصل شود:

• سندرم تونل کارپال: وضعیتی که بر اعصاب دست و بازو تاثیر می‌گذارد. معمولا خیلی جدی نیست، اما می‌تواند دردناک باشد.
• فتق دیسک: زمانی اتفاق می‌افتد که بخشی از ستون فقرات به نام دیسک آسیب دیده باشد. این کار به ستون فقرات فشار وارد می‌کند و باعث درد و بی حسی می‌شود.
• سندرم گیلن باره: یک اختلال خود ایمنی است که بر اعصاب تاثیر می‌گذارد. این سندرم منجر به بی حسی، گزگز و فلج دست یا پاها می‌شود. اکثر افراد پس از درمان این اختلال بهبود می‌یابند.
• میاستنی گراویس: یک اختلال نادر است که باعث خستگی و ضعف عضلانی می‌شود.
• دیستروفی عضلانی: یک بیماری ارثی است که ساختار و عملکرد عضلات را به طور جدی تحت تاثیر قرار می‌دهد.
• بیماری شارکو ماری توث: یک اختلال ارثی است که باعث آسیب عصبی، به ویژه در بازوها و پاها می‌شود.
• اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS): یک اختلال پیشرونده و در نهایت کشنده است که به سلول‌های عصبی مغز و نخاع حمله می‌کند. اسکلروز جانبی بر روی تمام عضلات که برای حرکت، صحبت کردن، خوردن و تنفس استفاده می‌شود تاثیر می‌گذارد.

بعد از تشخیص این آسیب‌ها و اختلالت نوبت به انتخاب روش درمان می‌رسد. یکی از راهکارهای درمان مشکلات کمر استفاده از کمربند پلاتینر است. این کمربند با داشتن تکنولوژی‌های خاص خود به راحتی و در کوتاه مدت درد را در ناحیه کمر از بین می‌برد.

آیا انجام تست نوار عصب عضله برای قسمت‌های مختلف بدن یکسان است؟

به صورت کلی باید گفت که نوار EMG برای قسمت‌های مختلف بدن به یک صورت انجام می‌شود. در ادامه با رایج‌ترین نمونه‌های آن آشنا خواهیم شد.

نوار عصب عضله دست؛ آیا نوار عصب دست درد دارد؟

معمولا به دنبال احساس درد غیرطبیعی و پیاپی در دست، از نوار عصب عضله دست برای تشخیص علت درد دست استفاده می‌شود. با استفاده از تست نوار عصب عضله دست، بخش‌های مستعد آسیب دست مشخص می‌شوند. اطلاعات نهایی حاصل از نوار عصب عضله دست، حاوی نتایجی دقیق از عملکرد اعصاب و عضلات دست می‌باشد. معمولا حین EMG بیمار کمی درد حس می‌کند که قابل تحمل است.

نوار عصب عضله پا برای بررسی وضعیت اعصاب پاها

غالبا احساس درد در بخش‌هایی از بدن از جمله کمر، مانند احساس گز گز یا مور مور شدن پیوسته کمر یا احساس درد در این ناحیه و همچنین پاها، می‌تواند نشانه پا درد باشد. آسیب‌های عملکردی اعصاب و عضلات پا، همانند دست با استفاده از نوار عصب عضله پا قابل مشاهده و بررسی است.

نوار عصب و عضله کجا بگیرم؟

• بیمارستان ابن سینا
• درمانگاه فجر
• مرکز تصویربرداری پایتخت
• مرکز نوار عصب و عضله صدر
• بیمارستان میلاد

سوالات متداول در مورد نوار عصب عضله

۱. خطرات نوار عصب عضله چیست؟

نوار عصب عضله یک تست بسیار کم خطر است. با این حال، ممکن است در ناحیه‌ای که آزمایش شده احساس درد کنید. این درد ممکن است چند روز طول بکشد و می‌توان درد را با مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن تسکین داد.

در موارد نادر، ممکن است در محل وارد کردن سوزن، گز گز شدن، کبودی و تورم را تجربه کرد. اگر تورم یا درد بدتر شد، باید حتما به پزشک اطلاع داد.

۲. هزینه نوار عصب عضله ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ چقدر است؟

قیمت نوار عصب عضله بستگی به نوع محلی دارد که نوار عصب عضله در آن انجام می‌شود. نکته بدیهی این است که هرچه ناحیه مورد نظر گسترده‌تر باشد، هزینه نوار عصب عضله بیشتر خواهد شد.

۳. نوار عصب عضله قادر به بررسی تمام اعصاب بدن است؟

خیر، نوار عصب عضله تنها در مواردی کاربرد دارد که بخش مورد نظر، اعصاب نازک و عمقی را شامل نشود. همچنین با افزایش سن، امکان بررسی اعصاب دشوارتر می‌شود.

۴. برای انجام تست نوار عصب عضله باید به فیزیوتراپیست مراجعه کرد؟

خیر، انجام تست نوار عصب عضله در حیطه تخصصی فیزیوتراپیست‌ها نبوده و تنها توسط متخصصین مغز و اعصاب، توانبخشی و همچنین طب فیزیکی امکان پذیر است.

۵. چه مدت طول می‌کشد تا پاسخ تست نوار عصب عضله آماده شود؟

غالبا پاسخ تست نوار عصب عضله بلافاصله پس از انجام تست آماده و به مراجع تحویل داده می‌شود.