آیا می‌دانید دلیل ابتلا شما به نقرس زانو چه بوده است؟ آیا با موثرترین و بهترین روش‌های درمانی نقرس آشنا هستید؟ نقرس به نوعی بیماری التهابی می‌گویند که در اثر تجمع اسید اوریک اضافی در بدن ایجاد می‌شود. زمانی که کریستال‌های اسید اوریک در مفاصل رسوب می‌کنند، تورم، قرمزی، گرما و درد شدید ایجاد می‌شود. زانو یکی از مفاصل مستعد ابتلا به نقرس است. این عارضه ممکن است هر دو زانو را درگیر کند؛ اما معمولاً یک زانو را شدیدتر درگیر می‌کند.

خوشبختانه در حال حاضر روش‌های درمانی موثری وجود دارد که پیروی از آنها می تواند درد وتورم زانوهای شما را به سرعت کاهش دهد. برای آگاهی و کمک به درمان سریع‌تر در این سری از مقالات فست طب قصد داریم در خصوص چیستی، علائم و درمان‌های موثر بیماری نقرس صحبت کنیم. با ما همراه باشید تا در خصوص این موضوع جالب بیشتر بدانید.

نقرص چیست و چگونه درمان میشود؟

نقرس به بیماری گفته می‌شود با رسوب اسید اوریک در مفاصل و کلیه‌ها همراه است. جالب است که بدانید تا اوایل قرن نوزدهم، نقرس جزء علائم آرتروز زانو بوده و در دسته بندی جداگانه‌ای قرار نداشته است. در قرن بیستم که مسیرهای بیوشیمیایی تولید اسید اوریک در بدن مشخص‌شده و توانایی بلورهای اسید اوریک در ایجاد التهاب مفاصل ثابت گردید، مجموعه علائم ناشی از تجمع اسید اوریک نقرس نامیده شد.

بیماری نقرس بسیار دردناک و ناتوان کننده است. با این حال تقریباً در تمام بیماران پس از چند ماه پیگیری درمانی کاملا درمان می‌شود. علائم این عارضه بیشتر در شصت پا، قسمت میانی پا، مچ پا و زانو دیده می‌شود. شناسایی و درمان زودهنگام بیماری برای جلوگیری از درد و تشدید عوارض بسیار اهمیت دارد. این بیماری مردان را بیشتر درگیر کرده و در زنان نیز پس از یائسگی دیده می‌شود.

اگر چه گفته می‌شود مصرف الکل علت اصلی نقرس است؛ اما ژنتیک نیز در تحریک تجمع و رسوب اسید اوریک موثر است. به همین دلیل بسیاری از کسانی که هرگز الکل مصرف نمی‌کنند دچار نقرس می‌شوند. علاوه بر عوامل گفته‌شده سرب نیز به دلیل آسیب به کلیه‌ها و کاهش توانایی آن‌ها برای حذف اسید اوریک ریسک ابتلا به نقرس را افزایش می‌دهد.

متاسفانه تخمین زده در حال حاضر حدود پنج میلیون نفر در ایالات متحده آمریکا به نقرس مبتلا هستند. امروزه شیوع نقرس در جوان نیز افزایش یافته است. افزایش نرخ ابتلا به این بیماری در افراد جوان به دلیل افزایش وزن و استفاده از الکل است که سطح اسید اوریک را در خون افزایش می‌دهند.

مهم‌ترین علائم نقرص در زانو چیست؟

پس از آشنایی با علت زانو درد ناگهانی در زنان و چیستی بیماری نقرس زانو، نوبت آن است که علائم بیماری را بررسی کنیم. بررسی علائم بیماری به تشخیص مرحله و شدت بیماری کمک می‌کند. پس از بررسی علائم زیر لازم است برای تشخیص دقیق‌تر آزمایش خون سطح اسیداوریک در خون را انجام دهید.

مهم‌ترین علامت ابتلا به بیماری نقرس درد شدید، التهاب، قرمزی و احساس گرما در مفصل آسیب دیده است. بیماری نقرس، مفاصل مختلف مانند: مچ پا، آرنج، زانو و مچ دست را درگیر می‌کند. اگرچه علائم این عارضه بیشتر در شصت پا دیده می‌شود؛ اما در موارد شدیدتر و در افراد سالمند چندین مفصل را به طور همزمان درگیر می‌کند.

درد ناشی از ابتلا به نقرس اغلب در مراحل اولیه بیماری به صورت مقطعی ایجاد شده و پس از چند دقیقه دوباره از بین می‌رود. با این حال چنانچه این عارضه به درستی درمان نشود، ممکن است علاوه بر التهاب مزمن سبب ابتلا به نارسایی کلیه شود.

متداول‌ترین علائم نقرس در مردان و زنان عبارتند از

• زانو درد شدید
• احساس یخ زدن یا سفتی در مفصل که ۳۰ دقیقه پس از بیدار شدن از خواب طول می‌کشد.
• صدای تق تق زانو
• درد هنگام لمس ناحیه خاصی از زانو
• تغییر شکل مفصل به دلیل تورم زیاد

چنانچه این علائم بیش از ۶ ماه طول بکشند، مزمن در نظر گرفته شده و باید تحت درمان جدی قرار بگیرید. زیرا نقرس نیز مانند روماتیسم به درمان سریع و تخصصی نیاز دارد. البته تا کنون درمان قطعی روماتیسم مفصلی کشف نشده است و اغلب روش‌های درمانی جنبه مدیریت درد و جلوگیری از آسیب بیشتر دارند.

آیا نقرص درمان قطعی دارد؟

خوشبختانه بله؛ بیماری نقرس زانو پس از مصرف داروهایی که رسوبات اسید اوریک را در خون از بین می‌برند؛ درمان می‌شود. این داروها سبب خروج اسید اوریک از خون به ادرار می‌شوند. بنابراین برای پیگیری روند درمانی خود در حین مصرف دارو باید دائما آزمایش ادرار دهید. توجه داشته باشید! انجام آزمایش ادرار جهت  تشخیص نقرس کاذب نیز اهمیت دارد. دربیماری نقرس کاذب به ‌جای اسید اوریک، کریستال‌های فسفات کلسیم در درون مفصل و بافت‌های اطراف آن رسوب می‌کنند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر درد ناشی از ابتلا به بیماری نقرس زانو به طور ناگهانی تشدید وطولانی شد باید سریعا با پزشک خود تماس بگیرید. عدم درمان نقرس ممکن است سبب رسوب کریستال‌های اسیداوریک در سایر بافت‌ها و مفاصل شود. همچنین اگر در حال حاضر تب دارید و مفاصل شما داغ و ملتهب شده است، فوراً به مراکز درمانی مراجعه فرمایید؛زیرا ممکن است علامت عفونت باشد.

آشنایی با روش‌های تشخیص بیماری نقرس زانو

سابقه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایشات به تشخیص بیماری نقرس کمک می‌کنند. پس از انجام بررسی‌های مختلف برای اطمینان از ابتلا یا عدم ابتلا به بیماری  باید تست‌های مختلفی در آزمایشگاه تشخیص بالینی انجام شود. معتبرترین تست‌های تشخیصی بیماری نقرس شامل موارد زیر است:

• تجزیه و تحلیل مایع مفصلی: تجزیه و تحلیل مایع مفصلی بهترین راه برای تشخیص ابتلا به نقرس است. برای تشخیص این بیماری پزشک مقداری مایع را از مفصل آسیب دیده خارج کرده و آن را برای بررسی وجود کریستال‌های اسید اوریک زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند.
• آزمایش خون: برای بررسی سطح اسید اوریک در بدن آزمایش خون انجام می‌شود. با این حال بسیاری از افرادی که دارای سطح بالایی از اسید اوریک خون هستند؛ هرگز به نقرس مبتلا نمی‌شوند و در مقابل ممکن است برخی از افراد مبتلا به نقرس دارای سطح اسید اوریک طبیعی باشند!
• آزمایش‌های تصویربرداری: انجام آزمایش‌های تصویر برداری مانند: اشعه ایکس، اولتراسوند، تصویربرداری تشدید مغناطیسی و توموگرافی کامپیوتری با انرژی دوگانه، از طریق تجسم کریستال‌های اسید اوریک مفاصل در رایانه به تشخیص دقیق بیماری کمک می‌کند.

موثرترین روش‌های درمان نقرس زانو

به گفته دکتر کینان متخصص بیماری‌های داخلی: (هدف از درمان بیماری نقرس کاهش رسوبات کریستال‌های اسید اوریک در بافت‌ها است. کاهش درد و تورم اغلب به معنای این است که بیماری شما نیز درمان شده است). متداول‌ترین روش‌های درمانی برای نقرس شامل موارد زیر است:

• مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئید (NSAIDs): مصرف داروهایی ضد التهاب (مانند: آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن، سلکوکسیب، دیکلوفناک، ایندومتاسین وکتوپروفن) سبب تسکین درد و کاهش تورم مفاصل می‌شود.
• مصرف داروی کلشی سین: این دارو بیشتر برای درمان سرطان کاربرد دارد. در بیماری نقرس نیز به منظور کاهش تورم و درد تجویز می‌شود.
• استراحت کردن: از ایستادن و یا انجام فعالیت‌هایی که آسیب را تشدید می‌کنند خودداری فرمایید.
• استفاده از کمپرس سرد: استفاده از کمپرس سرد به دلیل جلوگیری از تولید عوامل التهابی از سلول‌های ایمنی، به کاهش تورم و التهاب زانو کمک می‌کند.
• مصرف داروهای حاوی اسید اوریک: داروهای حاوی اسید اوریک مانند: آلوپورینول و فبوکسوستات (مهم‌ترین دارو نقرس) از عود مجدد بیماری جلوگیری می‌کنند.
• جراحی: در موارد شدید بیماران مبتلا به نقرس ممکن است نیاز به جراحی تعویض مفصل داشته باشند.

معرفی سایر روش‌های درمان نقرس زانو

سایر داروهای موثر برای درمان نقرس شامل: آلوپورینول (متداول‌ترین دارو برای کاهش سطح اسید اوریک)، فبوکسوستات، پروبنسید و pegloticase (Krystexxa) است. این داروها برای افراد مبتلا به نقرس مزمن که به سایر داروهای کاهش دهنده اسید اوریک پاسخ نداده‌اند؛ تجویز می‌شود.

به طورکلی سطح اسید اوریک در خون باید کمتر از ۶ میلی گرم در دسی لیتر باشد. افزایش جزئی اسید اوریک در خون نیاز به درمان دارویی نداشته و تنها از طریق تغییرات رژیم غذایی و سبک زندگی (داشتن رژیم غذایی سالم، اجتناب از مصرف غذاهای پر پورین مثل گوشت قرمز، الکل و نوشیدنی‌های شیرین) به کاهش سطح این ماده در خون کمک می‌کند. در صورت عدم درمان، بیماری نقرس ممکن است در سراسر بدن پخش‌شده و سبب آسیب دائمی به مفاصل و استخوان‌های شما شود.

برای درمان نقرص چه بخوریم؟

علاوه بر مصرف دارو برای کاهش سریع حجم رسوبات اسید اوریک و کاهش سریع علائم آن توصیه می‌شود از رژیم غذایی مخصوصی پیروی کنید. دقت داشته باشید! مصرف غذاهایی پر پورین (درادامه اشاره خواهد شد) سبب تشدید بیماری و افزایش میزان رسوب کریستال‌ها در بافت می‌شود. بنابراین حتما به رژیم غذایی مخصوص خود نیز پایبند باشید.

بهترین مواد غذایی برای کمک به درمان نقرس شامل موارد زیر است:

• مصرف میوه‌هایی مانند: توت، آووکادو، نارنگی، هلو، آناناس، توت فرنگی، گوجه فرنگی، لیمو، کیوی، آلوئه ورا و آلو
• مصرف سبزیجاتی مانند: ریحان، هویج، اسفناج، گشنیز، کلم، کاهو و کلم
• مصرف ماهی‌هایی مانند: ماهی‌های سردابی، سالمون و قزل آلا
• مصرف غلات: گندم، جو و برنج قهوه‌ای
• مصرف آب زیاد برای خروج سریع اسید اوریک از ادرار
• مصرف میوه های دارای ویتامین ث: فلفل قرمز، پرتقال، تمشک، لیمو و گوجه‌فرنگی
• لبنیات کم چرب مانند: شیر کم چرب و دوغ
• غذاهای دارای آلیسین و کوئرستین مانند: سیر و پیاز

بدترین مواد غذایی برای کمک به درمان نقرس شامل موارد زیر است:

• گوشت قرمز
• ماهی آب شور مانند: ساردین و تن ماهی
• خرما
• الکل
• نخودچی
• آجیل
• ماست، کره و سرشیر چرب
• ماکارونی
• نان
• مواد غذایی شیرین

پرتکرارترین سوالات کاربران در مورد نقرس

۱. چه عواملی باعث ابتلا به بیماری نقرس می‌شوند؟

مهم‌ترین عواملی که در ابتلا به بیماری نقرس نقش دارند؛ عبارتند از:

• ژنتیک یا تاریخچه خانوادگی
• مصرف داروهایی مانند دیوریتیک‌ها (قرص های آب) برای درمان فشار خون بالا تجویز می‌شوند.
• ابتلابه بیماری‌هایی مانند: مقاومت به انسولین، کلسترول بالا، بیماری قلبی و بیماری کلیوی
• افزایش وزن
• نوع رژیم غذایی (مصرف غذایی دارای سطوح پورین بالا)
• سن و جنس (ریسک ابتلا افراد سالمند و مردان به بیماری نقرس بیشتر از زنان است)
• ابتلا به آرتریت

۲. علائم چه بیماری هایی مشابه نقرس است؟

بیماری‌هایی که به دلیل داشتن علائم مشابه با نقرس اغلب با این بیماری اشتباه گرفته می‌شوند؛ عبارتند از:

• روماتیسم مفصلی
• سلولیت
• آرتریت پسوریاتیک
• نقرس کاذب (آرتریت پیروفسفات کلسیم)
• آرتریت سپتیک
• سندرم Iliotibial Band (ملتهب شدن باند ایلیوتیبیال)

۳. درمان‌های تهاجمی برای نقرس چه نوع درمان‎هایی هستد؟

درمان‌های تهاجمی که برای درمان نقرس استفاده می‌شوند و اغلب جزء آخرین خط درمانی هستند؛ شامل: جراحی تعویض مفصل زانو مصنوعی، جراحی آرتروسکوپی و تزریق مایع سینوویال مصنوعی یا پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) است.​