کیفوز، یک حالت فیزیکی است که با خم شدن غیرطبیعی یک ناحیه از ستون فقرات همراه است. این خمیدگی می‌تواند در قسمت‌های مختلف رخ دهد و از نظر شکلی می‌توان آن را به قوز تشبیه کرد. کیفوز ممکن است در ناحیه گردن، کمر، یا قسمت میانی ستون فقرات اتفاق بیافتد.

اصطلاح “قوز کمر” بیشتر به تغییر شکل قسمت میانی ستون فقرات اشاره دارد. این مشکل ممکن است از عوامل مختلفی نظیر نقص‌های استخوانی، مشکلات عضلاتی، یا اختلالات نورولوژیک ناشی شود. کیفوز می‌تواند در رده‌های سنی متفاوت از کودکان تا بزرگسالان رخ دهد و در برخی موارد بر اثر عوامل ژنتیکی از بدو تولد شکل بگیرد. این وضعیت ممکن است بدون هیچ علائم دردآوری باشد یا با مشکلات جدی‌تری همراه شود که نیازمند درمان و مدیریت تخصصی است. درمان کیفوز بستگی به نوع و شدت آن دارد و ممکن است شامل فیزیوتراپی، تمرینات تقویتی، استفاده از کمربند کمکی، و در موارد شدیدتر، جراحی باشد. این بلاگ از فروشگاه فست طب با ما همراه باشید تا بطور کامل با مشکل قوز کمر آشنا شوید.

قوز کمر چیست؟

قوز کمر یا کیفوز یکی از اختلالاتی است که در ناحیه ستون فقرات ظاهر می‌شود. کیفوز ممکن است در بدو تولد رخ دهد (کیفوز مادرزادی) و یا با گذر سن بوجود بیاید. هنگام نگاه کردن به بیمار کیفوز از پهلو، سر کمی‌جلوتر از بدن قرار دارد و برآمدگی در ناحیه پشت قابل توجه است و گودی کمر زیادتر از حد طبیعی است. درجاتی از این بیماری وجود دارد که خود را به صورت انحنای ستون فقرات نشان می‌دهد.

کیفوز وضعیتی است که در آن ستون فقرات بیش از اندازه به سمت جلو خم می‌شود. در واقع، ستون فقرات درحالت طبیعی در ناحیه پشت به جلو خم شده است (کیفوتیک) و ظاهری توخالی (لوردوتیک) در ناحیه کمر دارد. مشکل کیفوز زمانی اتفاق می‌افتد که خمیدگی کمر به سمت جلو از حد طبیعی (بیش از ۵۰ تا ۶۰ درجه) بیشتر شود یا گودی کمر کاهش یابد (زیر ۱۵ درجه) یا از بین برود.

قوز کمر اگر که بین ۲۰ تا ۵۵ درجه باشد طبیعی تلقی می‌شود، اما در درجات پیشرفته تر باید درمان شود. این بیماری که هم از نظر جسمی‌و هم از نظر روانی بر زندگی تأثیر منفی می‌گذارد، ممکن است کیفیت زندگی شما را کاهش دهد.

در حالی که قوز کمر در دوران کودکی می‌تواند باعث بیماری‌های ریوی و قلبی شود. گوژپشتی که در سنین بالاتر دیده می‌شود، با کاهش ظرفیت ریه می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد. البته یک راه دیگر برای تسکین درد کمر استفاده از کمربند پلاتینر است. این کمربند آلمانی با تکنولوژی UIC خود به راحتی درد و ناارحتی زانو را کاهش خواهد داد. برای خرید پلاتینر می‌توانید به فروشگاه فست طب مراجعه کنید. و این محصول اورجینال را که برای انواع مشکلات کمر مناسب است، خریداری کنید.

کیفوز چیست، چه چیزی باعث کیفوز غیرطبیعی می‌شود؟

وقتی از پشت به ستون فقرات نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که ستونی صاف است متشکل از مهره‌هایی که روی هم قرار گرفته اند و از وسط سر و لگن می‌گذرد. وقتی از پهلو به ستون فقرات انسان نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که چنین خط مستقیمی‌وجود ندارد و هر یک از مهره‌ها دارای انحناهای فیزیولوژیکی هستند که با ایجاد یک زاویه با یکدیگر ایجاد شده اند. به عنوان مثال، یک کیفوز (قوز پشت) در ناحیه سینه و پشت و به دنبال آن یک گودی در ناحیه کمر ما وجود دارد.

کیفوز در قفسه سینه و پشت افراد در بین افراد بسیار متفاوت است. به عبارت دیگر، همانطور که در اطراف خود مشاهده می‌کنید، برخی افراد خمیده‌تر می‌ایستند، در حالی که برخی دیگر بیشتر راست می‌ایستند. این قوز کمر دارای محدودیت ابعادی پذیرفته شده فیزیولوژیکی است.

در یک اندازه گیری زاویه که در رادیوگرافی جانبی در حالت ایستاده راحت گرفته شده است، این حد بین ۲۰ درجه تا ۵۵ درجه متغیر است. به عبارت دیگر قوز کمر در فردی با ۲۰ درجه کیفوز و فردی با کیفوز ۵۵ درجه در محدوده طبیعی در نظر گرفته می‌شود. بنابراین، این کاملاً طبیعی است که هر یک از اعضای یک خانواده نسبت به اعضای دیگر، کم و بیش قوز داشته باشند.

علل بروز مشکل قوز کمر یا کیفوز چیست؟

قوز کمر ممکن است در بدو تولد (کیفوز مادرزادی) و یا ممکن است بعدا رخ دهد. برخی از دلایل شناخته شده برای ایجاد این بیماری، که می‌تواند به صورت ژنتیکی نیز ایجاد شود، عبارتند از:

• وضعیتی که در آن بافت‌ها به دلیل محرک‌های خارجی قادر به انجام عملکرد طبیعی خود نیستند.
• پوکی استخوان،
• شکستگی در ستون فقرات ناشی از تصادف یا ضربه،
• التهاباتی که ممکن است در ستون فقرات ایجاد شود،
• بیماری سل،
• سوء تغذیه و کمبود ویتامین
• آرتروز کمر

با درمان هر یک از این موارد می‌توان از کیفوز پیشگیری کرد.

انواع کیفوز کدام‌ها هستند؟

انواع کیفوز عبارتند از:

1. ‌کیفوز موقعیتی(Postural Kyphosis):‌ این نوع کیفوز بسیار شایع است و معمولاً در دوران نوجوانی رخ می‌دهد. نگهداری بدن در وضعیت نادرست یا نشستن‌های نامناسب باعث کشیدگی رباط‌ها و عضلات می‌شود، که منجر به خروج مهره‌ها از موقعیت عادی شان و تغییر شکل ستون فقرات می‌شود. این نوع از کیفوز بیشتر دختربچه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و معمولاً باعث ایجاد حس درد نمی‌شود.
2. ‌کیفوز شوئرمن (Scheuermann’s Kyphosis):‌ در این نوع کیفوز، مشکل در شکل مهره‌ها است و مهره‌ها شکلی متفاوتتر از مورد انتظار دارند. در ‌کیفوز شوئرمن مهره‌ها به جلو خم می‌شوند و این باعث می‌شود ستون فقرات به شکل گرد بنظر برسد. ‌کیفوز شوئرمن بیشتر پسربچه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و ممکن است در برخی فعالیت‌ها یا نشستن‌ها و ایستادن‌های طولانی مدت، کمردرد زیادی ایجاد کند.
3. ‌کیفوز خلقی (Congenital Kyphosis):‌ ‌کیفوز خلقی در حالتی اتفاق می‌افتد که استخوانهای کمری به درستی یا کاملا تشکیل نمی‌شوند. این وضعیت می‌تواند با رشد بیشتر شدیدتر شود و جراحی می‌تواند انحراف استخوانها را در دوران کودکی تصحیح کند تا از تشدید آن جلوگیری کند.
4. ‌کیفوز سرویکال (Military Neck):‌ ‌کیفوز سرویکال زمانی اتفاق می‌افتد که استخوانهای قسمت پایین سر تا پشت بالای کمر به جای اینکه به شکل طبیعی به عقب خم شوند، به جلو خم می‌شوند.
5. ‌هایپرکیفوز (Hyperkyphosis):‌ این نوع کیفوز یک خمیدگی شدید به سمت جلو در ستون فقرات است که زاویه آن بیشتر از ۵۰ درجه است. هایپرکیفوز پس از سن ۴۰ سالگی رایج‌تر است.

باید اشاره کنیم که کیفوز و دیگر انواع انحراف ستون فقرات مانند اسکولیوز باید درمان شوند. زیرا با گذر زمان انحراف ستون فقرات بیشتر و بیشتر خواهد شد.

علائم قوز کمر چیست؟

علایم قوز کمر ممکن است به ویژگی‌ها و شدت این حالت بستگی داشته باشد. در برخی افراد، کیفوز ممکن است بدون علائم ظاهری باقی بماند و در موارد دیگر به شدت آشکار باشد. برخی از علایم و نشانه‌های مرتبط با کیفوز عبارتند از:

• ‌تغییر شکل ستون فقرات:‌ قوز شدن یا خم شدن به جلوی یک ناحیه از ستون فقرات.
• ‌درد:‌ در برخی موارد، افراد ممکن است در منطقه متأثر درد احساس کنند، به خصوص در کیفوزهایی که با مشکلات عضلانی یا استخوانی همراه هستند.
• ‌تغییرات در حالت نگهداری بدن:‌ ممکن است ناحیه متأثر ستون فقرات، تغییراتی در شکل طبیعی بدن ایجاد کند.
• ‌مشکلات تنفسی:‌ در برخی موارد، کیفوزهای شدید می‌توانند فشار بیشتری را بر ریه‌ها و دیگر اعضای داخلی ایجاد کنند که منجر به مشکلات تنفسی می‌شود.
• ‌تغییرات در قد:‌ در افرادی که کیفوز دارند، ممکن است قد آنها به نظر دیگران تغییر کند.

توجه داشته باشید که در برخی موارد، کیفوز بدون هیچگونه علامت یا علائم ظاهری نیز ممکن است وجود داشته باشد. برای ارزیابی دقیق و تشخیص صحیح، مشاوره با پزشک یا متخصص فیزیوتراپیست ضروری است.

روش تشخیص قوز کمر توسط پزشک

تشخیص قوز کمر اغلب بر اساس معاینه بالینی، تاریخچه پزشکی، و در بعضی موارد تست‌های تصویربرداری انجام می‌شود. راه‌های تشخیص کیفوز عبارتند از:

• ‌معاینه فیزیکی:‌ پزشک با بررسی وضعیت نگهداری بدن، تحلیل شکل ستون فقرات، و بررسی علائم و نشانه‌های مرتبط، به تشخیص اولیه خواهد رسید.
• ‌تاریخچه پزشکی:‌ گفتگو با بیمار در مورد علائم، زمان شروع آنها، و هرگونه اثر گذشته یا فعلی کیفوز، می‌تواند به تشخیص کمک کند.
• تصویربرداری:‌ تصاویر اشعه X از ستون فقرات برداشته می‌شود تا شکل و موقعیت مهره‌ها بررسی شود. در صورت لزوم بواسطه سی‌تی‌اسکن تصاویر دقیقتری از ستون فقرات فراهم می‌شود تا پزشکبتواند جزئیات بیشتری را بررسی کند.
• ‌پیش‌آزمایش‌های تخصصی:‌ در موارد خاص، ممکن است پزشک نیاز به تست‌های تخصصی‌تری داشته باشد، مانند مطالعات عصب‌شناسی یا تست‌های تصویربرداری پیشرفته‌تر مانند MRI.

تشخیص قطعی کیفوز توسط پزشک متخصص انجام می‌شود. اگر شما یا کسی دیگر مشکلات مشابه را تجربه می‌کنید، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا تشخیص دقیق و برنامه درمانی مناسب خود را دریافت کنید.

روش‌های رفع قوز کمر یا مدیریت درد و ناراحتی بیمار

درمان قوز کمر به ویژگی‌ها و نوع خاص کیفوز بستگی دارد. این درمان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

•  ‌فیزیوتراپی:‌ بهترین راه درمان قوز کمر تمرینات فیزیکی برای تقویت عضلات پشتی، بهبود حالت نگهداری نادرست بدن و افزایش انعطاف پذیری است.
•  ‌استفاده از کمربند کورست (Bracing):‌ در مواردی استفاده از کمربند بریس (کمربند تقویتی) به منظور حفظ یا تصحیح موقعیت ستون فقرات باهدف رفع قوز کمر مفید است.
• ‌داروها:‌ برخی از داروها، به ویژه در موارد درد یا التهاب، ممکن است توسط پزشک تجویز شوند.
• ‌جراحی:‌ در موارد شدیدتر یا زمانی که سایر روش‌ها جوابگو نیستند، عمل جراحی برای تصحیح موقعیت ستون فقرات انجام می‌شود.

مهم است که درمان به شکلی باشد که با علت اصلی کیفوز و شدت علائم متناسب باشد. بهتر است با پزشک یا متخصص فیزیوتراپی مشورت کنید تا برنامه درمانی مناسب بر اساس وضعیت شما تعیین شود.

درمان ‌های مناسب برای انواع کیفوز؛ بهترین راه درمان قوز کمر

مهم است که درمان به شکلی باشد که با علت اصلی کیفوز و شدت علائم متناسب باشد. بهتر است با پزشک یا متخصص فیزیوتراپی مشورت کنید تا برنامه درمانی مناسب بر اساس وضعیت شما تعیین شود.  برای مثال در انواع کیفوز‌های زیر چنین درمان‌هایی می‌تواند مدنظر باشد:

‌کیفوز موقعیتی (Postural Kyphosis):‌ درمان اصلی این نوع کیفوز شامل فیزیوتراپی برای تقویت عضلات پشتی و تصحیح موقعیت نادرست ستون فقرات است.تمرینات اصلاحی و تمرینات تقویت عضلات مهم هستند.

کیفوز شوئرمان (Scheuermann’s Kyphosis):‌ درمان در کیفوز شوئرمان شامل استفاده از کمربند کورست و فیزیوتراپی به منظور تقویت عضلات و کاهش کمردرد احتمالی است. در موارد شدیدتر از کیفوز شوئرمان، پزشک ممکن است برای اصلاح انحراف مهره‌ها جراحی را توصیه کند.

‌کیفوز خلقی (Congenital Kyphosis):‌ درمان ‌کیفوز خلقی شامل جراحی در دوران کودکی است تا انحراف استخوانها تصحیح شود و از تشدید بیشتر مشکل جلوگیری شود.

‌کیفوز سرویکال (Military Neck):‌ فیزیوتراپی معمولاً جهت تقویت عضلات گردن و تصحیح نگهداری نادرست در این مورد مفید است. در موارد خاص، پزشک ممکن است توصیه به استفاده از کمربند گردنی یا جراحی نماید.

هایپرکیفوز (Hyperkyphosis):‌ درمان مناسب هایپرکیفوز انجام فیزیوتراپی برای تقویت عضلات پشتی و بهبود موقعیت نگهداری نادرست است. در موارد شدیدتر همراه با آرتروز کمر یا در صورت درد شدید، پزشک ممکن است جراحی را مد نظر قرار دهد.

درمان قوز کمر در خانه با راهکارهای مختلفی

هرچند که بهتر است درمان کیفوز توسط متخصصین به عهده گرفته شود، اما می‌توانید در خانه  نیزاقداماتی انجام دهید تا به بهبود وضعیت کمک کنید. البته قبل از هر تصمیمی، توصیه می‌شود که با پزشک یا فیزیوتراپیست خود مشورت کنید. برخی اقدامات برای درمان قوز کمر در خانه عبارتنداز::

• انجام تمرینات تقویتی و کششی:‌ انجام تمریناتی که عضلات پشتی را تقویت کنند و انعطاف پذیری را افزایش دهند، می‌تواند مفید باشد.
• حفظ موقعیت نگهداری صحیح:‌ آگاهی از نگهداری بدن در موقعیت درست خود و جلوگیری از نگهداری نادرست و خم شدن مهره‌ها نیز بسیار مهم است.
• استفاده از کمربند طبی (Lumbar Roll):‌ این وسیله می‌تواند در حفظ نگهداری بدن در موقعیت صحیح در روی صندلی یا در زمان نشستن مفید باشد.
• ‌فعالیت ورزشی منظم:‌ ورزش‌هایی مانند شنا یا پیاده‌روی می‌توانند به تقویت عضلات و درنتیجه بهبود وضعیت قوز کمر کمک کنند.
• ‌استفاده از وسایل باکیفیت:‌ مثلاً صندلی با پشتیبانی خوب یا تخت خواب مناسب می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.

عوارض قوز کمر چیست؟

عوارض برای موارد خفیف قوز کمر رایج نیستند، اما اگر انحنای شدید ستون فقرات داشته باشید، این مشکل ممکن است با هرکدام از عوارض زیر همراه باشد:

• کمر درد
• مشکل در راه رفتن
• فشرده سازی ریه (مشکلات تنفسی)
• مشکلات عصبی (فشرده شدن اعصاب درون نخاع).

آیا می‌توان قوز کمر را به طور کامل درمان کرد؟

بله، بسیاری از موارد کیفوز یا قوز کمر با درمان‌های فیزیوتراپی، تمرینات تقویتی، کمربند طبی بستن و درمان‌های دارویی درمان و کنترل می‌شوند. اما نوع و شدت قوز، علت اصلی بوجود آمدن آن و ویژگی‌های فردی ممکن است در میزان موفقیت درمان تأثیرگذار باشند. بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید تا بتوانند به شما راهنمایی دقیق‌تری در خصوص درمان مناسب بر اساس وضعیت شما ارائه دهند.

آیا احتمال برگشت مشکل قوز کمر بعد از درمان هست؟

احتمال بازگشت قوز کمر معمولاً به عوامل مختلفی مانند نوع و شدت قوز، پیشرفت درمان، و همچنین میزان توجه به توصیه‌های پزشک بستگی دارد. انجام تمرینات تقویتی مرتبط با عضلات پشت و شکم، حفظ وزن مناسب، و پیگیری منظم با پزشک می‌تواند خطر بازگشت را کاهش دهد. اما همواره مهم است که با پزشک خود در ارتباط باشید و دستورات و توصیه‌های ایشان را دنبال کنید.

آیا کیفوز قابل پیشگیری است؟

پیشگیری از کیفوز یا قوز کمر از طریق ایجاد عادات سالم و انجام فعالیت‌های تقویتی عضلات پشت و شکم، حفظ وزن مناسب، و حرکات صحیح در زندگی روزمره انجام پذیر است. مهمترین قدم در پیشگیری از مشکلات کمر، توجه به ایستادن و نشستن صحیح، و همچنین انجام تمرینات مناسب برای قوی‌سازی عضلات پشت و شکم است. همچنین، حفظ فعالیت‌های ورزشی منظم و اجتناب از بلند کردن اشیاء سنگین به نحوی که باعث فشار زیاد بر کمر شود، نیز به پیشگیری کمک می‌کند.

سوالات متداول در مورد قوز کمر

۱. مشکل کیفوز یا قوز کمر چه علائمی‌دارد؟

 علائم شامل درد، تنش عضلانی، و تغییرات در نحوه نشستن و حرکت می‌شوند.

۲. چگونه می‌توان از ورزش برای کاهش مشکلات کیفوز یا قوز کمر بهره برد؟

تمرینات ورزشی شامل قوی‌سازی عضلات مربوط به کمر و کمک به حفظ نگهداشتن بدن در وضعیت طبیعی است.

۳. آیا تغییرات در رژیم غذایی می‌تواند در درمان و پیشگیری از قوز کمر تأثیر داشته باشد؟

بله، مصرف مواد غذایی با ویتامین D و کلسیم می‌تواند به سلامت استخوان‌ها کمک کند.

۴. آیا خجالت و استرس تأثیری در مشکلات کیفوز یا قوز کمر دارند؟

بله، استرس می‌تواند علائم را تشدید کند؛ مدیریت استرس مهم است.

۵. آیا تغییرات در سبک زندگی می‌تواند به بهبود وضعیت کیفوز یا قوز کمر کمک کند؟

بله، اصلاح نحوه نشستن، حمایت از مهره‌ها و جلوگیری از فعالیت‌های ضربه‌دار می‌تواند مفید باشد.

۶. چه تست‌ها و تشخیص‌های پزشکی برای تشخیص دقیق مشکلات کیفوز یا قوز کمر انجام می‌شود؟

تصویربرداری مانند رادیوگرافی، MRI یا CT scan ممکن است برای تشخیص دقیق مشکلات استفاده شود.

۷. چگونه می‌توان به جلوگیری از تشدید مشکلات کیفوز یا قوز کمر در زندگی روزمره کمک کرد؟

اصلاح فعالیت‌های روزمره، استفاده از مبلمان مناسب، و حفظ وزن در محدوده سالم می‌تواند کمک کند.