آیا شما هم اخیرا از زانو درد شدید رنج می‌برید؟ آیا می‌دانید بهترین و موثرترین روش‌های تشخیص زانودرد چیست؟ تشخیص زانو درد معمولاً با دریافت شرح حال کامل پزشکی و معاینه فیزیکی توسط پزشک شروع می‌شود؛ زیرا زانو درد به علل مختلفی مانند: تورم زانو، تجمع مایع در مفصل زانو، عفونت، پیچ‌خوردگی و ضربه ایجاد می‌گردد. آنچه که در این شرایط اهمیت دارد، تشخیص سریع علت درد و بهترین روش درمان برای زانودرد است. خوشبختانه امروزه روش‌های درمان موثری برای کاهش زانو درد وجود دارد که در مدت زمان بسیار کم سبب تسکین و افزایش توانایی بیماران می‌شود.

از آنجایی که سلامتی شما برای ما اهمیت بسیار زیادی دارد در این سری از مقالات مجله فست طب قصد داریم در خصوص علل، علائم و بهترین روش‌های تشخیص زانو درد صحبت کنیم. با ما همراه باشید تا با آگاهی بیشتر مسیر درمان خود را طی کنید.

آشنایی با مهم‌ترین علل زانو

عوامل متعددی برای درد زانو وجود دارد که ممکن است به صورت جداگانه یا همزمان رخ دهند. این عوامل شامل: تروما، شکستگی، آسیب‌های مکانیکی، عفونت، التهاب، دررفتگی، تغییر شکل ساختاری و بیماری‌های پاتولوژیک است. ضربه یا آسیب به عضلات و رباط‌های مرتبط با مفاصل زانو جزء شایع‌ترین علل زانو درد است. در اغلب موارد آسیب‌ها در اثر برخورد مستقیم با جسمی مثل ماشین، توپ فوتبال و یا به طور غیرمستقیم با دویدن در مسافت‌های طولانی، وزنه برداری سنگین یا سایر انواع فعالیت‌های ورزشی رخ می‌دهد. برای آشنایی بیشتر شما با مهم‌ترین علل زانودرد در این قسمت از مقاله به دلایل موارد درد زانو اشاره خواهیم کرد.

· رگ به رگ شدن یا کشیدگی رباط‌ها و عضلات

 رگ به رگ شدن یا کشیدگی رباط و یا عضله زانو معمولاً در اثر ضربه یا چرخش ناگهانی زانو ایجادشده و یکی از دلایل اصلی بی حس شدن پا از زانو به پایین است. مهم‌ترین علائم کشیدگی عضلات شامل: درد پشت زانو، بغل یا کنار آن، تورم و مشکل در راه رفتن است. رگ به رگ شدن عضلات و رباط‌ها معمولا در افراد جوان به دلیل فعالیت‌های بدنی شدید، بیشتر ایجاد خواهد شد. به همین دلیل روند درمان سریع‌تر خواهد بود.

· پارگی غضروف در زانو

 ضربه به زانو سبب پارگی منیسک (بالشتک‌های بافت همبند که به عنوان ضربه گیر عمل کرده و سبب افزایش ثبات می‌گردند) می‌شود. پارگی غضروف اغلب با رگ به رگ شدن عضلات به صورت همزمان رخ می‌دهد. درمان پارگی غضروف شامل: استفاده از زانوبند طبی جهت محافظت از زانو در برابر آسیب‌های بیشتر و جراحی است.

· تاندونیت متداول‌ترین علت درد ناگهانی زانو

التهاب تاندون‌ها ممکن است ناشی از استفاده بیش از حد از تاندون در طول فعالیت‌های خاصی مانند: دویدن، پریدن یا دوچرخه سواری باشد. تاندونیت در تاندون کشکک را زانوی جامپر می‌گویند. این عارضه اغلب در ورزشکارانی مانند بسکتبالیست‌ها (به دلیل پرش‌های متعدد) دیده می‌شود. البته باید اشاره کنیم که التهاب در تاندون زانو، را تاندونیت می‌گویند که این مشکل نیز به دلیل استفاده بیش از حد از این بافت ایجاد خواهد شد.

· آرتروز؛ جزء متداول‌ترین علت درد زانو

 استئوآرتریت شایع‌ترین نوع آرتریت است که زانوها را درگیر می‌کند. استئوآرتریت یک فرآیند دژنراتیو (نابودی بافت و سلول‌ها) بوده که در آن غضروف مفصل به تدریج از بین می‌رود. آرتروز زانو اغلب افراد میانسال و مسن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. استئوآرتریت در بیشتر مواقع به دلیل فشار زیاد روی مفاصل به دلیل آسیب مکرر یا اضافه وزن ایجاد می‌شود. آرتریت روماتوئید از طریق افزایش میزان التهاب در مفصل و از بین بردن غضروف، عملکرد زانوها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

· شکستگی استخوان

زمانی که یک استخوان به طور ناگهانی تحت فشار شدید قرار ‌گیرد، دچار شکستگی می‌شود. شکستگی استخوان یک آسیب بسیار شایع در زانو بوده و بسیار دردناک است. شکستگی استخوان سبب اختلال در عملکرد صحیح زانو شده و مانع از انجام فعالیت‌های ساده روزمره بیمار می‌شود. توجه داشته باشید! شکستگی استخوان نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. همچنین باید اشاره که شکستگی استخوان در افراد جوان سریع‌تر بهبود پیدا می‌کند. اما روند درمان در افراد مسن کندتر است. به همین دلیل ممکن است دچار آسیب‌های دیگری شوند.

· آسیب به رباط زانو

 شایع‌ترین علت آسیب به رباط زانو، آسیب رباط صلیبی قدامی است. این آسیب معمولاً ورزشکاران را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ زیرا به دلیل توقف ناگهانی و تغییر جهت سریع، رباط‌ها دچار پارگی می‌شوند. به عنوان مثال در هنگام بازی فوتبال، به علت حرکت ناگهانی ورزشکاران، رباط متقاطع خلفی و رباط جانبی آسیب می‌بیند.

· آسیب‌ دیدگی مینیسک

 یکی از علل بی حس شدن پای چپ از زانو به پایین، آسیب به مینیسک‌های داخلی و جانبی است. مینیسک‌ها در واقع ضربه‌گیرهای تخصصی زانو هستند که از غضروف تشکیل‌شده‌اند و در صورت پیچ خوردن زانو به شدت آسیب می‌بینند. آسیب در مینیسک منجر به درد، کاهش دامنه حرکتی، کنترل ضعیف مفصل و کبودی خواهد شد. برای درمان مینیسک آسیب دیده توصیه می‌شود از زانوبندهای طبی استفاده کنید. 

· دررفتگی زانو عامل درد شدید زانو

 در رفتگی زانو جزء آسیب‌های بسیار جدی است که نیاز به مراقبت‌های پزشکی فوری دارد. دررفتگی مفصل زانو عبور جریان خون را به پا را محدود کرده و مشکلاتی مانند: گرفتگی متعدد، درد شدید و ناتوانی را به همراه دارد.

· زانو درد ناشی از مشکلات زمینه‌ای

ابتلا به بیماری‌های خودایمنی مانند: آرتریت روماتوئید و لوپوس اریتماتوز سیستمیک می‌توانند مفاصل مختلف بدن مثل مفصل زانو را تحت تاثیر قرار داده و باعث درد، ناراحتی و تورم شوند. برای درمان این نوع زانودرد باید در ابتدا بیماری را کنترل و تا حدی درمان کرد سپس از طریق دارو و درمان‌های کمکی (فیزیوتراپی) درد زانو را کاهش داد.

· بیماری نقرس در قسمت زانو

یکی دیگر از انواع آرتریت که معمولاً انگشت شست پا را درگیر کرده و حتی سبب بی حسی شدید زانوها می‌شود، نقرس است. بیماری نقرص با درد شدید زانوها همراه است. ابتلا به بیماری نقرص سبب علائمی مانند: درد شدید، بی حسی، ناتوانی و احساس سوزش در ناحیه آسیب دیده می‌شود. برای درمان بی حس شدن پاها از زانو به پایین باید علاوه بر دارو درمانی، مصرف مایعات بدن را افزایش داده و از مصرف گوشت قرمز اجتناب کنید.

· وجود عفونت در زانو

بافت عضلانی زانوها ممکن است به دلایل مختلفی مانند: ابتلا به بیماری‌های عفونی، نکروز (از بین رفتن) بافت و یا ضعف سیستم ایمنی بدن دچار عفونت شود. وجود عفونت در زانو منجر به بیماری به نام آرتریت سپتیک می‌گردد. در این وضعیت عضلات زانوها متورم می‌شوند. به دنبال ابتلا به آرتریت سپتیک، بیمار دچار علائمی مانند: تب و دردهای عضلانی خواهد داشت. برای درمان آرتریت سپتیک بیمار باید آنتی بیوتیک مصرف کند.

زانو درد چگونه تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص علت زانو درد علاوه بر تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی، باید سایر آزمایش‌های ضروری انجام شود. همانطور که اشاره شد زانو درد ممکن است ناشی از مشکلات و بیماری‌های زمینه‌ای جدی باشد. به همین دلیل توصیه می‌شود اگر بیش از یک هفته دچار درد مفصلی هستید آن را جدی گرفته و از روش‌های تشخیصی زیر استفاده کنید. متداول‌ترین روش‌های تشخیصی علت زانو درد:

تصویر واضح از آسیب‌ها، اشعه ایکس

در آزمایش اشعه ایکس از پرتوهای پر انرژی الکترومغناطیسی نامرئی برای ایجاد تصاویر واضحی از وضعیت بافت‌های داخلی، نوع آسیب در استخوان‌ها و وضعیت اندام‌های آسیب دیده بر روی فیلم استفاده می‌کنند. در این آزمایش تصویر برداری، بیماران در اتاق جداگانه قرار گفته و پزشکان از طریق مانیتور وضعیت بیمار را آنالیز می‌کنند.

تصویر دقیق از بافت‌ها با MRI

پزشکان در روش تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا Magnetic resonance imaging (MRI) از آهنرباهای بزرگ، فرکانس‌های رادیویی و کامپیوتر جهت تهیه تصاویر دقیقی از وضعیت اندام‌ها و بافت‌های آسیب دیده بدن استفاده می‌کنند. در این روش تقریبا کلیه انواع آسیب‎های موجود در رباط و عضله اطراف آن مشخص می‌شود.

اسکن توموگرافی کامپیوتری

در روش اسکن توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن نیز نامیده می‌شود) از اشعه ایکس و فناوری‌های کامپیوتری جهت ایجاد تصاویر افقی یا عمودی (از طریق ایجاد برش) در بدن استفاده می‌شود. سی تی اسکن تصاویر دقیقی از قسمت‌های مختلف از بدن مانند: استخوان‌ها، عضلات، چربی و اندام‌های مختلف را ارائه می‌دهد. در سی تی اسکن پزشک قادر است جزئیات بیشتری را نسبت به اشعه ایکس بررسی کند.

جراحی آرتروسکوپی برای تشخیص و درمان

آتروسکوپی یک روش تشخیصی و درمانی کم تهاجم برای بررسی آسیب‌های مختلف بدن است. در این روش از یک لوله نوری کوچک (آرتروسکوپ) که از طریق یک برش کوچک وارد مفصل می‌شود؛ استفاده می‌کنند. در آرتروسکوپی تصاویر دقیقی از وضعیت داخل مفاصل بر روی صفحه کامپیوتری، نمایش داده می‌شود. از آرتروسکوپی برای تشخیص و ارزیابی تغییرات دژنراتیو، بیماری‌های استخوانی، تومورها، تعیین علت درد، التهاب استخوان و آرتروز در مفاصل استفاده می‌کنند.

اسکن استخوان رادیونوکلئید

اسکن استخوان رادیونوکلئید یک تکنیک تصویربرداری هسته‌ای است که در آن از مقدار بسیار کمی ماده رادیواکتیو استفاده می‌شود. ماده رادیواکتیو به جریان خون بیمار تزریق‌شده و توسط اسکنر شناسایی می‌گردد. در این آزمایش، جریان خون به داخل استخوان و مفاصل نفوذ کرده و وضعیت استخوان، عضلات و مفاصل را مشخص می‌کند. از این روش برای تشخیص دقیق نوع آسیب و محل آن استفاده می‌شود.

مهم‌ترین علائم زانو درد چیست؟

برای تشخیص و درمان هر بیماری لازم است در ابتدا علائم بیماری بررسی شود. البته علائم هر بیماری متناسب با علت، منشا و شدت عارضه از بیماری به بیمار دیگر متفاوت است. در خصوص زانو درد نیز ممکن است بیماران علاوه بر درد، علائم و مشکلات دیگری را نیز تجربه کنند. شناخت این علائم به تشخیص منشا افراد مشکل کمک می‌کند.

مهم‌ترین علائم زانو درد شامل موارد زیر است:

• درد شدید
• تورم همراه با قرمزی زانو
• کاهش دامنه حرکتی
• سفتی و سخت شدن زانوها
• صداهای ترکیدن (تق تق هنگام راه رفتن)

مراجعه به پزشک برای تشخیص علت زانو درد با علائم خاص

• زانو درد طولانی و شدید (بیش از یک هفته)
• کاهش توانایی برای تحمل وزن بدن روی زانو
• ناپایداری در زانو (هنگام ایستادن یا راه رفتن)
• کاهش شدید تعادل
• تورم قابل توجه در مفصل زانو
• ناتوانی در بلند شدن یا هرگونه تغییر وضعیت
• تغییر شکل قابل توجه در بافت زانو

بهترین روش‌های درمانی زانو درد

پس از تشخیص علت بی حس شدن پا از زانو به پایین، باید به دنبال بهترین روش‌های درمان باشید. خوشبختانه در حال حاضر راه‌های درمانی متنوع و موثری وجود دارد که در مدت بسیار اندک سبب کاهش درد و درمان کامل زانو درد بیمار می‌شود. موثرترین روش‌های درمان زانو درد خفیف و شدید شامل موارد زیر است:

• استفاده از کمپرس سرد برای کاهش سریع درد: استفاده از کمپرس سرد، درد و التهاب را کاهش می‌دهد. برای کاهش سریع درد می‌توانید از یک کیسه نخود فرنگی منجمد یا سایر سبزیجات منجمد استفاده کنید. با این حال توجه داشته باشید کیسه یخ را در یک حوله نازک بپیچید تا به پوست شما آسیب وارد نشود. روش سرما درمانی روش بی خطر و موثری است؛ اما به دلیل خطراتی مانند: آسیب به اعصاب و پوست سعی کنید بیشتر از ۲۰ دقیقه از کمپرس استفاده نکنید.
• استفاده از کمپرس گرم، کاهش سریع تورم: یکی دیگر از روش‌های کاهش تورم و درد زانو قرار دادن کیسه آب گرم روی ناحیه دردناک زانو است. با این روش درمانی به دلیل افزایش جریان خون در عضلات به طور موقت التهاب، تورم و درد کاهش پیدا می‌کند.

راهکارهای درمانی ساده و کم خطر برای درد زانو

• قرار دادن زانو بالاتر از سطح قلب؛ کاهش التهاب زانو: برای کمک به کاهش تورم، سعی کنید پای آسیب دیده خود را بالاتر از سطح قلب قرار دهید. برای اینکار می‌توانید زیر زانوهای خود بالشت قرار دهید.
• درمان دارویی؛ کاهش سریع درد: برای کاهش سریع درد توصیه می‌شود از روش دارو درمانی استفاده کنید. بهترین داروهای تسکین دهنده درد شامل: ایبوپروفن (Advil، Motrin IB) و ناپروکسن سدیم (Aleve) است.
• استفاده از پمادهای کاهش التهاب؛ برای کاهش تورم و درد: مشخص‌شده استفاده از پمادهای کاهنده درد و بی حس کننده مانند: لیدوکائین یا کپسایسین (ماده‌ای که سبب تند شدن فلفل چیلی می‌گردد) سبب کاهش تورم و دردزانو می‌شود.
• استفاده از زانوبند های طبی؛ افزایش توانایی بیمار: استاده از زانو بند سبب کاهش تجمع مایعات در بافت‌های آسیب دیده‌شده و از طریق افزایش ثبات زانو سبب کاهش درد بیمار می‌شود. پیشنهاد ما به شما استفاده از زانوبند زاپیامکس است. این زانوبند دارای ۳ تکنولوژی اولتراسوند، اینفرارد و کلاک پالس است. به همین دلیل تاثیرگذاری بالایی در تسکین درد و بهبود آسیب‌های زانو دارد. مهم‌ترین مزایای استفاده از زانوبند شامل: تسکین درد، افزایش جریان خون، بهبود اکسیژن‌رسانی و تغذیه بافت‌های آسیب‌دیده، رفع اسپاسم عضلانی و تقویت و بازسازی بافت زانو است.

سوالات متداول مقاله آشنایی با انواع روش‌های تشخیص زانو درد

۱. مهم‌ترین عوامل خطر زانو درد چه عواملی هستند؟

مهم‌ترین عوامل خطر برای زانو درد شامل: اضافه وزن، حرکات تکراری، کاهش انعطاف پذیری، ورزش سخت و ضربه دیدن کمر بر اثر مواردی مانند تصادف است.

۲. بهترین درمان‌های خانگی برای زانو درد چه نوع درمان‌هایی هستند؟

بهترین درمان‌های خانگی برای کاهش زانو درد در منزل شامل: استفاده از کمپرس سرد، فیزیوتراپی و ماساژ زانو با روغن‌های گیاهی گرم است.

۳. آیا ورزش کردن می‌تواند در درمان زانو درد موثر باشد؟

بله؛ ورزش‌های اصلاحی مانند: تمرین‌های کششی (کشش همسترینگ) و تمرین‌های تقویتی (اسکات باکس) می‌توانند زانو درد را تسکین دهد.