آیا می‌دانید سندرم باند ایلیوتیبیال چیست و چه علائمی دارد؟ سندروم باند ایلیوتیبیال جزء سندروم‌هایی است که در قهرمانان و ورزشکاران بیشتر دیده می‌شود. بنابراین باید در ابتدای مقاله اشاره کنیم که اگر تشخیص داده شده دچار این سندروم هستید، نگران نباشید! زیرا علاوه بر اینکه روش‌های موثری برای کاهش درد زانوی شما وجود دارد، می‌توانید با خوشحالی به اطرافیانتان بگویید که دچار سندروم ورزشکاری شده‌اید.

در این سندروم، باند ایلیوتیبیال (IT band) که در قسمت خارجی زانو قرار دارد؛ دچار التهاب می‌شود. التهاب این باند با علائمی مانند: کاهش انعطاف، سفتی و درد زانو همراه است. در سندروم باند ایلیوتیبیال عضلات جانبی بخش لگن ضعیف و دچار کشیدگی می‌گردد. بنابراین در حین انجام حرکات ورزشی مانند تمرینات کششی، ورزشکاران دچار درد زانو می‌شوند. برای اینکه شما را بیشتر با چیستی، علائم و روش‌های درمان سندروم باند ایلیوتیبیال آشنا کنیم؛ قصد داریم در این سری از مقالات فروشگاه فست طب به این موضوع بپردازیم. با ما همراه باشید.

آشنایی با باند ایلیوتیبیال زانو

ایلیوتیبیال یا Iliotibial (ITB) به نوار فیبری متشکل از تعداد زیاد فیبر می‌گویند که به صورت طولی در امتداد جانبی ران از قسمت تاج ایلیاک (استخوان ایلیوم و عضلات سرینی) تا تیبیای پروگزیمال (بخش جانبی استخوان ساق پا) امتداد دارد. به عبارت دیگر باند ایلیوتیبیال از لگن تا استخوان درشت نی امتداد داشته و از مفاصل ران و زانو عبور می‌کند. زمانی که زانوهای خود را خم و مجددا صاف می‌کنید، این باند در قسمت خارجی و کناری ران حرکت می‌کند.

 مهم‌ترین وظیفه باند ایلیوتیبیال حمایت از قسمت جانبی ران است. هرگونه التهاب و آسیب به باند ایلیوتیبیال سبب درد و اسپاسم شدید زانو می‌شود. علاوه بر این عدم درمان التهاب باند ایلیوتیبیال به مرور زمان با آسیب‌های جدی دیگری همراه است.

سایر بیماری‌هایی که به دنبال التهاب نوار ایلیوتیبیال ایجاد می‌شود؛ شامل موارد زیر است:

• بورسیت (Bursitis): در این وضعیت کیسه بورس تروکانتریک در سمت خارجی ران یا بورسای ایلیوتیبیال در سمت خارجی زانو دچار التهاب شدید می‌شود. آسیب بورسیت به دلیل افزایش اصطحکاک روی کیسه بورسا ایجاد می‌گردد.
• زانوی دونده (Runners Knee): آسیب به غضروف در اثر اصطکاک بیش از حد باند ایلیوتیبیال روی استخوان کشکک زانو
• دررفتگی کشکک (Patellar Dislocation): افراد مبتلا به ITB به دلیل کشیدگی غیر طبیعی استخوان، کاهش انعطاف و افزایش سفتی زانو در معرض خطر در رفتگی کشکک هستند.

سندروم ایلیوتیبیال چیست؟

احتمالا یکی از مهم‌ترین سوالات شما این است که Itbs چیست؟ سندرم باند ایلیوتیبیال به آسیب ناشی از استفاده بیش از حد از بافت‌ ایلیوتیبیال در قسمت خارجی زانو گفته می‌شود. در این سندرم در هنگام چرخیدن، خم شدن و دویدن مخصوصا هنگامی که پاشنه پا به زمین برخورد می‌کند، به دلیل تحریک زیاد، فرد احساس درد شدید می‌کند. یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد این سندروم استفاده بیش از حد از زانو، انجام حرکات شدید و مکرر است. انجام حرکات مکرر مخصوصا در ورزش کردن (حرکاتی که نیاز به خم شدن و جلو و عقب رفتن دارند) سبب تشدید التهاب و تحریک باند ایلیوتیبیال می‌شود.

زمانی که افراد دارای سندوم باند ایلیوتیبیال به سمت جلو و عقب می‌روند به دلیل کشش ایلوتیبیال باند در امتداد زانو و از روی برجستگی استخوانی اپیکوندیل فمورال، دچار درد داخل زانو زانو می‌شوند. اگر بخواهید به صورت جزئی‌تر راجع به این بیماری بدانید باید اضافه کنیم که در زانوهای شما کیسه‌هایی به نام بورسا وجود دارد. بورسا در واقع به کیسه‌های ژل مانند و دارای مایع گفته می‌شود که در سراسر بدن شما مانند: لگن، آرنج و زانو وجود دارد. مهم‌ترین وظیفه کیسه‌ بورسا جلوگیری از ایجاد اصحکاک میان استخوان‌ها و بافت‌های مختلف بدن است.

زمانی که ورزشکاران و یا افراد دارای مشاغل سخت، مکررا زانوهای خود را حرکت می‌دهند، کیسه‌های بورسا دچار التهاب می‌شوند. التهاب بورسا با ایجاد زخم و کاهش کارآیی همراه است. از آنجایی که در قسمت زیرین باند ایلیوتیبیال کیسه بورسا وجود دارد؛ کاهش کارآیی این کیسه‌ها به باند ایلیوتیبیال اجازه نمی‌دهد که به درستی در قسمت جانبی زانوها حرکت کند.

 جالب است که بدانید التهاب عضله ایلیوتیبیال باند شایع‌ترین علت درد جانبی زانو در ورزشکارانی مانند: دوندگان، بدنسازان و دوچرخه سواران است. خوشبختانه سندرم باند IT با گذشت زمان و درمان‌های خانگی بهبود پیدا می‌کند. بنابراین بیماران معمولاً نیازی به عمل زانو یا درمان پزشکی جدی ندارند.

مهم‌ترین علائم سندروم باند ایلیوتیبیال چیست؟

اگر دچار سندروم ایلیوتیبیال هستید، احتمالا تا حدودی با علائم این سندروم آشنا هستید. برای اینکه بیشتر با علائم آن آشنا شوید، در این قسمت از مقاله به صورت جزئی‌تر به علائم سندروم ایلیوتیبیال اشاره خواهیم کرد. توجه داشته باشید در بسیاری از موارد ممکن است پس از گرم کردن زانو، درد شما از بین برود.

مهم‌ترین علائم سندرم باند ایلیوتیبیال عبارتند از:

• درد شدید در هنگام راه رفتن و ورزش کردن
• احساس سوزش و حساسیت در قسمت خارجی زانو
• گرم و قرمز بودن قسمت بیرونی زانو
• احساس ضربه و استحکاک میان استخوان‌ها در هنگام خم شدن
• صدا دادن زانو در حین راه رفتن

در صورتی که بیش از یک هفته دچار این علائم بودید سریعا به پزشک ارتوپد مراجعه کنید. ممکن است علائم بالا به مرور زمان تشدید شوند.

چه کسانی مستعد ابتلا به به سندروم Iliotibial Band هستند؟

همانطور که می‌دانید سندرم باند ایلیوتیبیال عمدتاً در ورزشکاران دیده می‌شود. احتمالا می‌پرسید که التهاب باند ایلیوتیبیال بیشتر در چه ورزشکاران یا افرادی وجود دارد. برای اینکه بتوانید پاسخ سوال خود را پیدا کنید به ادامه مقاله توجه فرمایید.

ورزشکاران و افرادی که بیشتر مستعد ابتلا به سندرم باند ایلیوتیبیال هستند؛ عبارتند از:

• اسکی بازان
• قایقران
• فوتبالیست
• بسکتبالیست
• هاکی کار
• افراد دارای پاهای خمیده
• بیماران دارای آرتریت زانو یا آرتریت سپتیک زانو
• افرادی که یکی از پاهایشان بلندتر پای دیگر است.
• کسانی که دچار ضعف در عضلات شکم و باسن هستند.

بهترین روش‌های درمانی برای افراد دارای سندرم باند ایلیوتیبیال

در ابتدای این مقاله اشاره کردیم که قصد داریم برای افزایش آگاهی و کمک به روند درمان شما به موثرترین و متداول‌ترین روش‌های درمانی در سندروم باند ایلوتیبیال اشاره کنیم. توجه داشته باشید برای کاهش التهاب و زانو درد باید حتما زیر نظر پزشک متخصص باشید. پزشک شما متناسب با شرایط زانو، بهترین درمان را پیشنهاد خواهد کرد.

متداول‌ترین روش‌های درمان در سندروم باند ایلوتیبیال شامل موارد زیر است:

• مصرف مسکن: مانند ایپوبروفن برای کاهش درد زانو
• استفاده از کمپرس سرد: کاهش درد و التهاب زانو
• فیزیوتراپی: افزایش توانایی بیماران برای حرکت کردن
• استفاده از زانوبند: کمک به کاهش درد و التهاب
• ورزش‌های اصلاحی (کشش باند (Iliotibial: کاهش سفتی و درد زانو

توجه داشته باشید! در این شرایط بهترین روش برای کاهش درد زانو در افراد دارای سندروم باند ایلوتیبیال استفاده از کشش باند Iliotibial و زانوبند است. از آنجایی که این سندروم سبب درد و کاهش انعطاف زانو می‌شود؛ پیشنهاد می‌‌کنیم از زانوبندهای زاپیامکس استفاده کنید. در زانوبند زاپیامکس از ۳ تکنولوژی اولتراسوند، اینفرارد و کلاک پالس استفاده شده است. به همین دلیل زانو درد زانو افراد دارای این سندورم در مدت زمان کوتاه بهبود پیدا می‌کند.

آشنایی با ورزش‌های کششی برای سندرم Iliotibial

ورزش کردن یک روش عالی برای کاهش درد زانو، لگن و کمر است. در این روش افراد دارای التهاب باند ایلیوتیبیال باید تلاش کنند زانوهای خود را با تمرین‌های مختلف به صورت کشیده نگه دارند. در ادامه به ۶ تمرین مناسب برای کمک به درمان افراد دارای سندروم ایلیوتیبیال اشاره خواهیم کرد.

ورزش‌های موثر برای افراد دارای سندروم ایلیوتیبیال شامل موارد زیر است:

۱. ورزش کشش اولیه ITB (Basic ITB Stretch)

• برای انجام این ورزش کنار یک صندلی یا نرده بایستید.
• پای راست خود را پشت پا چپ قرار دهید.
• کمی به سمت جلو و چپ خم شوید تا زمانی که احساس کنید نوار IT در قسمت بیرونی پای راست شما کشیده شده است.
• به مدت ۳۰ ثانیه در این حالت باقی بمانید.
• این تمرین را ۳ بار در روز انجام دهید.
• دستان خود را در حین انجام این تمرین روی سرتان قرار دهید تا شدت کشش زانو افزایش پیدا کند.

۲. کشش باند ایلیوتیبیال در کنار دیوار

• برای انجام این تمرین مانند تمرین اول پای راست خود را پشت پای چپ قرار بدهید.
• هر دو دستانتان را بالای سرتان و روی دیوار قرار دهید.
• مانند تصویر زیر به آرامی باسن خود را به سمت راست بکشید تا زمانی که در زانوها احساس کشش داشته باشید.
• به مدت ۳۰ ثانیه در این حالت باقی بمانید.

این تمرین را ۳ مرتبه در روز تکرار کنید.

۳. تمرین کشش باند ایلیوتیبیال به بک سمت

• برای انجام این تمرین به پهلوی سمت چپ در لبه تخت یا میز دراز کشیده و زانوی پایینی خود را خم کنید.
• پای بالایی (سمت راست) خود را به سمت عقب حرکت دهید تا از لبه تخت آویزان شود.
• به تدریج پای راست خود را بیشتر حرکت دهید تا احساس کشش بیشتری در باند IT داشته باشید.
• به مدت ۳۰ ثانیه در این تمرین باقی بمانید.
• این تمرین کششی را ۳ مرتبه در روز تکرار کنید.

شما می‌توانید با استفاده از فوم غلتک، شدت کشش باند ایلیوبتیبیال را افزایش دهید. همانطور که در حال انجام این تمرین هستید، به آرامی غلتک را به سمت عقب و جلو بغلتانید.

۴. کشش باند ایلیوتیبیال با استفاده از کمربند

• به سمت پشت دراز بکشید و یک کمربند به دور پای راست خود ببندید.
• در حالی که باسن خود را روی تخت یا میز صاف نگه داشته‌اید، پای راست را مستقیم به سمت بالا بیاورید تا زمانی که کشش را در قسمت بیرونی ران خود احساس کنید.
• ۳۰ ثانیه در این تمرین باقی بمانید.
• این تمرین را ۳ مرتبه در روز تکرار کنید.

کشش باند ایلیوتیبیال را از طریق چرخاندن پای خود به سمت داخل بدن افزایش دهید.

۵. کشش باند ایلیوتیبیال با استفاده از فوم رولر

• برای انجام این تمرین روی پهلوی چپ دراز بکشید و یک غلتک فومی را در زیر ران خود قرار دهید.
• پای راستی را به سمت بالا خم کنید به طوری که کف پای راست روی زمین قرار بگیرد.
• کف دست‌های خود را روی زمین قرار داده و سعی کنید بالا تنه را بلند کنید.
• حالا با استفاده از بازو و ساق پایتان غلتک را به سمت بالا و پایین بغلتانید، به طوری که غلتک از ناحیه ران تا زانو پایین بیاید.

این تمرین را حدود ۳ دقیقه و ۲ بار در روز انجام دهید.

۶. تمرین کشش موثر باند ایلیوتیبیال

• برای انجام این تمرین به سمت پشت دراز کشیده و پاهایتان را صاف کنید.
• پای راست خود را به سمت بالا بیاورید تا احساس کنید قسمت بیرونی ران شما کشیده شده است.
• به مدت ۳۰ ثانیه در این حالت باقی یمانید.
• تمرین را ۳ مرتبه در روز تکرار کنید.
• با چرخاندن پای خود به داخل بدن در حین انجام تمرین، کشش باند ایلیوتیبیال را افزایش دهید.

از کسی بخواهید که به آرامی روی باسن شما فشار بیاورد تا در حین انجام تمرین کمر و باسن حرکت نکند.

سوالات متداول در مقاله سندرم باند ایلیوتیبیال

۱. بهترین روش‌های خانگی کاهش درد زانو در سندروم باند ایلیوتیبیال چیست؟

بهترین روشهای خانگی برای کاهش درد زانو در افراد دارای سندروم باند ایلیوتیبیال شامل موارد زیر است:

استفاده از کمپرس سرد

مصرف دمنوش‌های تسکین دهنده التهاب و درد زانو مانند: دمنوش عسل و دارچین

ماساژ زانو با روغن‌های گیاهی گرم

انجام تمرین‌های اصلاحی کششی

۲. آیا برای درمان سندرم باند ایلیوتیبیال به جراحی نیاز است؟

در بیشتر موارد افراد دارای سندروم به خودی خود با استراحت بهبود پیدا می‌کنند. با این حال اگر ۶ ماه پس از شروع روند درمان، التهاب و زانو درد کاهش پیدا نکرد پزشک ممکن است انجام عمل جراحی را پیشنهاد کند.

۳. بهترین روش برای پیشگیری از سندرم باند ایلیوتیبیال چیست؟

بهترین روش‌های جلوگیری از التهاب باند ایلیوتیبیال عبارتند از:

• راه رفتن روی سطح صاف و بدون شیب
• استفاده از کفش مناسب
• انجام اصولی ورزش (جلوگیری از انجام حرکات سنگین و مکرر)
• بررسی فرم بدن و پرهیز از انجام حرکات نا مناسب
• انجام حرکات ورزشی کششی برای تقویت عضلات خارجی ران​