کشکک زانو یک استخوان کوچک اما مهم در زانو است که وظیفه محافظت از مفصل زانو را بر عهده دارد. این استخوان کوچک می‌تواند در اثر ضربه یا زمین خوردن دچار آسیب، شکستگی یا دررفتگی شود. همچنین آسیب در بافت‌های نرم موجود در مفصل زانو مانند پارگی تاندون کشکک باعث درد در قسمت زانو و کشکک خواهند شد.

ایجاد آسیب یا ضعیف درکشکک به دیگر قسمت‌های زانو نیز فشار وارد می‌کند. به همین دلیل رد صورت بروز آسیب و ناراحتی در کشکک به پزشک مراجعه کنید تا آسیب شناسایی و درمان طی شود. در این مطلب از مجله پزشکی فست طب در مورد کشکک زانو و آسیب‌های ایجاد شده در آن صحبت خواهیم کرد، با ما همراه باشید.

انواع آسیب‌های حاد در کشکک زانو چیست؟

شایع ترین انواع آسیب‌های حاد کشکک زانو شامل موارد زیر است:

۱. پارگی تاندون کشکک در اثر ضربه یا فشار

امکان دارد پارگی تاندون کوچک، جزئی یا کامل باشد. آسیب یا پارگی کامل می‌تواند یک آسیب جدی ایجاد کند که اغلب به جراحی و بهبودی حداقل چهار تا شش ماهه نیاز دارد. معمولا پارگی تاندون در قسمت کشکک به دلیل فشار زیاد یا ضربه شدید به زانو ایجاد خواهد شد. در زمان بروز آسیب درد زیادی در این ناحیه ایجاد می‌شود که بیمار را بی طاقت خواهد کرد. باید توجه دشاته باشید که پارگی تاندون باید خیلی سریع درمان شود.

۲. دررفتگی کاسه زانو و درد آن

دررفتگی کاسه زانو زمانی اتفاق می‌افتد که کشکک به طور کامل از شیار خود روی استخوان ران به سمت دیگری خارج شود. در این حالت برای درمان این نوع دررفتگی باید کاسه زانو به جای خود برگردد. یکی از راه‌های درمان و کاهش درد دررفتگی کاسه زانو استفاده از زانوبند زاپیامکس است. این زانوبند با تکنولوژی uic خود به راحتی درد و علائم ناراحت‌کننده دررفتگی زانو را تسکین می‌دهد. همچنین قیمت زاپیامکس بسیار مناسب است.

۳. سابلوکساسیون کشکک یا کاسه زانو ناپایدار

این وضعیت مربوط به دررفتگی کاسه زانو است و زمانی ایجاد می‌شود که کشکک در شیار خود روی استخوان ران باقی نمی‌ماند. این آسیب می‌تواند به صورت یک آسیب جزئی یا کامل باشد و باعث درد و ناراحتی بیمار هنگام فعالیت شود. معمولا کاسه زانوی ناپایدار در افرادی که دچار شلی مفصل، تجربه دررفتگی کاسه زانوی و آسیب در این ناحیه شده‌اند رخ می‌دهد. این آسیب در کاسه زانو نیز به درمان نیاز دارد.

۴. شکستگی کشکک زانو در اثر ضربه

استخوان کشکک می‌تواند در حین زمین خوردن یا ضربه شکسته شود. این شکستگی امکان دارد که آنقدر وخیم و پیچیده باشد که بیمار نیاز به جراحی داشته باشد. شکستگی استخوان کاسه زانو ممکن است به مفاصل، تاندون‌ها عضلات این ناحیه آسیب برساند. همچنین خرده استخوان‌های ناشی از شکستگی احتمال دارد به آرتروز، ساییدگی مفصل و پارگی‌های جزئی در آینده منجر شوند. به همین دلیل حین جراحی کاسه زانو، محیط را شستشو می‌دهند تا تکه استخوان‌های زیر خارج شوند.

علل ایجاد آسیب در کشکک زانو چیست؟

آسیب‌های حاد کشکک می‌تواند در نتیجه ضربه، فعالیت‌های ورزشی یا مشکلات آناتومیک در مفصل زانو ایجاد شوند.

۱) حوادث و تروما در ناحیه زانو و پا

قرار گرفتن کشکک در جلوی زانو باعث آسیب‌پذیری آن در برابر حوادث زیر می‌شود:

• شکستگی
• دررفتگی
• پارگی تاندون در هنگام سقوط
• ضربه به زانو در هنگام تصادف

۲) پوکی استخوان، نرمی یا کندروپاتی کشکک

پوکی استخوان یک بیماری شایع بین افراد مسن و زنان بالای ۵۰ سال است. این بیماری در اثر کاهش تراکم بافت‌های استخوانی در بدن ایجاد خواهد شد.پوکی استخوان باعث شکنندگی و ضعف استخوان‌های بدن خواهد شد. در این حالت بیمار با کوچک‌ترین ضربه یا فشار دچار شکستگی در استخوان‌های مختلف خود می‌شود. در افرادی که به پوکی استخوان مبتلا هستند خطر شکستگی کشکک زانو و استخوان لگن در اثر سقوط یا ضربه افزایش می‌یابد. باید اشاره کنیم که کندروپاتی نوعی بیماری خاص است که در اثر ساییدگی یا تخریب غضروف مفصل کشکک رانی ایجاد می‌شود.

بیشتر بخوانید: آیا کیست زانو خطرناک است؟ بررسی علل، علائم و درمان این بیماری

۳) آسیب‌های ورزشی خفیف تا شدید

آسیب‌های حاد در کاسه زانو می‌تواند در طی حرکات ناگهانی ایجاد شود، مانند حرکاتی که در حین فعالیت‌های ورزشی رخ می‌دهند. به عنوان مثال این آسیب برای یک بیسبالیست زمانی رخ می‌دهد که برای زدن یک ضربه پای خود را در یک جهت ثابت می‌کند و به صورت ناگهانی و سریع بالاتنه خود را حرکت می‌دهد. در این حالت در قسمت زانو یک چرخش ناگهانی رخ می‌دهد که باعث آسیب به تاندون‌ها یا حتی دررفتگی کشکک زانو می‌شود.

توجه داشته باشید که افرادی که دچار تاندونیت کشکک زانو می‌شوند، مستعد پارگی دوباره تاندون‌ها هستند. این عارضه بارها و بارها برای والیبالیست‌ها و بسکتبالیست‌هایی که دچار پارگی تاندون شده‌اند رخ می‌دهد.

۴) ناهمواری‌ها و بیماری‌های مادرزادی

تغییر در آناتومی زانو می‌تواند خطر آسیب‌دیدگی را افزایش دهد، به‌ویژه وقتی صحبت از بی‌ثباتی یا دررفتگی باشد. برخی افراد با شیار ناهموار یا کم عمق استخوان ران متولد می‌شوند. این موضوع ثبات مفصل کشکک رانی را به خطر می‌اندازد. برخی افراد بیشتر مستعد دررفتگی کاسه زانو هستند؛ زیرا رباط‌های شل‌تری دارند. دررفتگی کاسه زانو بیشتر در دختران نوجوان گزارش می‌شود.

عوامل خطر در آسیب دیدگی کشکک چیست؟

برخی عوامل و فاکتورهای بدنی یا محیطی در ضعیف یا آسیب‌پذیر بودن پاها و حتی کشکک زانو تاثیر دارند. از این عوامل می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

هر کدام از این عوامل با توجه به شدت آسیب باعث مشکل در قسمت کشکک یا دیگر بافت‌های زانو می‌شوند.

علائم آسیب در ناحیه کشکک زانو

صدمات حاد در کاسه زانو علائم مشترکی با سایر آسیب‌ها در بافت‌های نرم و استخوانی دارد. از این علائم می‌توانیم به درد، تورم و تغییر شکل مفصل اشاره کنیم. توجه داشته باشید که اغلب بیماران علائم عملکردی نیز خواهند داشت.

علائم شایع آسیب در قسمت کشکک زانو شامل موارد زیر است:

• درد: اکثر آسیب‌های حاد در کشکک درد زیادی ایجاد می‌کنند. درد زانو امکان دارد که در طول فعالیت‌های خاص، مانند راه رفتن از پله‌ها (به ویژه پایین آمدن از پله) یا زانو زدن بیشتر شود؛ اما گاهی علت زانو درد ناگهانی به دلیل آسیب در کشکک زانو می‌تواند آنقدر شدید باشد که بیمار اصلا نتواند وزنی روی پای خود وارد کند
• تورم: آسیب‌های حاد اغلب باعث ایجاد تورم در اثر التهاب می‌شوند.
• صدا: امکان دارد که در زمان آسیب یا بعد از آن صدای تق تق زانو یا احساس تکان خوردن در آن را حس کنید. این صدا زمانی بیشتر حس یا شنیده می‌شود که پارگی یا دررفتگی تاندون کشکک زانو رخ داده باشد.
• بی ثباتی: احتمال دارد که بیمار پس از آسیب نتواند وزن خود را روی پای آسیب‌دیده تحمل کند. در این حالت موقع ایستادن یا راه رفتن دچار خالی کردن زانو یا عدم تعادل می‌شود.
• مفصل قفل شده: در بعضی مواقع آسیب به کاسه زانو باعث قفل یا سفت شدن مفصل می‌شود. در این حالت بیمار نمی‌تواند به راحتی راه بروید یا زانوی خود را خم و صاف کند.
• تغییر شکل: در صورت شکستگی یا دررفتگی مفصل زانو بدشکل به نظر می‌رسد.
• کبودی: کبودی قابل توجه با شکستگی یا پارگی تاندون و همچنین با هر گونه آسیب تروماتیک به کاسه زانو به وجود می‌آید.
• بورسیت کنار کشکک زانو: بورسیت به معنای التهاب و تورم کیسه‌های پر از مایع (بورس‌ها) در اطراف زانو است. این عارضه در اثر استفاده بیش از حد از مفصل و کاسه زانو ایجاد خواهد شد.

هر کدام از این علائم با توجه به آسیب و شدت آن باعث بروز درد و ناراحتی بیمار می‌شوند.

عوارض آسیب در کشکک زانو چیست؟

عدم درمان کشکک آسیب‌دیده در آینده دور یا نزدیک منجر به موارد زیر خواهد شد:

• ساییدگی و آرتروز مفصل
• ضعف در عضله چهار سر ران
• درد مزمن در جلوی زانو
• کاهش تحرک و فعالیت بدنی فرد

پس با این اوصاف نیاز است که هر گونه آسیب در کشکک را خیلی سریع درمان کنیم تا دچار آرتروز یا ضعف عضلات نشویم.

درمان آسیب‌های ایجادشده در کشکک زانو

درمان عارضه ایجاد شده در کشکک زانو بستگی به نوع آسیب دارد. اما با این حال بعضی از دستورالعمل‌های کلی وجود دارد که پیروی از آن‌ها برای کاهش درد و بهبودی آسیب مفید است.

در ادامه با روش‌های مختلفی برای درمان آسیب در کشکک زانو آشنا خواهیم شد، با ما همراه باشید:

درمان‌های خانگی برای آسیب‌های حاد کاسه زانو

صدمات حاد کاسه زانو نیاز به خودمراقبتی دارند که می‌‌توان این خودمراقبتی‌ها را قبل و بعد از مراجعه به پزشک رعایت کرد. از این اقدامات می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• بعد از آسیب حدود ۲۴ تا ۴۸ ساعت به زانوی خود استراحت دهید؛ اما توجه داشته باشید که در همین مدت کمی پای خود را حرکت دهید. عدم حرکت به مدت طولانی باعث سفتی مفصل زانو خواهد شد.
• برای کاهش درد و افزایش گردش خون هنگام استراحت پای خود را با کمک یک بالشت بالا نگه دارید.
• از کمپرس سرد برای کاهش درد خود هر ۲ تا ۴ ساعت به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه استفاده کنید.
• تا زمانی که درد دارید از انجام کارهای سنگین خودداری کنید و به آن فشار وارد نکنید.
• موقع راه رفتن و بالا رفتن از پله‌ها از نرده‌های کناری یا شخص دیگری کمک بگیرید. (وزن خود را روی پای آسیب‌دیده قرار ندهید)

درمان دررفتگی کشکک زانو با جا انداختن آن

اگر کاسه زانو دچار دررفتگی‌شده باشد، به طور معمول به جای خود برمی‌گردد؛ اما در مواردی که کاسه به جای خود برنمی‌گردد پزشک این کار را انجام خواهد داد. با جا انداختن کشکک درد به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت.

در هنگام جا انداختن استخوان نیاز است که به بیمار یک داروی مسکن قوی داده شود تا بتواند پای خود را دراز کند. اغلب زمانی که پا دراز می‌شود، با فشار ملایم کاسه زانو به جای خود باز می‌گردد.

درمان آسیب با عدم تحرک پا و رفع درد زیر کشکک زانو

برای بعضی از آسیب‌های حاد کشکک زانو نیاز به بی‌حرکتی پا با استفاده از گچ، آتل یا بریس است. این کار گاهی برای بهبودی استخوان، تاندون یا سایر بافت‌ها نیاز خواهد بود. انتخاب آتل، گچ یا بریس بستگی به نوع آسیب و شدت آن دارد. همچنین در مواردی توصیه می‌شود که بیمار از عصا یا واکر برای حرکت تا پایان دوره درمانی خود استفاده کند.

درمان ساییدگی کشکک زانو و دیگر آسیب‌ها با روش‌های جراحی

در ادامه با نمونه‌های مختلفی از جراحی برای آسیب‌های متنوع در کشکک زانو آشنا خواهیم شد:

• جراحی برای درمان شکستگی کاسه زانو: شکستگی کاسه زانو امکان دارد که به جراحی نیاز داشته باشد، اگر تکه‌های استخوانی در جای خود قرار نگرفته باشند. در این جراحی از سیم، پیچ، صفحه یا پین در زانو استفاده می‌کنند تا تکه‌های استخوان را به هم متصل کرده و در حین بهبودی در جای خود نگه دارند.

• جراحی برای ترمیم تاندون پاره‌شده: پارگی کامل در تاندون کشکک زانو نیاز به یک جراحی ترمیمی دارد. در این عمل بخیه‌ها در تاندون قرار می‌گیرند و به سوراخ‌ها یا لنگرهای جراحی روی کشکک متصل می‌شوند. این جراحی می‌تواند به عنوان یک عمل سرپایی نیز انجام شود.

• جراحی برای تثبیت کشکک زانو: چندین روش جراحی برای تثبیت کشکک زانو وجود دارد که می‌توان از آن‌ها برای دررفتگی یا سابلوکساسیون مکرر کشکک استفاده کرد. دررفتگی‌های جزئی و کامل که به صورت مکرر اتفاق می‌افتند با آسیب به رباط داخلی کشکک رانی همراه هستند که کاسه زانو را در جای خود نگه می‌دارد.

توجه داشته باشید که جراحی می‌تواند برای ترمیم یا بازسازی رباط انجام شود.

محدودیت‌های تحمل وزن و فعالیت بعد از جراحی

بعد از جراحی بیمار باید یکسری اقدامات را رعایت کند تا دوره بهبودی سریع‌تر طی شود. از این اقدامات می‌توانیم موارد زیر را معرفی کنیم:

فیزیوتراپی: برای هر آسیب حاد در کشکک زانو، یک یا چند دوره فیزیوتراپی احتمالا پس از کاهش التهاب اولیه توصیه خواهد شد. بی تحرکی باعث سفتی و از دست دادن قدرت عضلانی می‌شود. به همین دلیل فیزیوتراپی برای آسیب‌های مفصلی بسیار مناسب خواهد بود.

همچنین فیزیوتراپی باعث کاهش درد، بهبود دامنه حرکتی و افزایش قدرت عضلانی خواهد شد. توجه داشته باشید که افزایش قدرت عضلات چهار سر ران باعث افزایش قدرت و بهبود عملکرد زانو و کاهش فشار روی آن می‌شوند. به همین دلیل به افرادی که مشکلات زانو دارند پیشنهاد می‌شود با تمرین‌های ورزشی مناسب، عضلات چهار سر ران خود را تقویت کنند.

عدم فشار روی پا: اگر فشار و قرار دادن وزن بدن روی پای آسیب‌دیده مجاز نباشد، بیمار باید از عصا یا واکر استفاده کنید. سپس باید به تدریج میزان فشار و وزن را روی پا افزایش داد. در نهایت تحمل وزن کامل بدن باید پس از ۴ تا ۶ هفته، بسته به نوع آسیب صورت گیرد.

سوالات پرتکرار کراربران در مورد کشکک زانو

۱. علت درد کشکک زانو چیست؟

علل مختلفی منجر به درد در کشکک می‌وند که از آن‌ها می‌توانیم به ضربه، فشار، آرتروز زانو، پارگی تاندون و نرم استخوان اشاره کنیم.

۲. در رفتگی کشکک زانو دردناک است؟

بله. دررفتگی استخوان کشکک بسیار دردناک است. این درد تا زمانی که درمان و جاانداختن استخوان صورت نگیرید بهبود نخواهد یافت. البته بعد از جا انداختن نیز بیمار تا مدت‌ها درد در ناحیه زانو حس می‌کند.

۳. برای درمان درد کشکک چه کاری باید انجام دهیم؟

درمان درد زیر کشکک زانو بستگی به علت آن دارد. اگر آسیب ناشی عضلانی باشد باید با استراحت و درمان‌های فیزیوتراپی به زانوها ریسدگی کرد. اما اگر آسیب استخوانی و مفصلی باشد نیاز است که درمان تخصصی مانند دارو یا تزریق و حتی جراحی انجام شود.