جدول محتوا
Toggleجوش صورت یا آکنه یکی از شایعترین مشکلات پوستی است که همه ما در دورهای از زندگی خود آن را تجربه کردهایم. این عارضه به دلایل مختلفی مثل تغییرات هورمونی، ژنتیک، رژیم غذایی ناسالم، محصولات نامناسب پوستی و استرس ایجاد میشود. جوش صورت با توجه به اینکه زیبایی ظاهری را تحت تأثیر قرار میدهد، به یک دغدغه بزرگ به ویژه در بین نوجوانان و جوانان تبدیل شده است. بسیاری از افراد برای خلاصی و درمان فوری جوش صورت انواع راهکارها را امتحان میکنند. اما باید دقت داشت که به کارگیری روشهای غلط میتواند به مشکلات بیشتری مثل اسکار یا جای جوش منتهی شود. در این گزارش سعی کردهایم انواع جوش صورت و بهترین روشهای درمانی این معضل پوستی اعم از روشهای دارویی و خانگی را بررسی کنیم.
انواع جوش صورت
قبل از انتخاب بهترین روش درمان برای جوش صورت، باید نوع آن را بشناسید تا بتوانید بهترین نوع درمان را انتخاب کنید. به طور کلی جوشها را به دو نوع التهابی و غیرالتهابی دستهبندی میکنند.
جوش التهابی
این نوع جوشها که به نام جوشهای کیستیک نیز شناخته میشوند، جوشهای چرکی هستند که به دلیل علائمی مثل قرمزی و تورم (گاهی درد)، ظاهر ناخوشایندی را برای فرد ایجاد میکنند. پوسچول، پاپول، ندول و کیست از انواع جوشهای التهابی هستند. خوشبختانه درمان جوشهای التهابی خیلی پیچیده نیست و پزشکان برای بهبود این نوع جوشها استفاده از داروهایی مثل آنتیبیوتیکها و راکوتان را تجویز میکنند.
- پوسچول: جوشهای ملتهب با مرکز چرکی (سفید یا زرد رنگ) هستند، که به دلیل مسدود شدن منافذ باز با چربیها، باکتریها و سلولهای مرده پوستی ایجاد میشوند.
- پاپول: برآمدگیهای کوچک و قرمز بدون چرک هستند، که گاهی موقع لمس دردناک میشوند.
- ندول: تودههای بزرگ و اغلب دردناک که در عمق پوست قرار دارند.
- جوش کیستی: ضایعات بزرگ و چرکی، و اغلب دردناک که ممکن است اسکار ایجاد کنند.
جوش غیرالتهابی
شایعترین نوع جوش هستند که برخلاف جوش التهابی با قرمزی و التهاب همراه نیستند. جوشهای سرسیاه، سرسفید و جوشهای زیرپوستی از انواع جوشهای غیرالتهابی هستند. دلیل اصلی ظاهر شدن این نوع جوشها انسداد منافذ پوست با چربی و سلولهای مرده پوست است. درمان جوشهای غیرالتهابی در مقایسه با نوع التهابی سادهتر است، و پزشکان معمولا برای درمان این نوع استفاده از محصولات موضعی را پیشنهاد میکنند.
- جوش سرسیاه: برآمدگی تیره رنگ که به دلیل انسداد منافذ پوستی توسط چربی، سلولهای مرده و آلودگیها ایجاد میشوند.
- جوش سرسفید: مشابه با جوشهای سرسیاه اما با دهانه بسته و به رنگ سفید هستند.
- جوش زیرپوستی: این نوع جوشها به دلیل تجمع چربی و آلودگی در عمق پوست، به شکل برآمدگیهای کوچک و سفت ایجاد میشوند. به همین دلیل به سختی قابل مشاهده هستند. (همچنین بخوانید درباره بهترین روش درمان جوش زیر پوستی)
راههای درمان جوش صورت
درمان جوش صورت به عوامل مختلفی مثل نوع جوش، شدت آن و وضعیت بیمار بستگی دارد. برخی جوشها مثل جوشهای التهابی نیاز به درمانهای دارویی و برخی دیگر با کمک محصولات موضعی و درمانهای خانگی قابل برطرف شدن هستند. در ادامه به بررسی انواع درمانهای رایج برای جوش صورت میپردازیم.
درمان دارویی
-
آنتیبیوتیک
یکی از رایجترین درمانهای دارویی برای جوش صورت، آنتیبیوتیکها هستند که هم به شکل خوراکی (قرص) و هم موضعی (کرم، ژل، لوسیون) قابل استفاده میباشند. این نوع داروها با کاهش تعداد باکتریهای موجود در پوست و کاهش التهاب به درمان جوشهای التهابی کمک میکنند.
طریقه مصرف: آنتیبیوتیکهای موضعی مثل رتینوئید و بنزوئیل پروکساید معمولا یک یا دو بار در روز و روی آکنهها استفاده میشوند. قبل از استفاده باید پوست کاملا تمیز و خشک باشد. دوز و مدت زمان مصرف آنتی بیوتیکهای خوراکی نیز به تشخیص پزشک بستگی دارد، اما معموماسکلا این داروها به مدت چند هفته تا چند ماه تجویز میشوند. قرص آزیترومایسین، داکسی سایکلین و آموکسی سیلین رایجترین آنتی بیوتیکهای خوراکی هستند.
عوارض جانبی: برای آنتی بیوتیکهای موضعی عوارضی مثل التهاب و قرمزی پوست، خشکی و حساسیت به نور، و برای آنتی بیوتیکهای خوراکی عوارضی مثل حالت تهوع و استفراغ، اسهال و درد شکم.
-
اسپیرونولاکتون
این نوع دارو در دسته داروهای ادرارآور و بازجذبکنندهی پتاسیم قرار میگیرد. اما به دلیل خواص ضدآندروژنی (هورمون مردانه)، به درمان جوشهای هورمونی در زنان که به دلیل افزایش هورمون آندروژن اتفاق میافتد کمک میکند. همچنین این دارو برای درمان جوشهای چرکی و جوشهای سرسیاه نیز مؤثر است.
طریقه مصرف: دوز مصرفی این دارو بسته به نوع بیماری و شدت آن متفاوت است. پزشکان معمولا برای درمان آکنه مقدار یک تا دو دوز را در روز توصیه میکنند.
عوارض جانبی: مشکلات گوارشی، حالت تهوع، سردرد، اختلال در سیکلهای قاعدگی، کاهش میل جنسی، متورم و دردناک شدن سینهها، و… از جمله عوارض احتمالی این دارو هستند.
-
راکوتان
ایزوترتینوئین، با نام تجاری راکوتان، از جمله داروهای رایج و بسیار قوی برای درمان جوشهای مقاوم به درمان مثل ندولار و جوشهای کیستی هستند. این دارو با کاهش تولید چربی پوست و تنظیم فعالیت غدد چربی به درمان جوش صورت کمک میکند.
طریقه مصرف: دوز و مدت مصرف این دارو به شدت آکنه و شرایط بیمار بستگی دارد. اما معمولا بهترین مدت زمان مصرف این دارو بین ۴ تا ۶ هفته است. برای جذب بهتر دارو آن را همراه با غذا مصرف کنید.
عوارض جانبی: راکوتان نیز مانند هر داروی دیگری میتواند عوارض جانبی مختلفی داشته باشد. از جمله شایعترین عوارض این دارو میتوان به بیماری التهابی روده، خشکی پوست و لبها، خشکی و تحریک چشمها، افزایش آنزیمهای کبدی، بالا رفتن سطح چربی خون، تغییرات خلقی، نقایص شدید مادرزادی، و… اشاره کرد.
درمان خانگی
در کنار درمانهای دارویی، میتوان گاهی از برخی درمانهای خانگی نیز برای بهبود آکنه (جوشهای غیرالتهابی) بهره برد. در ادامه با مفیدترین راهکارهای خانگی که به درمان جوشهای صورت کمک میکنند آشنا میشویم.
-
اصلاح رژیم غذایی
در برخی موارد بروز جوشهای صورت میتواند به دلیل رژیم غذایی غلط باشد. مصرف غذاهایی مانند لبنیات، قندهای مصنوعی، نانهای سفید، نوشیدنیهای گازدار، فست فودها و غذاهای کنسروی با ایجاد آکنه ارتباط مستقیم دارند. توصیه میشود برای داشتن پوستی بهتر و بدون جوش مصرف این نوع غذاها را محدود و به جای آن گوشت گوساله و مرغ، تخممرغ، میوه و سبزیجات تازه، حبوبات، آجیل، غلات کامل و چای سبز را در رژیم غذاییتان قرار دهید. علاوه بر این در طی روز به مقدار کافی آب (۸ لیوان) بنوشید.
-
ماسکهای خانگی
تهیه ماسکهای خانگی و گیاهی از دیگر روشهای مناسب برای تسکین جوشهای صورت است که هر فردی میتواند به راحتی آن را در خانه تهیه و استفاده کند. در ادامه چند نوع ماسک خانگی برای درمان آکنه معرفی میکنیم.
ماسک عسل و دارچین: ترکیب عسل و دارچین به دلیل خواص ضدباکتریایی برای از بین بردن جوشهای صورت بسیار مؤثر است. برای تهیه این ماسک باید دو قاشق غذاخوری عسل را با یک قاشق چایخوری پودر دارچین مخلوط کنید تا خمیری یکنواخت به دست آید. این مخلوط را روی صورت تمیز میمالید و بعد از گذشت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه صورت را با آب ولرم میشویید. برای اثرگذاری بیشتر میتوانید در هفته ۱ تا ۲ بار از این ماسک استفاده کنید.
ماسک آلوئهورا: ژل آلوئهورا به دلیل خاصیت ضدباکتری و ضدالتهابی میتواند به درمان جوش و همچنین کاهش التهاب آنها کمک کند. برای تهیه این ماسک خانگی کافیست ژل گیاه آلوئهورا را استخراج کنید و آن را مستقیم روی صورت بمالید. اجازده دهید ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی صورت بماند و بعد با آب ولرم بشویید. میتوانید از این ماسک ۱ تا ۲ بار در روز استفاده کنید.
ماسک چای سبز: چای سبز به دلیل دارا بودن آنتیاکسیدان، تأثیر بسیاری روی کاهش التهاب و باکتریهای مولد جوش دارد. برای استفاده از مزایای چای سبز میتوانید یک فنجان چای سبز دم کنید و بعد از خنک شدن. یک پنبه تمیز را به چای سبز آغشته کنید و به پوست تمیز بمالید یا آن را به صورت خود اسپری کنید. میتوانید این کار را هر شب قبل خواب انجام دهید و صبح روز بعد صورتتان را بشویید.
روغن درخت چای: این روغن یکی از ترکیبات گیاهی بسیار عالی برای پوست است که به دلیل خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی به درمان آکنه کمک میکند. برای استفاده از روغن درخت چای، میتوانید یک قطره از آن را با کمی آب رقیق کنید. سپس یک پنبه تمیز را به آن آغشته و به پوست تمیز بمالید. برای جذب بیشتر، بهتر است دو تا سه دقیقه پوست را با این روغن ماساژ دهید. بعد از گذشت ۲ ساعت میتوانید صورتتان را بشویید و از یک مرطوبکننده استفاده کنید.
-
لایه برداری پوست
یکی از بهترین روشهای خانگی برای درمان جوش صورت، لایه برداری یا اسکراب پوست است. این فرآیند با حذف سلولهای مرده و آلودگیها از سطح پوست، به باز شدن منافذ و جلوگیری از انسداد آنها کمک میکند که همین امر میتواند از ایجاد آکنه جلوگیری کند. برای لایهبرداری صورت میتوانید هم از اسکرابهای آماده که در داروخانهها موجود است، و هم از لایهبردارهایی خانگی استفاده کنید. یکی از بهترین انواع اسکراب خانگی، ترکیب شکر با روغن نارگیل است. این ترکیب را میتوانید دو هفته یک بار و هر بار به مدت ۱۵ تا ۲۰ استفاده کنید. بهتر است بعد از شستن صورت حتما از یک آبرسان استفاده نمایید.
-
روتین مراقبت پوستی مناسب
داشتن پوستی سالم و شفاف با روتین پوستی منظم و مناسب در ارتباط است. استفاده از محصولات پوستی استاندارد که متناسب با نوع پوست شما باشد، علاوه بر حفظ سلامت پوست به بهبود مشکلات پوستی مثل آکنه نیز کمک میکند.
-
کنترل استرس
نتایج تحقیقات نشان میدهند که، استرس نقش مهمی در تشدید و ایجاد جوشهای پوستی دارد. از این رو مدیریت استرس نه تنها به کاهش جوشهای صورت کمک میکند، بلکه تأثیر مثبتی بر سلامت جسمی و روانی شما دارد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
تا به اینجا انواع روشهای درمان جوش صورت، اعم از درمانهای دارویی و درمانهای خانگی را مطرح کردیم. همانطور که میدانید پروسه درمان این معضل پوستی نیاز به صبر و استمرار دارد و در این مسیر بهتر است حتما زیر نظر یک پزشک متخصص باشید. علاوه بر این در برخی شرایط مداخلات پزشکی ضروری است، از جمله:
– بروز آکنههای با اندازه غیرطبیعی که حاوی چرک هستند
– جوشهای بسیار دردناک
– خونریزی از آکنهها
– ایجاد جوش در نواحی حساس صورت مثل چشمها یا لبها
در چنین مواردی بهتر است از مصرف خودسرانه داروها و استفاده از درمانهای خانگی اجتناب کنید، و برای بررسی دقیق به یک متخصص پوست و مو (درماتولوژیست) مراجعه کنید.
نتیجهگیری و راهنمای گام به گام برای درمان جوش صورت
- شناسایی نوع پوست: اولین قدم برای داشتن پوستی سالم، شناخت نوع یا تایپ پوستی (چرب، خشک، مختلط) است. تعیین نوع پوست به شما کمک میکند که محصولات پوستی مناسبتری را تهیه کنید.
- پاکسازی منظم: شستشوی صورت با شوینده مناسب برای دو بار در روز (صبحها و شبها) به حذف چربیها و آلودگیها که از عوامل اصلی بروز آکنه هستند جلوگیری میکند.
- استفاده منظم از محصولات درمانی: درمان جوش صورت نیاز به استمرار در استفاده از درمانهایی دارد که پزشک توصیه کرده است. از این رو برای رسیدن به پوستی سالم و بدون آکنه، روند درمان خود را کامل کنید.
- خودداری از محرکها: محرکهای پوستی خود را بشناسید و از آنها دوری کنید. همچنین از مصرف لوازم آرایشی غیراستاندارد، تاریخ گذشته و یا محصولات با چربی زیاد، و فشار دادن جوشها خودداری کنید.
- رعایت رژیم غذایی سالم: دنبال کردن یک برنامه غذایی سالم که میوه و سبزیجات تازه، غلات کامل، پروتئینهای کمچرب را در بر بگیرد، میتواند به بهبود پوست و درمان جوشهای صورت کمک کند.
- کنترل استرس: استرس ارتباط مستقیمی با بروز آکنه دارد. به همین توصیه میشود که با کمک تکنیکهای آرامسازی مثل مدیتیشن یا یوگا استرس خود را کنترل کنید.
- مشورت با پزشک: در شرایطی که پوست شما دچار آکنهها یا جوشهای غیرعادی، چرکی، بسیار ملتهب و دردناک میشود، مشورت با یک پزشک میتواند کمککننده باشد.
پرسشهای رایج
چه چیزی باعث جوش صورت میشود؟
عوامل مختلفی در ایجاد آکنه یا جوش صورت نقش دارند از جمله تغییرات هورمونی، ژنتیک، استرس، روتین پوستی و محصولات بهداشتی نامناسب، و رژیم غذایی غلط.
آیا راکوتان برای جوش صورت مفید است؟
بله، راکوتان یا ایزوترتینوئین از جمله داروهای رایج و البته بسیار قوی برای درمان جوش است. اما این نوع دارو با توجه به عوارضی که دارد بیشتر در مورد جوشهای مقاوم به درمان توصیه میشود.
بهترین درمان خانگی برای جوش صورت چیست؟
امروزه راهکارهای مختلفی برای درمان آکنه وجود دارد که همگی در خانه قابل انجام هستند. یکی از بهترین گزینهها استفاده از ماسکهای خانگی مثل ماسک عسل و دارچین، و ماسک روغن درخت چای است. که به درمان و کاهش التهاب جوش صورت خیلی کمک میکنند.