هنگامی که تنگی ستون فقرات، منجر به بدتر شدن نقایص عصبی مانند بی‌حسی یا ضعف شود، جراحی تنگی کانال نخاعی در نظر گرفته می‌شود. اکثر بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاع گردن به درمان‌هایی مانند دارو به خوبی پاسخ می‌دهند. بنابراین، ممکن است نیازی به جراحی ستون فقرات نداشته باشید. با این حال، شرایطی وجود دارد که ممکن است ترجیح دهید عمل کنید.

در صورتی که فکر می‌کنید یکی از گزینه‌های جراحی هستید، با ما همراه باشید تا در این مطلب از مجله پزشکی فست طب به معرفی این عمل و انواع روش‌های آن بپردازیم.

جراحی تنگی کانال نخاعی چیست؟

جراحی تنگی کانال نخاعی به بازگشایی کانال نخاعی شما کمک می‌کند. نخاع شامل دسته‌ای از اعصاب است و از یک تونل که دقیقا وسط مهره‌های ستون قرار دارد، می‌گذرد. کانال نخاعی در ستون فقرات شما، تونلی است که نخاع و سایر اعصاب شما در آن قرار دارند. زمانی تنگی کانال رخ می‌دهد که غضروف‌های بین مهره‌ها یا همان دیسک‌ها بیش از اندازه رشد و فضای کانال را تنگ می‌کنند.

در واقع، تنگی ستون فقرات کمری به باریک شدن کانال نخاعی در قسمت پایین کمر شما می‌گویند. باریک شدن این کانال، باعث فشار بر نخاع یا اعصابی می‌شود که از نخاع به عضلات ‌می‌روند. درصورتی‌که این اتفاق رخ دهد، شما به عمل جراحی تنگی کانال نخاع نیاز پیدا خواهید کرد. هدف از عمل، حذف فشار روی عصب‌های نخاع و ر‌هایی از کمر درد است.

کدام علائم تنگی کانال نخاعی به جراحی ختم می‌شوند؛ از درد تا عدم کنترل مثانه

برای تشخیص تنگی کانال نخاعی، پزشک شما در طول مدت معاینه فیزیکی، به دنبال علائم تنگی ستون فقرات و رفلکس‌های غیرطبیعی خواهد بود. معمولا این علائم، بیشتر در افراد میانسال یا مسن اتفاق می‌افتد که برخی از آن‌ها به شرح زیر هستند.

1. بدن شما به درمان‌های غیرجراحی پاسخ مثبت و موفقیت‌آمیز نمی‌دهد.
2. شما برای مدت طولانی، درد شدیدی داشته و دیگر قادر به تحمل آن نیستید.
3. احساس بی‌حسی و گزگز در بازو‌ها یا پاها وجود دارد.
4. قدرت حرکتی در بازو‌ها یا پا‌هایتان کاهش یافته است.
5. کمر درد و درد‌هایی در بخش میانی بدن دارید.
6. کنترل روده یا مثانه را از دست داده‌اید.

تمامی این علائم نشان می‌دهد که احتمالا دچار تنگی کانال نخاعی هستید و باید به دنبال راهی برای آن باشید. بنابراین، در صورت مشاهده موارد گفته شده حتما به پزشک مراجعه کنید. یکی از راه‌های تسکین درد کمر استفاده از کمربند پلاتینر است. این کمربند با داشتن ۳ تکنولوژی ultrasound، Infrared و pulse clock به راحتی درد و ناراحتی کمر را تسکین خواهد داد.

علت انجام جراحی تنگی کانال نخاعی چیست؟

پزشک ممکن است پیش از تصمیم به عمل جراحی تنگی کانال نخاعی، درمان‌های دیگر مانند مسکن‌ها، کورتون‌ها، ورزش و فیزیوتراپی را پیشنهاد کند. همچنین درصورتی‌که شما به هر یک از مشکلات زیر مبتلا باشید، ممکن است به عمل جراحی کانال نخاع نیاز پیدا کنید.

1. آسیب به ستون فقرات
2. تومور ستون فقرات
3. برخی بیماری های استخوانی
4. جراحی قبلی ستون فقرات
5. روماتیسم مفصلی ستون فقرات

اکثر بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی به درمان‌های غیر جراحی (مانند دارو) به‌خوبی پاسخ می‌دهند. بنابراین ممکن است نیازی به انجام عمل نداشته باشید. اگر این روش‌ها جوابگو نباشد، به‌دلیل وجود درد فراوان، گزینه جراحی را انتخاب خواهد کرد. همچنین در مواردی تنگی کانال نخاعی به سیاتیک فشار یا آسیب وارد می‌کند. در این حالت درد ناراحت کننده از کمر تا زانو ایجاد خواهد شد که امان بیمار را می‌برد.

در این شرایط برای تسکین درد سیاتیک ناشی از تنگی کانال نخاعی که به زانو زده است، استفاده و خرید زانو بند زاپیامکس پیشنهاد می‌شود. این زانوبند با تکنولوژی uic خود در کوتاه‌ترین زمان ممکن درد و ناراحتی زانو را از بین می‌برد.

انواع عمل جراحی تنگی کانال نخاعی؛ نمونه‌های مختلف عمل روی کمر

هدف عمل جراحی، ایجاد فضای بیشتر در کانال نخاعی است. پزشک باتوجه به نوع و شدت تنگی کانال نخاع شما، تصمیم می‌گیرد که عمل جراحی را به چه روشی انجام دهد. چندین گزینه برای جراحی تنگی کانال نخاعی وجود دارد که در ادامه هریک را به صورت جداگانه شرح می‌دهیم:

۱. لامینکتومی برای ایجاد فضای بیشتر در اطراف عصب

در جراحی لامینکتومی، قسمت پشتی (لامینا) استخوان آسیب‌دیده ستون فقرات برداشته می‌شود. این کار با ایجاد فضای بیشتر در اطراف اعصاب، فشار روی آن‌ها را کاهش می‌دهد. در برخی موارد، ممکن است لازم باشد آن استخوان با یک قطعه فلزی مخصوص در طی عمل پیوند، به استخوان‌های ستون فقرات مجاور خود متصل شود.

۲. فورامینوتومی، برداشتن لامینا

در جراحی تنگی کانال نخاع به روش فورامینوتومی، تنها بخشی از لامینا برداشته می‌شود. جراح، سوراخی را به اندازه کافی بزرگ می‌کند تا فشار را در یک نقطه خاص کاهش دهد.

۳. لامینوپلاستی، بزرگ‌تر کردن فضای داخلی کانال نخاعی

این جراحی فقط روی استخوان‌های ستون فقرات در گردن انجام می‌شود. با ایجاد یک لولا بر لامینا، فضای داخل کانال نخاعی را بزرگ‌تر می‌شود. همچنین در این عمل با استفاده از یک قطعه فلزی و پیوند استخوان در بخش باز شده، ستون فقرات را پر می‌کنند.

۴. دیسکتومی و فیوژن، حذف دیسک تخریب شده

بعضی اوقات تخریب دیسک، نقش مهمی در باریکی میان مهره‌ای و ایجاد تنگی کانال نخاع دارد. در چنین مواردی امکان دارد فضای دیسک در حال سقوط با حذف دیسک تخریب‌شده و فیوز کردن مهره‌های مجاور درمان شود. روش‌های گوناگونی برای جراحی تنگی کانال نخاع به روش دیسککتومی و فیوژن وجود دارد. در گردن، مرسوم‌ترین روش دیسککتومی و فیوژن، دهانه قدامی گردن است.

در مواردی که تنگی ستون فقرات وسیع است یا روی سطوح مختلفی از ستون فقرات تاثیر دارد، به احتمال زیاد از ترکیب سایر روش‌ها مانند لامینکتومی و فورامینوتومی استفاده شود.

۵.رفع فشار غیر مستقیم از روی اعصاب و استخوان‌ها

رفع فشار غیر مستقیم نوعی از جراحی است که در آن به جای برداشتن استخوان، با اعمال فشار، استخوان‌ها از هم جدا می‌شوند. این عمل را با ابزار‌ها و دستگاه‌های دقیق، انجام می‌دهند. حتی دیسک‌های مصنوعی نیز با ایجاد فاصله بین مهره‌های مجاور، مقداری فشار به صورت غیرمستقیم بر روی کانال نخاعی، اعمال می‌کنند.

هزینه عمل جراحی تنگی کانال نخاعی چقدر است؟

عمل جراحی تنگی کانال نخاعی معمولا عمل سختی است و هزینه‌ای بالاتر از بقیه روش‌های درمان دارد. تعیین یک هزینه دقیق برای این عمل به عوامل زیادی بستگی دارد و براساس آن، تغییر می‌کند. برخی از عوامل تاثیر‌گذار بر عمل تنگی نخاع عبارت‌اند از:

• شدت بیماری: عمل جراحی پیچیده و شدیدتر، هزینه بیشتری دربردارد.
• نوع بیمارستان و امکانات: بیمارستان‌های با تجهیزات پیشرفته و خدمات فوق‌العاده عموماً هزینه بیشتری دارند.
• بیمه و پوشش هزینه‌ها: بیمه‌های سلامت و قرارداد‌های بیمه باتوجه به روش پوشش دهی جزئیات هزینه‌های جراحی را تعیین می‌کنند.
• تجربه پزشک: تجربه و شهرت پزشک معالج نیز می‌تواند تعیین‌کننده هزینه باشد. پزشکان با تخصص و تجربه بالا‌تر، معمولاً دستمزد بیشتری دارند.
• نوع عمل: نوع عمل و روش‌های آن نیز، روی تعیین هزینه جراحی تأثیر زیادی دارد.

توجه داشته باشید که این فقط عواملی است که به‌طور عمومی بر هزینه عمل تأثیر می‌گذارد و هزینه دقیق مراقبت‌های پزشکی ممکن است تغییر کند. بنابراین، موارد احتمالی دیگر را نیز در نظر بگیرید.

چگونه برای جراحی آماده شویم؟

مهارت جراح، وسعت تنگی و سلامت کلی بیمار همگی عواملی هستند که می‌توانند بر احتمال یک نتیجه جراحی خوب تأثیر بگذارند. قبل از تصمیم‌گیری در مورد جراحی تنگی کانال نخاعی، مهم است با پزشک خود مشورت کنید تا خطرات، مزایا و جایگزین‌های این روش به دقت برای شما توضیح داده شود. همچنین به تمامی توصیه‌های پزشک گوش دهید و آن‌ها را به کار گیرید.

پیش از جراحی، پزشک مربوطه به شما توصیه می‌کند که ورزش کنید تا بتوانید ضمن قوی کردن عضلات خود، بهبودتان را تسریع کنید. همچنین، او به شما می‌گوید درصورتی‌که از سیگار یا قلیان استفاده می‌کنید، آن‌ها را ترک کنید.

شما باید مصرف هر دارویی را که ممکن است به بیهوشی واکنش نشان دهد (دارو یا گاز‌هایی که درد را در طول عمل مسدود می‌کنند) متوقف کنید. قبل از جراحی تمام دارو‌ها و مکمل‌هایی را که مصرف می‌کنید با پزشک خود در میان بگذارید. باید در روز عمل فردی به‌عنوان همراهتان باشد تا شما را به بیمارستان برده و سپس به خانه بازگرداند.

جراحی تنگی کانال نخاعی چند ساعت طول می‌کشد؟

معمولا جراحی تنگی کانال نخاعی حدود ۲ تا ۳ ساعت طول می‌کشد. اما ممکن است این زمان کمی بیشتر شود زیرا به شرایط و وضعیت بیمار و عوامل دیگر مانند موارد زیر بستگی دارد:

• شرایط بیمار مانند بیماری‌های زمینه‌ای و سن
• مقدار تنگی کانال
• نوع عملی که پزشک برای درمان بیمار انتخاب کرده است.

تمام موارد بالا ممکن است در مدت زمان عمل، تاثیرگذار باشند. چنانچه بخواهید زمانی را که بیمار در ریکاوری سپری می‌کند یا مدت زمان آماده شدن او برای جراحی تنگی کانال نخاعی را نیز در نظر بگیرید، باید به این مدت اضافه کنید.

دوره نقاهت عمل تنگی کانال نخاعی چقدر است؟

پس از جراحی تنگی کانال نخاعی، شما به سرعت بهبود نخواهید یافت. به احتمال زیاد در عرض ۲۴ ساعت، می‌توانید از رختخواب بیرون بیایید. همچنین لازم است دو تا چهار هفته از دارو‌های مسکن استفاده کنید. پس از جراحی، پزشک دستورالعمل‌هایی در مورد نحوه نشستن، برخاستن و ‌ایستادن به شما می‌دهد.

عجله نکنید و برای بهبود به بدن خود زمان دهید. در واقع، کاری که ستون فقرات شما را بیش از حد حرکت می‌دهد، انجام ندهید و فعالیت‌های خود را محدود کنید. طی دوران نقاهت باید از ورزش‌های تماسی، چرخش یا بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید. هر مشکلی مانند تب، افزایش درد یا عفونت را فوراً به پزشک خود گزارش دهید.

عمل جراحی برای اصلاح تنگی نخاعی معمولاً با نتایج خوبی همراه است. به‌طور کلی، ۸۰ تا ۹۰ درصد بیماران پس از جراحی از کمر درد خود ر‌هایی می‌یابند. چنانچه همجوشی نخاع داشته باشید، می‌توانید پس از گذشت چند هفته (به طور معمول سه ماه) به زندگی عادی و محل کار خود بازگردید.

مراقبت های پس از عمل تنگی کانال نخاعی

مانند هر عمل دیگری، جراحی تنگی کانال نخاعی نیز مراقبت‌های ویژه پس از عمل، نیاز دارد. این مراقبت‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

• اگر درد دارید، استفاده از دوش و کیسه آب گرم ممکن است به کاهش درد کمک کند.
• طبق برنامه درمانی پزشک خود عمل کنید.
• درست بنشینید و درست بلند شوید.
• به طور منظم ورزش کنید (ورزش هوازی کم تأثیر به ویژه خوب است، اما ابتدا با پزشک خود مشورت کنید)
• از وسایل ورزشی مناسب استفاده کنید (مخصوصاً کفش‌های مناسب و طبی)
• استفاده از کیسه یخ نیز درد قبل و بعد از ورزش را تسکین می‌دهد.
• با سالم خوری وزن بدن خود را کنترل کنید (رژیم غذایی متعادل و کم چرب و غنی از میوه‌ها و سبزیجات)
• کلسیم کافی دریافت کنید.
• مکمل‌های تغذیه مصرف کنید.
• از مصرف سیگار و الکل خودداری کنید.

رعایت این نکات کمک می‌کند تا دوره نقاهت شما سریع‌تر طی شود و تاثیر عملی که انجام دادید نیز افزایش یابد، پس آنها را جدی بگیرید.

خطرات و عوارض عمل جراحی تنگی کانال نخاعی

با پیدایش روش‌های جراحی کم تهاجمی تنگی کانال نخاعی خطرات و عوارض این جراحی نیز بسیار کاهش یافته است اما ممکن است این عمل خطرات احتمالی نیز داشته باشد. دلیل اصلی اینگونه خطرات معمولا مواردی است که قبل از جراحی یا در حین آن به‌وجود می‌آید. از متداول‌ترین عوارض عمل جراحی تنگی کانال نخاعی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عفونت در محل جراحی کانال نخاعی
• ایجاد لخته خونی در ناحیه کمر و پاها
• آسیب به اعصاب یا پوشش دربردارنده نخاع و اعصاب نخاعی
• احساس سوزش و گزگز شدید در ناحیه ستون فقرات
• بی حسی و ضعف شدید در پاها
• اختلال در راه رفتن و حفظ تعادل
• عدم کنترل ادرار و مدفوع
• فلج شدن پاها

در اکثر مواقع دیده می‌شود بیمار بدون هیچ عوارضی دوره نقاهت خود را طی می‌کند. با این وجود، ممکن است برخی بیماران همچنان دچار کمردرد و پا درد‌های شدیدی شوند و این عوارض را تجربه کنند.

سخن پایانی

در این مطلب به بررسی جراحی تنگی کانال نخاعی، علت، روش‌ها، هزینه‌ها، دوره نقاهت، مراقبت‌های پس از عمل و عوارض آن پرداختیم. در اکثر موارد، جراحی راه‌حلی مفید برای درمان تنگی کانال نخاع است، مخصوصا در مواردی که باعث محدودیت قابل توجه در حرکت فرد شود.

این جراحی، یک عمل بسیار سخت و هزینه‌بر است، بنابراین نیاز است تا آن را به پزشکان مجرب و متخصص بسپارید. درصورتی‌که می‌خواهید این عمل را انجام دهید یا در مورد آن بیشتر بدانید، لازم است با متخصصان این حوزه مشورت کنید.

سوالات متداول

۱. تنگی نخاع دارای چه علائمی است؟

علائم تنگی کانال نخاع ممکن است شامل درد در گردن، پشت یا پا‌ها شود. بی‌حسی، ضعف یا گرفتگی در بازو‌ها و گاهی اوقات درد ساق پا به حدی زیاد است که قادر نباشید راه بروید. معمولاً این علائم، بیشتر در افراد میانسال یا مسن اتفاق می‌افتد.

۲. عمل جراحی تنگی کانال نخاع به چند روش انجام می‌شود؟

چندین روش برای جراحی تنگی نخاع وجود دارد که شامل لامینکتومی، فورامینوتومی، لامینوپلاستی، دیسککتومی و فیوژن و روش فشار غیر مستقیم می‌شود.

۳. آیا این عمل نتایج مثبتی دارد؟

بله، عمل جراحی تنگی نخاع معمولا دارای نتایج بسیار مثبتی است. اکثر بیماران پس از انجام این عمل، سلامتی خود را به دست می‌آورند و از درد نجات پیدا می‌کنند.